Microsoft Word 13. Ma'Ruzalar matni

10.2. Omborlarning turlari 
Omborlar logistik tizimlarning muhim unsurlaridan biri bo‘lib hisoblanadilar. 
Zaxiralarni saqlash uchun maxsus jihozlangan joylarga bo‘lgan ob'ektiv zaruriyat 
moddiy oqim harakatining barcha bosqichlarida kuzatiladi. Turli xildagi omborlar 
ko‘pligini aynan shu bilan izohlash mumkin. 
Omborlarning o‘lchamlari ham har xil bo‘lishi mumkin: kichkina xonalardan 
to bir necha yuz ming kvadrat metr maydonga ega bo‘lgan gigant omborlargacha. 
Omborlar yuklarni joylash balandligi bo‘yicha ham farqlanadilar. Bir 
omborlarda yuklar odam bo‘yidan baland bo‘lmagan joyda saqlansa, ikkinchi bir 
omborlarda maxsus uskunalar yukni 24m balandlikga joylashtiradilar. 
Omborlar tuzilishi (konstruksiyasi) ham turlicha bo‘lishi mumkin: ochiq va 
yopiq. 
Omborlarda, agarda lozim bo‘lsa, maxsus harorat, namlik va boshqa sharoitlar 
yaratilishi mumkin. 
Ombor bitta korxona tovarlarini saqlash uchun mo‘ljallangan bo‘lishi 
(individual foydalanish ombori) yoki lizing shartlarida yuridik yoki jismoniy 
shaxslarga ijaraga beriladigan bo‘lishi (jamoaviy foydalanish ombori) mumkin. 
Shuningdek omborlar, ombor operatsiyalarini mexanizatsiya darajasi bo‘yicha 
ham 
farqlanadilar: 
mexanizatsiya-lashtirilmagan, 
majmuaviy 
- 
mexanizatsiyalashtirilgan, avtomatlashtirilgan, avtomatik. 
Omborlarni moddiy oqimning umumiy harakat jarayonidagi joylashish belgisi 
bo‘yicha turkumlanishini mukammalroq ko‘rib chiqamiz (10.1 rasm). 
Omborlar turkumlanishining muhim belgisi bu yuklarni temir yo‘l yoki suv 
transporti orqali yetkazish va olib chiqish imkoniyatiga ega bo‘lishdir. Bunga 

---

muvofiq stansiyalardagi yoki portlardagi omborlar (temir yo‘l stansiyasi yoki port 
hududida joylashgan), relsli omborlar (vagonlarni berish va olishga mo‘ljallangan 
relslarga ega) va chuqurdagi omborlar mavjud. Yukni stansiyadan yoki portdan 
chuqurdagi omborga olib borish uchun avtomobil transportidan foydalaniladi.