Mening hayot falsafam

Mening hayot falsafam

Mening hayot falsafam

Falsafa bilimlarni barcha shakllarida o'rganish. Shu tarzda, u mavjudlik, fikr, qadriyatlar, aql va til bilan bog'liq asosiy muammolarni hal qiladi. Falsafa bizning fikrlash tarzimiz haqida o'ylaydi.Falsafani o'rganish ob'ekti ong, qadriyatlar, aql, bilim va mavjudlik bilan bog'liq bo'lgan asosiy va umumiy muammolardir.Falsafa so'zi Qadimgi Yunonistonda paydo bo'lgan va "bilimga muhabbat" degan ma'noni anglatadi. Shu sababli ham yunonlar falsafa atamasi din, san'at va ilm-fan kabi spekulyativ fikrlashning barcha sohalarini o'z ichiga olgan holda doimiy ravishda bilim izlashni nazarda tutgan deb hisoblashgan.Arastuga ko'ra falsafaning ta'rifi sizga qiziq bo'lishi mumkin.Falsafa dunyoning tub mohiyatini, odamlarning fikrlari va bilimlari asoslarini va inson xulq-atvorining evolyutsiyasini sinchkovlik bilan tahlil qiladi.Shu sababli, u o'rganilayotgan mavzular haqida fikr yuritish uchun mavhum xarakterdagi savollarni tug'diradi. Falsafa kamdan-kam hollarda eksperimentlarga tayanadi va asosan hodisalarning aks etishiga tayanadi.Ba'zan falsafa engil va samarasiz deb nomlangan. Biroq, asrlar davomida u insoniyatning eng o'ziga xos va muhim fikrlarini ishlab chiqdi, siyosat, matematika, fan va adabiyot rivojiga hissa qo'shdi.Garchi falsafani o'rganish mavzusi hayotning mazmuni, koinot va bizni o'rab turgan barcha narsalar bo'lmasa-da, ko'plab faylasuflar har bir inson ushbu mavzularni ko'rib chiqishni hayotiy muhim deb hisoblashadi.Ularning fikriga ko'ra, hayot so'ralganda va chuqur tahlil qilingandagina yashashga loyiqdir. Shu tarzda, o'quv jarayonlari samaraliroq bo'ladi va biz turli xil masalalar va vaziyatlar to'g'risida aniqroq o'ylashimiz mumkin.Falsafa keng soha, uni aniqlash va to'liq anglash qiyin. Uning fanlarga yoki mantiqiy bo'limlarga bo'linishi juda murakkab.Buning sababi shundaki, ko'plab fikrlar, fikrlar va geografik farqlar mavjud. Shu bilan birga, falsafa qamrab olgan mavzularning aksariyatini to'rtta asosiy tarmoqlarga birlashtirish mumkin: mantiq, epistemologiya, metafizika va aksiologiya. Solipsizm Ushbu maktab faqat "men" mavjudligini ko'rsatadi. Shu tarzda, siz o'zingizdan boshqa narsaning mavjudligiga ishonch hosil qila olmaysiz.Solipsizm bizni o'rab turgan elementlar haqiqatan ham mavjudligini aniq bilishimizga imkon bermaydigan sub'ektiv haqiqatni ta'kidlaydi.Determinizm shuni ko'rsatadiki, hamma narsa boshidan oxirigacha biz boshqarolmaydigan kuchlar bilan belgilanadi. Utilitarizm Ushbu axloqiy ta'limot harakatni faqat foydaliligi bilan oqlanishini kafolatlaydi. Epikurizm Ushbu maktab yunon faylasufi Epikur tomonidan voyaga yetgan, u mavjudlikning yagona sababi zavq va og'riq va qo'rquvning to'liq yo'qligi deb hisoblagan.Pozitivizm faqatgina dalillar bilan tasdiqlangan narsaga ishonish mumkin deb hisoblaydiBiroq ayni holda bizni fan sifatidagi, ayrim insonning emas, balki butun jamiyatning rivojlanish mahsuliga aylangan ijtimoiy hodisa sifatidagi falsafa qiziqtiradi va ayni shu sababli yuqorida keltirilgan ta’rifda «inson» tushunchasi yig‘ma ma’noda qo‘llanilgan. Bu yerda shuni ta’kidlab o‘tish lozimki, garchi falsafaning predmetiga biz umumiy nuqtai nazardan ancha keng ta’rif bergan bo‘lsak-da, ayrim tarixiy davrlarda odatda u yoki bu sabablarga ko‘ra muayyan masalalar doirasi falsafiy tadqiqotlarda birinchi o‘ringa chiqadi. Masalan, qadimgi YUnonistonda kosmotsentrizm ilk falsafiy ta’limotlarning o‘ziga xos xususiyati bo‘lib, bunda asosiy e’tibor «kosmos», «tabiat»ni anglab etishga qaratilgan. Keyinchalik, qadimgi yunon shahar-polislari ravnaq topgan davrda faylasuflar diqqat markazidan ijtimoiy muammolar, axloq, davlat qurilishi masalalari o‘rin oldi.Evropada xristianlikning, SHarqda islom dinining vujudga kelishi va mustahkamlanishi natijasida o‘rta asrlar falsafasi teotsentrik (yunon. theos – markazdan o‘rin olgan xudo) xususiyat kasb etdi, ya’ni Xudo va u yaratgan olam falsafiy qiziqishlarning asosiy predmetiga aylandi. Uyg‘onish davrida falsafa san’at (estetika)ga va ko‘p jihatdan insonga murojaat qilindi.. YAngi davr deb nomlanuvchi XVII-XVIII asrlarda falsafa tobora kuchayib borayotgan fan bilan uzviy bog‘landi, natijada falsafiy tadqiqotlarning diqqat markazidan bilish va ilmiy metodlar masalalari o‘rin oldi. Hayot bu-kurash.Hayotning har jabhasi kurash va raqobatdan iboratdir. Shuning uchun, biz o’zimizning shaxsiy e’tiqodlarimiz va qadriyatlarimizni himoya qilish uchun kurashishimiz kerak.Hammamizning o’z qo’rquvlarimiz va zaif tomonlarimiz bor. Ammo biz har doim o’z qo’rquvlarimizdan bekinib yashamasligim kerak,chunki ushbu qo’rquvlar kattalashishi va biz yanada shu narsalardan qorqib borishimiz mumkin.Shuning uchun barchamiz o’z qo’rquvlarimiz va hayotda ko’radigan qiyinchiliklarning ko’ziga tik boqishimiz va ularni albatta yengib o’tishimiz kerak, chunki bu hayot beshavqat, bir yiqilsang ustingdan bosib o’tib ketishadi va turish uchun o’zingda kuch-g’ayrat topguningcha vaqt o’tib ketadi. Hayot qiziqda u barchamizni turli sinov va mukofotlar berib sinaydi. Hayotimizning asl mohiyati bu yaxshilik qilish va yorug'likka intilishdir. Gumanizm g`oyalari asrlar davomida targ`ib qilinib kelinadi, bunga misollar yomg`ir tomchilaridek sanoqsiz. Yaqinda bir voqeaning guvohi bo`ldim, ko`chada bolasini yetaklab ketayotgan ona asabiy holda ko`chadagi maxsustrans xodimiga boqgan holda farzandiga shunday dedi: “Agar sen ta’lim olib yaxshi o`qimasang, mana shu maxsustrans xodimidek umring hazon bo`ladi. Men bu gapni eshitiboq ularning suhbatiga qo`shilishga majbur bo`ldim,“kechirasiz, agar sizning farzandingiz yaxshi ta`lim olsa, mana shunday kasb egallariga yordam beradi, jamiyatni kambag`allik botqog’idan olib chiqadi. Axir ta`limni jaholatga qarshi vaksina deyishadi-ku”- deb, gapimni yakunladim. Bugun biz o`zgardik, bugun bizning qalbimiz yangilandi, vujudimiz esa bulutdek ozod, lekin yurak hali hamon qorong`ulik zulmatida yolg`izdek. Aksariyat ota-onalarning o`zi, umuminsoniy qadriyatlarni farzandlariga bolaligidanoq singdirishmaydi, kelajak genetikasida esa quyi tabaqa insonlarga nisbatan past nazar bilan qarash, moddiyparastlik, empativ yondashuv darajasidagi regressiv avlodlar kengayib boraveradi. Tarbiya nazorat bilan emas, balki namuna orqali singdiriluvchi moziy gavhardir. Ko`plar menga savol beradi; “Eng katta orzuyingiz nima?” deb. Keling bunga keyinroq to'xtalamiz. Keling yana hayotga to’xtalamiz. Hayot bu -tajriba. Turli xil odamlar bilan muloqot qilish va turli madaniyatlarni o’rganish tajribasi. Hayot bu bir butun olamni qabul qilishdir. Bu jarayonda bizni kutilmagan va biroz qo’rqinchli xolatlar va o’zgarishlar kutib turadi,biroq ular faqat yaxshi natijalarga olib borishi mumkin. Har birimiz mana shu jarayonda, ya’ni hayot davomida ko’plab tajribalar orttiramiz va hayot chig’iriqlaridan o’tish yo’llarini izlaymiz va natijada bizda kuzatuvchanlik, ogohlik , ziyraklik va sinchkovlik bilan qarash paydo bo’ladi
Xulosa: Biz falsafani boshqa sohalarga qarama-qarshi qo‘ydik. Biz falsafaning sohalarini ko'rib chiqdik. Va biz falsafaning maqsadlari yoki afzalliklarini ko'rib chiqdik. Lekin haqiqatan ham falsafa nima? Hozirgacha aytganlarimizni hisobga olsak, biz “falsafa”ning hech bo‘lmaganda qisman ta’rifini quyidagicha berishimiz mumkin:Dunyo haqidagi asosiy savollarni, jumladan, nima qimmatli va qadrsiz bo'lganini aniqlash va ularga javob berishga harakat qiladigan, asosan (lekin faqat emas) empirik bo'lmagan so'rov.
http://fayllar.org