Metodlari Korrelyasion-regression tahlil

Ko‘rsatkichlarning komponentli aloqasi ko‘paytuvchi shaklida ko‘rsatkichga kirgan alohida komponentlarning o‘zgarishi natijasida statistik ko‘rsatkichning o‘zgarishini ifodalaydi. Bu aloqa turiga, biz o‘zaro bog‘liq indekslarni kiritishimiz mumkin. Masalan, haqiqiy baholardagi tovar oboroti indeksi baho va tovarlar fizik hajmi indeksi ko‘paytmasiga teng.

• 
  Ko‘rsatkichlarning komponentli aloqasi ko‘paytuvchi shaklida ko‘rsatkichga kirgan alohida komponentlarning o‘zgarishi natijasida statistik ko‘rsatkichning o‘zgarishini ifodalaydi. Bu aloqa turiga, biz o‘zaro bog‘liq indekslarni kiritishimiz mumkin. Masalan, haqiqiy baholardagi tovar oboroti indeksi baho va tovarlar fizik hajmi indeksi ko‘paytmasiga teng.
  

Bu metodning muhim amaliy ahamiyati shundaki, umumiy ko‘rsatkichda noma’lum bo‘lgan komponentning miqdorini ham aniqlash mumkin. Masalan, tovarlar fizik hajmi umumiy indeksini hisoblash uchun haqiqiy baholardagi tovar oboroti indeksini baho indeksiga nisbati olinadi.

• 
  Bu metodning muhim amaliy ahamiyati shundaki, umumiy ko‘rsatkichda noma’lum bo‘lgan komponentning miqdorini ham aniqlash mumkin. Masalan, tovarlar fizik hajmi umumiy indeksini hisoblash uchun haqiqiy baholardagi tovar oboroti indeksini baho indeksiga nisbati olinadi.
  

Omilli bog‘lanishda ikki belgi: omil va natijaviy belgi qatnashadi va bu bog‘lanish turi faqat variatsion qatorlarda uchrashi mumkin. O‘z xarakteri bo‘yicha bog‘lanishning bu turi sabab-oqibat (determinirlashgan) bog‘liqligi bo‘ladi. Omilli aloqalar o‘z navbatida funksional va korrelyasion bog‘lanishlarga bo‘linadi.

• 
  Omilli bog‘lanishda ikki belgi: omil va natijaviy belgi qatnashadi va bu bog‘lanish turi faqat variatsion qatorlarda uchrashi mumkin. O‘z xarakteri bo‘yicha bog‘lanishning bu turi sabab-oqibat (determinirlashgan) bog‘liqligi bo‘ladi. Omilli aloqalar o‘z navbatida funksional va korrelyasion bog‘lanishlarga bo‘linadi.
  

Statistikada bog‘lanishlar yo‘nalishi bo‘yicha: to‘g‘ri va teskari bog‘lanishga bo‘linadi. To‘g‘ri bog‘lanishga quruvchining ish razryadi va ish haqi o‘rtasidagi bog‘lanish misol bo‘lishi mumkin. Ma’lumki, boshqa shartlar o‘zgarmasdan qolsa, ish razryadining oshishi ish xaqini oshishiga olib keladi.

• 
  Statistikada bog‘lanishlar yo‘nalishi bo‘yicha: to‘g‘ri va teskari bog‘lanishga bo‘linadi. To‘g‘ri bog‘lanishga quruvchining ish razryadi va ish haqi o‘rtasidagi bog‘lanish misol bo‘lishi mumkin. Ma’lumki, boshqa shartlar o‘zgarmasdan qolsa, ish razryadining oshishi ish xaqini oshishiga olib keladi.
  

• 
  Agarda bir belgining ortib borishi bilan, ikkinchi unga tobe bo‘lgan belgi pasayib borsa, bunday bog‘lanish teskari bog‘lanish deyiladi. Masalan, kompyuter operatori har 10 minutda bir varaq matnni tera oladi, ya’ni uning unumdorligi bir soatda 6 varaq. Agarda operator bir varaq matnni terish uchun 9 minut sarflasa uni unumdorligi oshadi. Demak, mehnat unumdorligi va bir birlikka (mahsulot ishlab chiqarish ham bo‘lishi mumkin) sarflangan vaqt o‘rtasida teskari bog‘lanish mavjud.