Me’yoriy xujjatlarni ishlab chiqish tartibini o’rganish

Yuldashev Eldor
2023
Me’yoriy xujjatlarni ishlab chiqish tartibini o’rganish
1
4
2
5
3
7
6
8
9
Reja:
1. Standartlashtirish maqsad va vazifalari.
2. Asosiy tushuncha va atamalar.
3. Standartlashtirishning asosiy tamoyillari.
4. Standartlashtirishning usullari.
2
4
1
5
3
7
6
8
9
1.Standartlashtirish maqsad va vazifalari.
Standartlashtirish asosiy maqsadi mahsulotlar va xizmatlar sifati, xavfsizligi va raqobatbardoshliligini ta'minlashdir.
3
4
1
5
2
7
6
Standartlashtirishning afzallik jihatlari:
8
9
Uni shunday ta'riflash mumkin, standartlashtirish iqtisodiyotni maksimallikka erishishiga qaratilgan. Standartlar jamiyatning turli jabhalarida bir qancha afzalliklar olib kiradi. Standartlashtirishning ba’zi imtiyozlari quyidagicha:

• Ishlab chiqaruvchilar uchun standartlar

• Mijozlar uchun standartlar

• Savdogarlar uchun standartlar

• Texnologlar uchun standartlar

4
3
1
5
2
7
6
8
9
Standartlashtirishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
- mahsulotlar, ishlar va xizmatlarning (keyingi o’rinlarida mahsulotlar deb yuritiladi) aholining hayoti, salomatligi va mol-mulki, atrof-muhit uchun xavfsizligi, resurslarni tejash masalalarida istehmolchilarning va davlatning manfaatlarini himoya qilish;
- mahsulotlarning o’zaro bir - birining o’rnini bosishini va bir-biriga monandligini taxminlash;
- fan va texnika taraqqiyoti darajasiga, shuningdek, aholi va xalq xo’jaligining ehtiyojlariga muvofiq mahsulotlarning sifati hamda raqobatbardoshligini oshirish;
- ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy dasturlar va loyihalarni amalga oshirish;
- tabiiy va texnogen falokatlar va boshqa favqulodda vaziyatlar yuzaga kelishi, xavf-xatarni hisobga olgan holda xalq xo’jaligi obhektlarining xavfsizligini taxminlash;
- iste’molchilarni ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar nomenklaturasi va sifati to’g’risidagi to’liq va ishonarli axborot bilan taxminlash;
- mudofaa qobiliyatini va safarbarlik tayyorgarligini taxminlash;
5
3
1
4
2
7
6
8
9
2.Asosiy tushuncha va atamalar
Standartlar va Standartlashtirish

• Standart bu mahsulot yoki xizmatlar uchun talablar, qoidalar va ko'rsatmalarni o’zaro bir-biri bilan mutanosib kelishini ta’minlovchi hujjat hisoblanadi. Bu talablar, ba'zan, mahsulotlar yoki xizmatlar jarayonlari tavsifi bilan tushuntiriladi.
• Standartlar kelishuvlar natijasidir va ular tegishli organ tomonidan tasdiqlanadi.
• Standartlar maqsadi belgilangan doiradagi tartibini optimal darajasiga erishishdir.
• Standartlashtirish - Standartlarni shakllantirish, ishlab chiqish va tadbiq etish jarayoniga aytiladi.

6
3
1
4
2
7
5
8
9
Standartlashtirish deganda mavjud yoki bo’lajak masalalarga nisbatan umumiy va ko’p marta tatbiq etiladigan talablarni belgilash orqali mahlum sohada eng maqbul darajada tartiblashtirishga yo’naltirilgan ilmiy-texnikaviy faoliyat tushuniladi. Bu faoliyat standartlarni va texnikaviy talablarni ishlab chiqishda, nashr etishda va tatbiq qilishda namoyon bo’ladi. Standartlashtirishning muhim natijalari odatda mahsulot, jarayon va xizmatlarning belgilangan vazifaga mos kelishi, savdodagi g’ovlarni bartaraf qilish hamda ilmiy-texnikaviy hamkorlikka ko’maklashishda namoyon bo’ladi.
Xalqaro, mintaqaviy, milliy standartlashtirish idoralari mavjud.
Mintaqaviy standartlashtirish deganda dunyo miqyosida birgina jug’rofiy yoki iqtisodiy mintaqaga qarashli mamlakatlarning tegishli idoralari uchun erkin holda ishtirok etishlari mumkin bo’lgan standartlashtirish tushuniladi.
Milliy standartlashtirish - bu muayyan bir mamlakat doirasida o’tkaziladigan standartlashtirish faoliyatidir.
7
3
1
4
2
6
5
8
9
3. Standartlashtirishning asosiy tamoyillari.
Standartlashtirish bo’yicha umumiy maqsad - bu mahsulot sifati, protsesslar va xizmatlar bo’yicha Davlat va iste’molchilarning qiziqishlarini himoyalashdir.
Standartlashtirishning ushbu umumiy maqsadidan kelib chiqqan holda uning asosiy tamoyillarini keltiramiz:
1. Sistemalik va komplekslilik. Komplekslilik – bu murakkab sistemadagi barcha elementlarning muvofiqligidir.
2. Dinamiklik va standartlashtirishning o’suvchanligi. Standartlar fan va texnikadagi yuz berayotgan o’zgarishlarga «adaptatsiya», yahni moslashishi kerak. Standartlashtirish bo’yicha xalqaro tashkiloti «ISO»ning standartlari o’suvchandir.
3. Standartlashtirishning samaradorligi – bu normativ hujjat qo’llanilganda iqtisodiy yoki ijtimoiy samara berishidir, yahni standartlashtirishga sarflangan bir so’mning o’n so’m foyda keltirishidir.
4.Standartlarni ishlab chiqishning ustivorligi bu ustivorlik tovar va xizmatlarning o’zaro muvofiqligi, almashuvchanligi va xavfsizligini tahminlashdir.
5. Uyg’unlashtirish tamoyili - bu xalqaro savdoda to’siq bo’lmaydigan uyg’unlashgan standartlarni ishlab chiqishdir.
6. Afzallik tamoyili. Bu tamoyil afzalroq sonlar qatoridan foydalanishga asoslangan bo’lib, ulardan buyum, uskunalarning nomenklaturasini kamaytirishda foydaniladi.
8
3
1
4
2
6
5
7
9
4. Standartlashtirishning usullari.
Standartlashtirishning usullari quyidagilar:
1. Unifikatsiya:
a) sistemalashtirish;
b) klassifikatsiya yoki tasniflash;
2. Simplifikatsiya;
3. Tipizatsiya yoki turlarga ajratish;
4. Selektsiya yoki tanlash;
5. Optimallash (optimizatsiya);
6. Agregatlash (agregatirovanie)
9
3
1
4
2
6
5
7
8
Biz bilan bog’lanish
Phone :
[e-mail]
[phone]
Uzbekistan,Khorezm
Address :
Email :
E’tiboringiz uchun raxmat