Metallarning elektrokimyoviy kuchlanishlar qatori. Standart elektrod potensiallari

Galvanik elementlar

Galvanik elementlar oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining kimyoviy energiyasini elektr energiyaga aylantiradigan qurilmalardir. Oksidlanish- qaytarilish reaksiyalarini ayrim-ayrim qismlarda — oksidlanish va qaytaril­ish jarayonlarini (bir-biridan ajratilgan) elektrodlarda amalga oshirilsa, kimyoviy jarayonda qatnashuvchi elektronlar elektr energiyaning manbai bo’ladi.
Quyidagi galvanik elementni hosil qiluvchi oksidlanish-qaytarilish juftidan iborat sistemani ko‘rib chiqamiz:

Oksidlangan shakl	Qaytarilgan shakl	Standait elektrod potensial, V
Cu^2+ + 2e→	Cu	+0,34
Zn^2+ + 2e →	Zn	-0,76

Galvanik elementlar sxemasi

Birinchi qatordagi sistema (standart elektrod potensialining qiymatiga binoan) ikkinchisiga nisbatan oksidlovchi bo’ladi yoki, boshqacha ayt­ganda elektronlar Zn dan Cu²⁺ ionlariga o’tadi. Elektronlar harakati (Zn ning oksidlanishida mis ioniga o’tadigan elektronlar oqimi)ni elektr toki manbaiga aylantirish uchun galvanik elementlar xizmat qiladi (1-rasm).
Rux-mis galvanik element sxemasi.
Bu qurilmada rux va mis elektrodlar o ‘zlarining tuzlari — sulfatlarining 1 ekv konsentratsiyali (normal konsentratsiyali) eritm alariga tushirilgan. Ikkala stakanga kaliy xloridning to‘yingan eritmasi quyilgan U-simon naycha bilan birlashtiriladi. Agar ikkala elektrodni sim bilan ulansa, elek­trodlarda oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi boshlanadi. Bunda rux elektrod (anod)dan eritmaga rux ionlari o ‘tadi: