Ámeliy jumıs Metall hám birikpeler korroziyalanish (tat basıw ) procesi hám korroziyalanishdan saqlanıwdı úyreniw. Metallemes materiallar hám olardan tayarlanatuǵın detallarni úyreniw. Plastmassalar hám olardıń dúzilisin úyreniw


Download 170.5 Kb.
bet2/10
Sana15.02.2023
Hajmi170.5 Kb.
#1200333
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
2-ámeliy perev qq

Ximiyalıq korroziya. Metallarning elektr ótkermaydiganagressiv ortalıqta, mısalı, joqarı temperaturaǵa shekem qızdırılǵan gazlarda, neft, benzin, surkov mayları hám basqalarda dárz ketiwi ximiyalıq korroziya dep ataladı. Metallarning ximiyalıq korroziyalanish procesi, tiykarı mánisi menen alǵanda ortalıqtaǵı agressiv strukturalıq bólimlerdiń metal menen birigiwinen ibarat. Mısalı, polat gazlar hám hawa qatnasıwında joqarı temperaturaǵa shekem kizdirilganda polat quramındaǵı temir oksidlenip, kuyundiga aylanadı.
Metallarning joqarı temperaturada gaz ortalıǵında korroziyalanishi korroziyaning salıstırǵanda ápiwayı turi bolıp tabıladı. Bul jerde korroziya tezligi, tiykarınan, metaldıń korroziyalanishi nátiyjesinde payda bolǵan ónim qatlamı (perdesi) ózgesheliklerine baylanıslı. Eger metal sırtında payda bolǵan perde ortalıq aktiv bóleksheleriniń (atom yamasa molekulalarınıń ) metall sırtına, metall atomlarining bolsa tısqarına diffuziyalanishi ushın jaqsı qarsılıq kórsetsa, metallarning korroziyalanish tezligi kishi bolıp, bul perde qalıńlasqan tárepke korroziya procesi azayıp baradı -de, aqır-aqıbetde toqtaydı. Metallda korroziya áqibetinde payda bolatuǵın perdediń ózgeshelikleri metaldıń quramına, ortalıqtıń quramına hám sharayatına (temperatura, waqıt, ortalıqtıń háreketleniw tezligi hám basqalarǵa ) baylanıslı. salıstırǵanda juqa hám tıǵız, sonıń menen birge, metall sırtına jabısıp qalıw puqtalıǵı joqarı perdelerdiń metaldı qorǵaw ózgeshelikleri joqarı boladı.
Korroziyalanish tezligi temperaturaǵa da baylanıslı: temperatura qanshellilik joqarı bolsa, korroziyalanish tezligi artıp baradı, sebebi ortalıq aktiv atomlarining hám metall atomlarining diffuziyalanish procesi tezlashadi. Korroziyalanish tezligi metaldıń kislorodqa qanshellilik beruluvchanligiga da baylanıslı : metaldıń kisloroga beriluvchanligi qanshellilik joqarı bolsa, korroziyalanish tezligi sonshalıq úlken boladı.


Elektrokimyoviy korroziya. Metallarning elektr tokı ótkeretuǵın suyıq ortalıqta - elektrolit eritpelerinde dárz ketiwi elektrokimyoviy korroziya dep ataladı. Bunday korroziya elektrolit eritpesinde metall bóleksheleriniń eritpege ótiwinen ibarat. Bir jınslı bolmaǵan metall elektrolit eritpesine, mısalı, teńiz suviga, kislota ertmasiga sıltı eritmsiga hám basqalarǵa túsirilgende sol metall sırtında ko'pdan-kóp mikrogalvanik elementler payda boladı. Bunda pontentsiali patroq bólekler (qosımsha bólekleri) bolsa katod rolin oynaydı. Mikrogalvanik elementlerde xam ádetdegi galvanik elementler degi sıyaqlı, anod eriy baradı.
Ekenin aytıw kerek metallar (eritpeler), kóbinese bir jınslı bolmaydı. Bunday metall elektrolit eritpesine túsirilgende onıń bir jınslı bolmaǵan ayırım danalarında potentsial túrlishe boladı, metall massası arqalı arqalı óz-ara tutastirilganidan ko'pdan-kóp mikrogalvanik elementler payda etedi.. Mısalı, ferrit menen tsementitdan ibarat polat (evtektoid polatı ) elektrolit eritpesine túsirilse, tsementit bólekleri menen ferrit bólekleri mikrogalvanik elementler ónim q. iladi, bunda ferrit bólekleri anod rolin, tsementit bólekleri bolsa katod rolin oynaydı, nátiyjede ferrit eriy baradı, yaǵnıy polat elektroximiyaviy korroziyalanadi.
Joqarıda aytılǵanlardan taza metallar hám bir fazalı eritpelerdiń korroziyabardoshligi fazalar qospasınan ibarat eritpelernikiga qaraǵanda joqarı bolıwı kerek degen juwmaq kelip shıǵadı. Mısalı, toblanib, strukturası. martensitga aylantırılǵan polattıń korroziyalanish dárejesi jumsatılınǵan yamasa joqarı temperaturada bosatilgan (strukturası perlit, sorbit yamasa troostitga aylantırılǵan ) tap sonday polatnikiga qaraǵanda tómen boladı. Biraq bir fazalı eritpelerde de elektrod potentsialı tiykarǵı metallnikidan ózgeshe qosımshalar álbette boladı. Sol sebepli elektroximiyaviy korroziya bir fazalı eritpelerde de bolıwı múmkin. Sonı da aytıp ótiw kerek, elektrolit eritpesine túsirilgen eki metalldan qay-qaysısınıń potentsialı kishi bolsa, sol metall jemiriledi (korroziyalanadi). Metallarning potentsialları ma`nisi bolsa olardıń kernewler qatarındaǵı ornına baylanıslı.



Download 170.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling