Menejmentning asosiy funksiyalari

BOSHKARUV USLUBLARI VA KLASSIFIKATSIYASI. Menejer firma oldiga kuyilgan vazifalarni bajarishda jarayonli yondashuvdan tashkari turli yondashishlarni kullaydi. Tizimli yondashuvda raxbarlar tashkilotni uzgaruvchan tashki muxit sharoitida turli maksadlarga erishishga karatilgan uzaro boglik elementlar tuplami sifatida kuradilar – odamlar, struktura, texnologiya. Vaziyatli yondashuv, turli boshkarish uslublarining loyikligi konkret xolatlarda aniklanadi, deb taxmin kiladi. Xakikiy xolatda eng samarali uslub bulib, shart-sharoitlarga maksimal ravishda mos keladigan uslub namoyon buladi.
Vaziyatli yondashuvda tashkilotga ta’sir kursatadigan asosiy tashki va ichki muxit omillarini aniklash takozo etiladi. Menejerlar amaldagi maksadlar uchun fakat xar bir konkret xolatda ta’sir kursatadigan omillarnigina kurib chikadilar.
Boshkaruv jarayonida kupgina turli xil usullar, yondashuvlar va uslublar kullaniladi. Ular menejment funksiyalarini, karor kabul kilish uchun zarur bulgan boskichlar, protseduralar va operatsiyalarni bajarishni tartibga solish, maksadga yunaltirish va samarali tashkil kilish imkoniyatlarini beradilar. Ularning xammasini menejment uslublari deyish mumkin. Menejment uslublari deganda, maksadlarni kuyish va ularga erishishda kullaniladigan boshkaruv faoliyatini amalga oshirish koidalari tushuniladi.
Boshkaruv uslublari tizimi asosini umumilmiy metodologiya tashkil etadi. Bu metodologiya tizimli, kompleks yondashuvni muammolarni yechishga karatadi, shuningdek modellashtirish, tajriba utkazish, konkret tarixiy yondashuv, iktisodiy-matematik va sotsiologik ulchovlar va boshka uslublarni kullashni xam kuzda tutadi.
Tizimli yondashuv menejmentda boshkaruv muammolarini tartibga solish uslubi sifatida kullaniladi. Uning vositasida muammolarni turkumlash amalga oshiriladi, yechimlar maksadi aniklanadi, variantlar tanlanadi, muammolar elementlari uzaro boglikligi, xamda ularning yechimiga ta’sir etuvchi omillar va sharoitlar belgilanadi.
Kompleks yondashuv tizimlilikni konkretlashtirishning spetsifik shakli xisoblanadi, chunki uning asosini boshkaruv muammolarini ular bilan alokada va uzaro bogliklikda, ushbu muammolarni urganayotgan kupgina fanlarni urganish uslublarini kullash bilan kurib chikish tashkil etadi.
Modellashtirish – tizimning kurinish shakli, xususiyatlarini, uzaro alokalarini, funksional va strukturaviy parametrlarini aks ettiruvchi modellarni kullashga asoslanadi.
Boshkaruv muammolarini yechishda uyinlar nazariyasi, navbatlar nazariyasi, zaxiralarni boshkarish, chizikli programmalashtirish, imitatsion va iktisodiy taxlil modellari keng kullaniladi. Ular menejmentning yana bir muxim dastagi bulmish iktisodiy-matematik uslublarni kullagan xolda boshkarishning kup sonli masalalarini yechish imkonini beradi.
Tajriba utkazish uslubida tajriba asosida tashkilotning maksadlari va vazifalarini yechish uchun foydalanish zarur bulgan ilmiy asoslangan yangiliklarni aniklash amalga oshiriladi. Eksperiment – bu u yoki bu gipotezalarni, yangiliklarni va korxona boshkaruv tizimidagi uzgarishlarni tekshirish yordamida tayyorlangan mutaxassislar tomonidan ishlab chikilgan metodika asosida utkaziladigan ilmiy tajriba xisoblanadi.

• 
  Tajriba utkazish tamoyillari:
  
• 
  maksadga yunaltirilganlik;
  
• 
  tajribaning «tozaligi»;
  
• 
  aniklik;
  
• 
  tajriba zonalarini belgilash;
  
• 
  yunalishning ilmiy asoslanganligi.
  

Tajribani boshkarishning uch mumkin bulgan natijalarini ajratishadi: 1. Tekshirilayotgan yangilikning kabul kilinishi yoki salbiy baxolanishi tugrisidagi ma’muriy karor. 2. Boshkarishning yangi nazariy va uslubiy tomonlarini izoxlash, ilmiy va amaliy asoslab berish. 3. Ilmiy menejment uslublari tizimini rivojlantirish, ularning ilmiy asoslanganligini oshirish.