Медиа дискурсларда “Ғурур” концетини ифодаловчи бирликларнинг лингвокультурологик тадқиқи


Download 1.63 Mb.
bet24/44
Sana13.01.2023
Hajmi1.63 Mb.
#1090939
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   44
Bog'liq
G\'urur.Dissertatsiya.14.11 (3)

Ibrohim poshsho: Ne oldu, yazmayı bıraktın, aklını mı kaçırdın? Peki tavsiyesi? Belki inkar etmek istersiniz. Sultana kim yardım etti? Sultana doğru yolu kim gösterdi? Sultanı bu seviyeye kim getirdi? ben ibrahim paşa.
Biz yuqorida g‘ururning turli nutqiy vaziyat va sharoitga muvofiq yuzaga chiqishini tahlil qildik. Turk media diskurslaridagi eng xarakterli jihat g‘;urur konseptosferasining uch asosiy omilga bog‘liqligida ko‘rinadi:

  1. Mansabning oshishi bilan g‘urur va mag‘rurlik;

  2. Hasad va raqobatning kuchaysihi;

  3. Ustunlik:go‘zallik, e’tibor, mansabda(riyo).

O‘z-o‘zini anglaydigan tuyg‘u sifatida mag‘rurlik (aybdorlik, uyat va sharmandalik bilan birga) asosiy his-tuyg‘ulardan (masalan, quvonch, qayg‘u, g‘azab) bir necha jihatdan ajralib turadi . Mag‘rurlik kognitiv jihatdan murakkab bo‘lib, o‘z-o‘zini baholash va haqiqiy va ideal shaxsiy, munosabatlar va jamoaviy o‘zini namoyon qilish qobiliyatini talab qiladi. O‘z-o‘zini namoyon qilish, his-tuyg‘ularni anglash zarurati tufayli mag‘rurlik (boshqa o‘z-o‘zini anglaydigan his-tuyg‘ular bilan birga) odamlarga xos bo‘lib, keyinchalik bolalik davrida (asosiy his-tuyg‘ularga nisbatan) rivojlanadi . Odamlar ijobiy voqeani o‘zlarining shaxsiyatlari va shaxsiyatiga asoslangan maqsadlariga mos ravishda baholaganlarida g‘ururlanishlarini tushunadilar.
Mag‘rurlik - bu muvaffaqiyat bilan bog‘liq bo‘lgan o‘zini o‘zi anglaydigan va ijobiy his-tuyg‘u. Shu nuqtai nazardan, "ijobiy" odamlar mag‘rur bo‘lganda boshdan kechiradigan yoqimlilik darajasini anglatadi.87 Shaxslar ijobiy hodisani o‘zlarining shaxsiyatlari va shaxsiyatiga asoslangan maqsadlariga muvofiq baholaganlarida g‘ururlanishadi. shaxslararo
Mag‘rurlik murakkab ijtimoiy maqsadlarga, ayniqsa, ijtimoiy mavqeini
yaxshilashga qaratilgan fikrlar, his-tuyg‘ular va xatti-harakatlarga erishish imkonini beradi. Mag‘rurlik doirasi haqida ikki xil qarash mavjud. Biri chinakam g‘urur, ikkinchisi esa kibrli mag‘rurlik. Haqiqiy g‘urur, agar biror kishi biror voqeani harakat yoki beqaror, o‘ziga xos va boshqarilishi mumkin bo‘lgan sabablarga bog‘laganda paydo bo‘ladi va odamlarning ishonchi, kamtarligi va muvaffaqiyat tuyg‘usini aks ettiradi. Aksincha, takabburlik, agar biror kishi biror voqeani iste'dod yoki boshqa barqaror, global yoki boshqarib bo‘lmaydigan sabablarga bog‘lab, odamlarning takabburligi, raqobatchilardan ustunlik hissi va egoizm tuyg‘usini aks ettirganda paydo bo‘ladi. Haqiqiy g‘urur muvaffaqiyat va ijtimoiy shaxs xususiyatlari bilan bog‘liq bo‘lsa-da; kibrli mag‘rurlik o‘z-o‘zini ko‘tarish va shuning uchun narsisistik shaxsiyat xususiyatlari bilan bog‘liq (Lu & Roto, 2016:
Turk tilida g‘urur konsepti bilan bog‘liq lingvistik tadqiqotlar salmog‘I ancha kam. Asossiy yiondashuv psixologik nuqtayi nazarga borib taqaladi. Psixologik olimlar fikriga ko‘ra g‘urur quyidagicha mohiyat kasb etadi:

Download 1.63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling