Mehnat sotsiologiyasi fani mehnatga oid sotsiologik va nosotsiologik yo’nalishdagi fanlar bilan chambarchas bog’liq

Madiiiiii:

Mehnat sotsiologiyasi» fani mehnatga oid sotsiologik va nosotsiologik yo’nalishdagi fanlar bilan chambarchas bog’liq. Binobarin, ular o’rganadigan soha, aksariyat hollarda, «Mehnat sotsiologiyasi»da o’rganiladigan muammolar bilan muvofiq keladi, chunki ularning ko’plari «Mehnat sotsiologiyasi» doirasida rivoj topadi. Ammo, shuni ham eslatib o’tish kerakki, hozir bu fanlar ushbu fan mavzusiga kiritilmay qo’yilgan muammolarni ko’tarmoqda. Masalan, «Kasblar sotsiologiyasi» doirasida u yoki bu kasbning o’rni va ahamiyati, xodim uchun istiqbolliligi, jamiyatning kasb strukturalari statiklari va dinamiklari, kasb tanlash motivlari, kasblarning nufuzi, kasbiy madaniyat muammolari, turli kasb uyushmalarining o’zaro aloqalari o’rganilayotir. «Sanoat sotsiologiyasi»sanoatning ijtimoiy muammolarini uch bosqichda o’rganadi. Bular umumiy (jamiyatdagi industrial munosabatlar), xususiy yoki tarmoq (sanoatdagi ijtimoiy hodisalar va jarayonlarga yo’naltirilgan) hamda, korxona doirasidagi ijtimoiy hodisalarga (korxona doirasida «insonlararo munosabatlar») oid bosqichlardir. «Tashkilotlar sotsiologiyasi» tashkilotda ishlab chiqarishni boshqarish tuzilmalari, rasmiy va norasmiy guruhlar, boshqarish va ijro etish tizimi, adaptatsiya, yetakchilik, martaba kabilarni o’rganadi. «Mehnat jamoasi sotsiologiyasi» insonlarning hamkorlikdagi mehnat faoliyati qonuniyatlari, mehnat jamoalarining turlari, vazifalari, tuzilmasi, ijtimoiy texnologiyalardan foydalanib, ularning faoliyatini yaxshilash, turli jamoalarda sotsiollashtirish, adaptatsiya, mehnat martabasi sharoitlarini boshqarish usullari va shakllarini o’rganadi.

Mehnat sotsiologiyasi   - Bu mehnat bozorining faoliyati va ijtimoiy jihatlarini o'rganish. Mehnat sotsiologiyasi bu ish beruvchilar va xodimlarning mehnatni iqtisodiy va ijtimoiy rag'batlantirishga javoban xatti-harakati.

Shuning uchun mehnat sotsiologiyasining predmeti   ijtimoiy va mehnat munosabatlarining tuzilishi va mexanizmi, mehnat dunyosidagi ijtimoiy jarayonlar va hodisalar. Mehnat sotsiologiyasi ijtimoiy jarayonlarni tartibga solish, mehnatni rag'batlantirish, ishchilarni mehnatga moslashuvi, mehnatni rag'batlantirish, mehnat dunyosida ijtimoiy nazorat, ishchilar guruhini birlashtirish, ishchilar jamoasini boshqarish va mehnat munosabatlarini demokratlashtirish, mehnat harakatlarini rejalashtirish va mehnat dunyosida ijtimoiy tartibga solish muammolarini o'rganadi.

Яндекс.Директ18+Bubble Hit - Яндекс.Игры.

Mehnat sotsiologiyasi fani mehnatni ijtimoiy-iqtisodiy jarayon sifatida hamda jamiyatning mehnat sohasini, uning ijtimoiy institutlar bilan aloqalarini qamrab olgan holda o‘rganuvchi ijtimoiy fan hisoblanadi. Ijtimoiy-mehnat munosabatlari, mehnat soxasidagi ijtimoiy jarayonlar va xodisalarning tuzilishi va mexanizmi, shuningdek, mehnat faoliyatining amalga oshishi va rivojlanishi konuniyatlarini o‘rganish mehnat sotsiologiyasining predmeti sanaladi.

Fanni o‘qitishdan maqsad – mehnat jarayonida yuzaga keladigan ijtimoiy xodisalar va munosabatlarni tushuntirish, ularni boshqarish va tartibga solish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishni o‘rgatishdan iborat.

Mehnat sotsiologiyasi mehnat iqtisodiyotining ajralmas bolimi hisoblanadi. Mehnat iqtisodiyoti muammolarini keng va chuqur ozlashtirish maqsadida Mehnat sotsiologiyasi alohida fan sifatida ajratilgan. Ushbu fan «Mehnat iqtisodiyoti», «Iqtisodiy tahlil», «Xojalik faoliyati tahlili» «Mehnatni tashkil etish», «Inson resurslari iqtisodiyoti», «Mehnat statistikasi» kabi va boshqa bir qancha iqtisodiy fanlar bilan uzviy boglangan.

Mehnat-oʻziga xos ijtimoiy tizim bo'lib, uni bir qator ijtimoiy, tabiiy va aniq fanlar o'rganadi.

Mehnat - 3 jihatni o'z ichiga oladi:

1) Insonni maqsadga muvofiq faoliyatini, yoki mehnatning o'zini; 2)Mehnat predmetini; 3)Inson mazkur predmetga ta'sir ko'rsatadigan ishlab chiqarish qurollarini o'z ichiga oladi.

Studentka:

Mehnat sotsiologiyasi» fani mehnatga oid sotsiologik va nosotsiologik yo’nalishdagi fanlar bilan chambarchas bog’liq. Binobarin, ular o’rganadigan soha, aksariyat hollarda, «Mehnat sotsiologiyasi»da o’rganiladigan muammolar bilan muvofiq keladi, chunki ularning ko’plari «Mehnat sotsiologiyasi» doirasida rivoj topadi. Ammo, shuni ham eslatib o’tish kerakki, hozir bu fanlar ushbu fan mavzusiga kiritilmay qo’yilgan muammolarni ko’tarmoqda. Masalan, «Kasblar sotsiologiyasi» doirasida u yoki bu kasbning o’rni va ahamiyati, xodim uchun istiqbolliligi, jamiyatning kasb strukturalari statiklari va dinamiklari, kasb tanlash motivlari, kasblarning nufuzi, kasbiy madaniyat muammolari, turli kasb uyushmalarining o’zaro aloqalari o’rganilayotir. «Sanoat sotsiologiyasi»sanoatning ijtimoiy muammolarini uch bosqichda o’rganadi. Bular umumiy (jamiyatdagi industrial munosabatlar), xususiy yoki tarmoq (sanoatdagi ijtimoiy hodisalar va jarayonlarga yo’naltirilgan) hamda, korxona doirasidagi ijtimoiy hodisalarga (korxona doirasida «insonlararo munosabatlar») oid bosqichlardir. «Tashkilotlar sotsiologiyasi» tashkilotda ishlab chiqarishni boshqarish tuzilmalari, rasmiy va norasmiy guruhlar, boshqarish va ijro etish tizimi, adaptatsiya, yetakchilik, martaba kabilarni o’rganadi. «Mehnat jamoasi sotsiologiyasi» insonlarning hamkorlikdagi mehnat faoliyati qonuniyatlari, mehnat jamoalarining turlari, vazifalari, tuzilmasi, ijtimoiy texnologiyalardan foydalanib, ularning faoliyatini yaxshilash, turli jamoalarda sotsiollashtirish, adaptatsiya, mehnat martabasi sharoitlarini boshqarish usullari va shakllarini o’rganadi.

Mehnat sotsiologiyasi   - Bu mehnat bozorining faoliyati va ijtimoiy jihatlarini o'rganish. Mehnat sotsiologiyasi bu ish beruvchilar va xodimlarning mehnatni iqtisodiy va ijtimoiy rag'batlantirishga javoban xatti-harakati.

Shuning uchun mehnat sotsiologiyasining predmeti   ijtimoiy va mehnat munosabatlarining tuzilishi va mexanizmi, mehnat dunyosidagi ijtimoiy jarayonlar va hodisalar. Mehnat sotsiologiyasi ijtimoiy jarayonlarni tartibga solish, mehnatni rag'batlantirish, ishchilarni mehnatga moslashuvi, mehnatni rag'batlantirish, mehnat dunyosida ijtimoiy nazorat, ishchilar guruhini birlashtirish, ishchilar jamoasini boshqarish va mehnat munosabatlarini demokratlashtirish, mehnat harakatlarini rejalashtirish va mehnat dunyosida ijtimoiy tartibga solish muammolarini o'rganadi.

Mehnat sotsiologiyasi fani mehnatni ijtimoiy-iqtisodiy jarayon sifatida hamda jamiyatning mehnat sohasini, uning ijtimoiy institutlar bilan aloqalarini qamrab olgan holda o‘rganuvchi ijtimoiy fan hisoblanadi. Ijtimoiy-mehnat munosabatlari, mehnat soxasidagi ijtimoiy jarayonlar va xodisalarning tuzilishi va mexanizmi, shuningdek, mehnat faoliyatining amalga oshishi va rivojlanishi konuniyatlarini o‘rganish mehnat sotsiologiyasining predmeti sanaladi.

Fanni o‘qitishdan maqsad – mehnat jarayonida yuzaga keladigan ijtimoiy xodisalar va munosabatlarni tushuntirish, ularni boshqarish va tartibga solish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishni o‘rgatishdan iborat.

Mehnat sotsiologiyasi mehnat iqtisodiyotining ajralmas bolimi hisoblanadi. Mehnat iqtisodiyoti muammolarini keng va chuqur ozlashtirish maqsadida Mehnat sotsiologiyasi alohida fan sifatida ajratilgan. Ushbu fan «Mehnat iqtisodiyoti», «Iqtisodiy tahlil», «Xojalik faoliyati tahlili» «Mehnatni tashkil etish», «Inson resurslari iqtisodiyoti», «Mehnat statistikasi» kabi va boshqa bir qancha iqtisodiy fanlar bilan uzviy boglangan.

MEHNAT SOTSIOLOGIYASI quyidagi asosiy ijtimoiy munosabatlar jarayonini o'rganadi:Madiiiiii:

Ishlab chiqarish vositalariga va mulkka bo'lgan munosabatlar Mehnat kooperatsiyasi va taqsimoti Bajarilayotgan mehnatning shar

oiti va mazmuni Mehnat turlarining o'rganilishi Mehnatga qarab taqsimlash • Jamiyat a'zolarining ijtimoiy-foydali mehnatga

bo'lgan ehtiyojlarining o'sib botishi

Ishchi va xizmatchilarning mehnat sharoiti va turmush sharoitiga qarab

ularning ta'sirida esa mehnat xulqining o'zgarib borishi Ilmiy-texnika ptogresi nati

jasida mehnat mazmunini o'zgarib borishi Turli ijtimoiy sharoit va omillar

ta'sirida mehnat xulqining o'zgarishi • Mehnat xulqining motivlari va tiplari • Mehnat qadriyatlari

MEHNAT SOTSIOLOGIYASI quyidagi sohalar bilan bog'langan:

Industrial SOTSIOLOGIYA • Iqtisodiyot SOTSIOLOGIYASI

Reja

1.Mehnat satsiologiyasini uslubiy asoslari

2.Mehnat va uning asosiy tizimlari

3.Mehnat jamoatining turlari

Jamiyat taraqqiyotidagi barcha o'zgarishlar inson om ilining faollashusiga, insonlarning mehnat sa intellektual salohiyatidan imkoni boricha unumli foydalanishga, barcha mehnatkashlarning ijodiy quebatlarini to'la ishga solishga hamda shaxs, jamiyat Ba daslat o'rtasidagi manfaatdorlik sa munosabatlarning mutanosibligini ta'minlashga bog'liqdir.

Jamiyat taraqqiyoti ijtimoiy fanlar oldiga juda katta sazifalarni qo'ymoqdaki, ularsiz jamiyatni o'rganish, yangilanish jarayonlarining istiqbolini belgilash va ilmiy-nazariy asoslarini yaratish mumkin emas. Jamiyat taraqqiyoti sa barqarorlikni ta'minlashda, belgilangan beshta tamoyilni amalga oshirishda mehnat sotsiologiyasi alohida o'rin egallaydi. Zero, sotsiologiya fanining bu yo'nalishi mehnat sohasidagi ijtimoiy-mehnat munosabatlari, iqtisodiy-ijtimoiy munosabatlarni o'rganadi va ularni boshqa omillar bilan birga boshqarishni ta'minlaydi. Mehnat sotsiologiyasining yaratilishi ancha uzoq tarixiga ega ba katta manbalarga ega bo'lsa ham, hali u fan sifatida to'la shakllanmagan. Mehnat sotsiologiyasi bo'yicha olib borilgan nazariy sa amaliy sosiologik tadqiqotlar juda katta izlanishlar lozimligini ko'rsatmoqda.

Lekin xozirgi kunda qo'limizdagi bor uslub va uslubiyotlar, tajriba natijalari mehnat sohasidagi ijtimoiy siyosatni chuqur o'rganib, jamiyatning barcha tarmoqlaridan mehnatni to'g'ri tashkil qilishga, mehnatga adolatli haq to'lashni ta'minlashga va oxir oqibatda mehnat unumdorliging muttasil oshib borishini ta'minlashga imkon yaratishga

bo'lgan munosabatning ijtimoiy va iqtisodiy omillarini tahlil qilish, mehnat sa mehnat zahiralarini tadqiq qilish, hamda mehnat jarayonlarini ilmiy asosda boshqarishning samarali tadbirlarini ishlab chiqishga yordam beradi. Bu fanning kelish chiqish tarixini o'rganish esa uning taraqqiyotini belgilashga yordam beradi. Shuning uchun bu bobda qisqacha bo'lsa ham mehnat sotsiologiyasining shakllanish tarixi bayon qilindi. Bizning yosh, mustaqil sa kelajagi buyuk davlatimizni taraqqiy ettirishda mehnat sotsiologiyasining xalq xo'jaligidagi joriysi katta ahamiyat kasb etish bilan birga, mamlakatda huquqiy sa demokratik tizimni rivojlantirishga, ijtimoiy adolat o'matishga, mehnat unumdorligining oshib borishiga yordam beradi. Mehnat sosologiyasi, bozor munosabatlari sharoitida mehnat muammolarini to'la-to'kis yechib berish va uning istiqbollarini belgilashni nazariy hamda amaliy jihatdan o'z oldiga qo'ymoqda. Bugungi kunda mehnatni boshqarishning barcha turkum omillarini hisobga olubchi axborotlar bazasini yaratish va uning sosiologik monitoringini yaratish maqsadga muvofiqdir Shubhasiz, nisbatan bir kichik bobning o'zida qo'yilgan muammolarning barcha aspektlarini ko'rib chiqish mumkin emas. Ulardan baʼzi eng muhimlarida to'xtab o'tamiz. Belgilangan mabzu o'z bilim darajasiga ega. Bizni o'rtacha sabiyadagi nazariya ko'proq darajada qiziqtiradi. Ijtimoiy-iqtisodiy nuqtai nazardan mehnat insonlarning tabiatga to'g'ridan-to'g'ri ta'siri Jarayonidan iborat bo'lib, uning natijasida iste'mol bahosi, moddiy sa ma'nasiy manfaat paydo bo'ladi. Olimlarning fikricha, bu shunday jarayonki, unda inson o'z xususiy faoliyati bilan tabiat va o'zi o'rtasidagi modda almashubini bositalaydi, boshqaradi sa nazorat qiladi. Mehnat, asosan, inson faoliyatining shakli, turmushining muhim sharti sifatida ko'rib chiqiladi. Mehnat tarixan jamiyatni tabiatdan, insonni hayvonot olamidan ajralishiga sabab bo'ldi ва imkon tug'dirdi. Mehnat jarayoni o'z ichiga uch jarayonni oladi: 1) insonning foydali faoliyati yoki mehnatning o'zi; 2) mehnat mabzusi, ya'ni bu faoliyatning nimaga yo'naltirilganligi; 3) ishlab chiqarish qurollari, bular bilan inson ushbu mabzuga ta'sir

ko'rsatadi. Insonning rivojlanish bosqichlaridagi mehnat dari ijtimoiy munosabatlarining

rivojlanish ko'rsatkichlarini turli shakllarida ko'rinadi. Sosiologiyada «mehnat sharoitlari» kategoriyasi muhim ahamiyatga ega. U mehnat sharoit in ing inson uchun normal yoki zararli bo'lishi mumkinligi mezonidan kelib chiqadi. Normal mehnat sharoitlari inson salomatligiga zarar keltirmaydi. Zararli mehnat sharoitlari (shaxtalarda, damna sa marten pechlarida, kimyosiy ishlab chiqarishning ba'zi sexlarida va boshqa joylarda ishlash) inson salomatligi uchun xabflidir sa ko'pincha inson hayotiga tahdid soladi. Bundan tashqari, mehnat sharoitlari sosiologlar tomonidan ekstremal, nibatan normal sa qulay sharoitlarga bo'linadi. Ko'p hollarda ular mehnat mazmuni va uning tashkil qilinishiga bog'liqdir. Mehnatni tashkil qilish deganda, odatda, ish tashkil qilishning tartibi, usullari va shakli tushuniladi, ya'ni «inson - Jihozlar, mashinalar, asboblar tizimida muBofiqlikning bo'lishi, ishga ijobiy samara berishi nazarda tutiladi. Mehnatni tashkil qilish ish joylarl, sa mehnatdagi kooperasiya, ishning oqilona taqsimlanishi Ba nazorati kabi muhim elementlarga asoslanadi. So'nggi element ijtimoiy sanksiyalar va huquqiy normalar asosida amalga oshiriladi. Mehnat mazmuni uning texnik fuknsional tomonlarini hamda ijtimoiy-psixologik tuzilishini ifodalaydi. Agar mehnat jarayoni shaxsiy reja asosida tashkil etilgan bo'lsa, mehnat mazmunliroq sa ijodiy elementlarga boy bo'ladi. O'zgalarning irodasiga bo'ysunish - psixologik va ijtimoiy nuqtai nazardan ishchini ish mazmunidan biroz bo'lsada yiroqlashtiradi. Mana shuning uchun rahbar qo'l ostidagi ishchilar va xodimlarga maqsad va vazifani qo'yishdan oldin bu maqsadga erishish yo'llarini o'zi aniq tasaleur

qilishi

zarur. Ishlab chiqarishni boshqarishda, biznesda, huquqiy idoralarda mehnatni rag'batlantirish va asoslash katta ahamiyat kasb etadi. Rag'batlantirish mehnatning samarasiga ko'ra ishchi xodimlarni moddiy va ma'naviy mukofatlash tizimidir. Mehnat faoliyati yuqorida qayd qilinganidek, yakka tartibda va guruhli bo'lishi mumkin. Mehnat Jamoasi - bu shaxs uchun ahamiyatli sa ijtimoiy nuqtai nazardan qimmatli bo'lgan, aniq maqsadlarga yo'naltirilgan odamlarning ijtimoiy-siyosiy sa iqtisodiy faoliyati amalga oshadigan uyushmasidir.

Shuning uchun mehnat Jamoasi bu joʻzaro hamfikr bo'lgan, g’oyably mushtaraklik ustun bo'lgan odamlarning

manfaatli birlashubidir. Unda doim munosabatlarning rasmiy ва norasmiy tizimi maljud bo'ladi: 1. ma'muriy-huquqiy tizim

2. o'zaro shaxsiy aloqalar. Ma'muriy tashkilot rasmiy munosabatlar sa mansabdorlik iyerarxiyasiga (quyi mansabdan yuqori mansabgacha) suyanadi. Mehnat tashkilotlari ikkita asosiy guruhga bo'linadi 1. Ishlab chiqarish tarmoqlari jamoalari: sanoat, qurilish, qishloq va o'rmon xo'jaligi, ishlab chiqarishga xizmat qilish bo'yicha yuk transporti, moddiy-texnika ta'minlash va boshqalar 2. Noishlab ishlab chiqarish tarmoqlari. Jamoasi: sog'liqni saqlash, ijtimoiy

( ta'minot, xalq ta'limi, san'at, ilm sa ilmga xizmat qilish, davlat-ma'muriy organlari apparati, boshqaruv organlari, jamoatchilik tashkilotlari, sug'urta qilish Ba kreditlash sa hokazo. Albatta, bunday taqsimlash ko'p hollarda shartli ravishdadir. G'ozirgi kunda marginal Ba aralash xarakterga ega bo'lgan ko'pgina mehnat tashkilotlari masjud Masalan, agar 1992 yilda birinchi gruppada barcha mehnatkashlarning 70% gacha bo'lgani ishlagan bo'lsa, u holda 1 yansar 1997 yil sanoat ishlab chiqarishdagi strukturasiy qayta qurilishlar hisobiga, sanoatning asosiy tarmoqlarida ishchi kuchi sa kapitalning biznesga, saadoga sa hokazolarga nisbati taxminan 52 sa 48% ni tashkil qildi. Mamlakatda mehnat tashkilotlari hayotida talaygina o'zgarishlar sodir bo'lmoqda, ya'ni xususiy mulkchilikka o'tish jarayoni jadal sur'atda ketmoqda. Quyida mehnat jamoalaridan eng ko'p uchraydiganlarini keltiramiz: Kooperatis, hissadorlik mulkchiligi negizidagi mehnat tashkilotlari

. Asosida

umumxalq, davlat mulkchiligi masjud bo'lgan Jamoalar. Xususiy sektorda mehnat bilan band

bo'lgan Jamoalar. Chet el firmalari bilan birgalikda tuzilgan qo'shma korxonalarning mehnat

jamoalari Kasaba uyushmalari va boshqa jamoat tashkilotlarining mulkidan foydalanuvchi mehnat tashkilotlari. Sanoat va boshqa noqishloq xo'jalik korxonalarida tomorqa bilan shug'ullanuschi jamoalar. G'ozirda ishlab chiqarish, ilmiy tekshirish, muhandislik tashkilotlari, oliy o'quv yurtlari, ilmiy-texnikaviy, ijodiy ittifoqlar va boshqa subyektlar shartnoma asosida tuzilgan jamoalar tashkil qilinmoqda. Xalqaro integrasiyaning iqtisodiy, ilmiy, moliyasiy kabi yangi shakllari paydo bo'lmoqda. Ular xalqaro kapitallarning qo'shilishi negizida tashkil qilingan. Umumiy xalqaro xo'jalik majmui paydo bo'lmoqda. Ularni tashkil etuschi qismlari (aksiyalar ulushi bo'yicha) alohida bir daslat firmasining xususiy mulki bo'lib qoladi, lekin shunday bir yaxlit majmua harakat qiladiki, masalan xalqaro energotizimlar, mashinasozlik va kimyosiy majmualar neft, oltin qazib olish, olmosni qazib olish Ba qayta ishlash bo'yicha va hokazo. So'nggi yillarda mayda saedo korxonalari, yakka tartibdagi tadbirkorlik sa mayda guruhli mehnat korxonalari kengaymoqda, ular faoliyatining huquqiy asoslari mutahkamlanmoqda. Qishloq joylarida qishloq xo'jalik mahsulotlarini qayta ishlash bo'yicha sanoat korxonalari borgan sari ko'paymoqda. Agrar ishlab chiqarish bilan bog'liq bo'lmagan korxonalar qurilmoqda (yog'ochni qayta ishlash, kulolchilik, tikus ustaxonalari, uy ro'zg'or buyumlari, loydan sa fayansdan ishlangan o'yinchoqlar

tayyorlash boʻyicha sexlar), ya'ni

agrosanoat majmui tuzilishi oʻzgarmoqda. Rejali

taqsimot tizimidagi xo'jalikni boshqarishning korxona Jamoasi uchun bozor iqtisodiga o'tish, uning faoliyatidagi shartlarning jiddiy o'zgarishlari bilan bogʻliqdir, chunki u mehnat bozorida, tobar sa kapitalda mustaqil subyekt bo'la oladi. Korxona, tashkilot Jamoasi yangi sharoitlarga ko'nikma hosil qilishi uchun tegishli saqt zarur, aks holda, salbiy iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlar kelib chiqishi mumkin. Shaxsning shakllanishi jarayonida jamoaning sa unda tashkil etilgan mehnatning ahamiyati katta. Mehnat shaxsning barcha muhim sifatlariga ta'sir ko'rsatadi. U inson psixologik ehtiyojlarini yo'naltiruechi Ba mubofiqlashtiruechi mexanizm sifatida

o'ynaydi. Olimlarning ta'kidlashicha, yaqin yillarda mamlakat iqtisodida sezilarli

o'zgarishlar ro'y beradi. Foyda keltirmaydigan korxonalaming yopilishi, xususiylashtirish ishlab chiqarishda astomatlashtirilgan texnologiyalarning joriy etilishi malakali kadrlarga bo'lgan ehtiyojni oshiradi. Yangi sa rekonstruksiya qilinayotgan korxonalarning loyihalariga shunday chora-tadbirlarni qo'shish kerakki, ular ishchilar mehnati mazmunan boyitsin. Mehnat Jamoalarining istiqbol rejalarida ijtimoiy ko'rsatkichlar nafaqat ma'lumot bazifasini, balki boshqarue masalalarini oqilona omili bo'lish kerak. Ishlab chiqarish jarayonida mehnat Jamoalarida va tashkilotlarda ko'pincha ixtiloflar, nizolar ham ro'y beradi. Ularning sababi juda xilm a-xildir. Nizo - Bujudga keladigan ziddiyatlarni bartaraf qilishining samarasiz yo'lidir, chunki nizo paytida odamda hissiyotlar ustun kelgani sababli, fikrlash susayadi, o'z xulqini nazorat qilish qobiliyati pastlaydi. Agar nizo - o'zaro kelishmorchilikni tartibga solishning yagona chorasi bo'lib qolsa, u holda jamoaning rahbari uni boshqarishi, tashabbusni o'z qo'liga olib unda qatnashish kerak. Ixtilofning sababini aniqlash uchun quyidagi savollarga javob topish kerak: 1. ziddiyatni bartaraf qilishning umuman imkoni bormidi? Unda nima qilish mumkin? 2. Agar ziddiyatni bartaraf qilish zarur bo'lsa, u holda qanday bositalar o'zini oqlaydi? 3. Nizoning natijalari qanday bo'lishi mumkin? Mamlakatda mehnat Jamoalari bozor munosabatlarining tarkib topishi asosida ko'p hollarda o'z xodimlarining axloqiy sifatlari va dunyoqarashlarini o'rganishlari zarur bo'lib bormoqda. Bunda rahbarning o'z ko'l ostidagi xodimlari bilan munosabatlari har kimning qobiliyatiga ko'ra xizmat vazifalariga qo'yilishi, mutaxassislarning malakalarini muttasil oshirib borish, jamoada normal insoniy munosabatlar iqlimining bo'lishiga e'tibor berish katta axloqiy va ma'naviy ahamiyatga ega bo'ladi. Chunki normal bozor munosabatlarining shakllanishi normal axloqiy-psixologik muhitni, sog'lom raqobatni, shaxsiy manfaatning jamiyat manfaati bilan uyg'unlashuvini talab qiladi.