Microsoft korporatsiyasi

Microsoft korporatsiyasi (Microsoft Corporation, Microsoft) — har xil turdagi hisoblash uskunalari: shaxsiy kompyuterlar, oʻyin pristavkalari, PDAʼlar, mobil telefonlar va boshqalar uchun dasturiy taʼminot ishlab chiqaruvchi eng yirik transmilliy kompaniyalardan biridir. Ayni paytda dunyoda eng keng tarqalgan dasturiy platforma — Windows operatsion tizimlar oilasi ham shu korporatsiyaga tegishlidir.
Korporatsiyaning shoʻbalarida Xbox oʻyin pristavkalari, shuningdek, shaxsiy kompyuterlar uchun aksessuarlar (klaviatura, sichqon va boshqalar) ham ishlab chiqaradi^[2]. 2012-yildan beri oʻzining planshet kompyuteri — Surfaceʼni ishlab chiqarmoqda. Microsoft mahsulotlari dunyoning 80 dan ortiq mamlakatlarida sotiladi, dasturlar 45 dan ortiq tillarga tarjima qilinadi.
Korporatsiya shtab-kvartirasi AQShning Vashington shtati Redmond shahrida joylashgan.
Korporatsiyada 2020-yil 30-iyun holatiga koʻra, 163 mingdan ziyod kishi ishlamoqda. 2018-yilda u Forbes jurnali boʻyicha dunyoning 500 ta eng yaxshi ish beruvchilari roʻyxatida ikkinchi oʻrinni egalladi^[3].
Microsoft Rossiyada 1992-yil noyabr oyidan (2004-yil iyulidan “Майкрософт Рус” MCHJ deb qayta tashkil etildi) faoliyat yuritadi.
Microsoft 2002-yilgi kelishuv natijasida AQSh sudi nazorati ostida^[4]. K ompaniya oʻz tarixini 1975-yilda, Harvard universiteti talabalari Bill Gates va Paul Allen 1975-yil 1-yanvarda “Popular Electronics” jurnalida yangi Altair 8800 shaxsiy kompyuteri uchun Basic dasturlash tili interpretatori ishlab chiqish toʻgʻrisidagi maqolani oʻqishgandan soʻng boshlandi. Bir oy oʻtgach, 1-fevral kuni ushbu kompyuterni ishlab chiqaruvchi Micro Instrumentation and Telemetry Systems (MITS) bilan Basic tilidan Altair dasturiy taʼminotining bir qismi sifatida foydalanish uchun litsenziya shartnomasi imzolandi. Ular oʻz kompaniyasini “Allen va Geyts” deb nomlashni oʻylashdi, lekin ular yuridik firma uchun Pol taklif etgan “Micro-Soft”^[5] yaʼni “microcomputer” va “software” — mikrokompyuterlar uchun dastur nomini maʼqul deb topishdi. Uch kishini ish bilan ta’minlagan yangi kompaniya oʻzining birinchi yilini 16 005 dollar tovar aylanmasi bilan yakunladi (taqqoslash uchun: 2000-yilda korporatsiya daromadi 25,3 milliard dollar, sof foydasi esa 7,3 milliard dollardan ortiq boʻlgan).
1980-yillar boshida ikki asoschi ajralishdi: Allenning xotirlashiga koʻra, u butun hayotini Microsoftʼga bagʻishlashni istamagan boʻlsa-da, Geyts butun eʼtiborini kompaniyaning ishi va rivojlanishiga qaratgan. Geytsning talabiga koʻra, sheriklar biznesdagi ulushlarini bir necha bor qayta koʻrib chiqishdi, Allen Geyts foydasiga magʻlub boʻldi. Allen oʻz kitobida shunday yozgan:
Sherigim imkon qadar foydaning yanada koʻprogʻiga ega boʻlishni xohlardi. Men u bilan kelisha olmadim... Keyin men qachondir ketishim kerak deb oʻyladim.
1981-yilda kompaniya MS-DOS operatsion tizimini chiqardi, u Sietl Computer Products kompaniyasidan Tim Paterson tomonidan yozilgan 86-DOSʼning qayta nomlangan versiyasi edi. 86-DOSʼni ishlab chiqish atigi olti hafta davom etdi. U Digital Research kompaniyasining CP/M kloni edi va 8086 protsessorida foydalanish uchun koʻchirilgan va asl nusxadan faqat ikkita farq: takomillashtirilgan disk sektori buferlash mantigʻi va yangi FAT12 fayl tizimi ajralib turgan. 86-DOSʼning birinchi versiyasi 1980-yil avgust oyida chiqarilgan. 1980-yil noyabr oyida IBM bilan imzolangan shartnomaga koʻra, Microsoft kompaniyasi Intel 8086 protsessoriga asoslangan yangi IBM shaxsiy kompyuteri uchun operatsion tizim tuzib berishi kerak edi. Buning uchun Microsoft 1981-yilning may oyida Tim Patersonni 86-DOSʼga moslashtirishni yakunlash uchun ishga oldi. IBM PC prototipi, keyin esa oʻsha yilning iyul oyida u 75 ming dollarga 86-DOS 1.10 huquqlarini toʻliq sotib oldi. Microsoft versiya raqamlashni saqlab qoldi, lekin OS nomini MS-DOS deb oʻzgartirdi. 1981-yil avgust oyida IBM korporatsiyasi tomonidan litsenziyalangan MS-DOS 1.10/1.14 PC DOS 1.0 nomi bilan yangi shaxsiy kompyuterlar IBM PC bilan yetkazib berila boshlandi.
1983-yilda Allen Microsoftni tark etib, oʻz aksiyalarining bir qismini har birini 10 dollarga sotdi va direktorlar kengashidagi oʻrnini saqlab qoldi. Shartnoma unga sarmoya kiritish imkoniyatini berdi va oxir-oqibat uni dunyodagi eng boy odamlardan biriga aylantirdi: 2011-yilda u 13 milliard dollar kapital bilan Forbes jurnalida 57-oʻrinni egalladi.
Keyinchalik, Microsoft mutlaqo yangi operatsion tizim ustida ishladi. Lekin uning grafik foydalanuvchi interfeysi, uning ayrim tamoyillari allaqachon Xerox va ayniqsa, Apple tomonidan ishlab chiqilgan. IBM bilan hamkorlik davom etdi va 1985-yil 20-noyabrda yangi operatsion tizim Microsoft Windows chiqarildi. Shu tariqa Windows davri boshlandi. Windows Bill Gatesni mashhur qilgan va eng boy odamga aylantirgan operatsion tizim boʻldi.