Metal-ionlari va ligandlarining elektron tuzilishiga Va «qattiq» «yumshoqligiga» Qarab turlarga bo’lish

Koordinatsion kimyoda ligand [lower-alpha 1] - bu koordinatsion kompleks hosil qilish uchun markaziy metall atomiga bog'langan ion yoki molekula (funktsional guruh). Metall bilan bog'lanish odatda Lyuis asoslari orqali ligandning bir yoki bir nechta elektron juftlarini rasmiy ravishda topshirishni o'z ichiga oladi.[1] Metall-ligand bog'lanish tabiati kovalentdan iongacha bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, metall-ligand bog'lanish tartibi birdan uchgacha bo'lishi mumkin. Ligandlar Lyuis asoslari sifatida qaraladi, ammo kamdan-kam hollarda Lyuis kislotali "ligandlari" ishtirok etishi ma'lum.

Kobalt kompleksi HCo(CO)₄ besh ligandli

Metall bogʻ — kimyoviy bogʻning bir turi, metallning kristall panjara tugunlarida (uchlarida) joylashgan musbat zaryadli ionlar bilan elektron gaz (valent elektron)ning oʻzaro taʼsiri natijasida yuzaga keladi. Metallar oʻziga xos eng muhim fizikkimyoviy xossalari bilan boshqa oddiy va murakkab moddalardan farq qiladi. Bu xossalar faqat metallargagina mansub boʻlgan metall boglanish mavjudligi tufayli namoyon boʻladi.

Metall atomida valent elektronlar soni oz, lekin elektronlar bilan toʻlmagan orbitallar koʻp. Valent elektronlar metall atomining yadrosi bilan ancha boʻsh bogʻlanganligi sababli kristall panjara ichida erkin harakat qiladi. Bu elektronlar harakati gaz qonunlariga boʻysunganligi uchun ularni elektron gaz deb ataladi. Demak, nisbatan ancha kam miqdordagi valent elektronlar koʻp miqdordagi metall ionlarini oʻzaro bogʻlab turadi. Metall bogʻ metallar, metall qotishmalari va intermetall birikmalar uchun tavsifli boʻlib, nafaqat ularning qattiq kristallarida, balki suyuq va amorf holatlarida ham saqlanib qoladi.

Qattiq jism — moddaning shakli turgʻun agregat holati. Bu holatda modda atomlarining issiqlik harakati ularning blaq bu yerda unaqa savolga javob yoq muvozanat vaziyatlari atrofida kichik tebranishlaridan iborat boʻladi. Kristall va amorf Q j.lar mavjud. Kristallarda atomlarning muvozanat vaziyatlari fazoda davriy joylashadi. Amorf jismlard a atomlar tartibsiz joylashgan nuqtalar atrofida tebranadi. Qattiq jismning turgʻun (eng kichik ichki energiyali) holati kristall holatdir.