Microsoft Word Ернинг геологик эволюцияси Мухаммадова Наргиза
Xalqaro stratigrafik jadvalning yaratilish tarixi
Download 1.36 Mb. Pdf ko'rish
|
7489872b99b53c945d0a0ae3d08feb4a Yerning geologik evolyutsiyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sistema, bo’lim.
1.2 Xalqaro stratigrafik jadvalning yaratilish tarixi
Xalqaro stratigrafik jadvalning yuqori tabqkalari (eratema, sistema, bo’lim) tabiiyligi haqidagi tushunchalar XVIII asrda, stratigrafiyaning boshlanish davrida paydo bo’lgan. Ammo u vaqtda tadqiqotchilar hali organik qoldiqlarning ulkan ahamiyatini tushunib yetmagan va jinslar tarkibiga, faunaning tarqalish xususiyatlariga, stratigrafik tanaffuslar va nomuvofiqliklarga tayanishgan. Ular tomonidan ajratilgan stratigrafik tabaqalar turlicha nom olgan, tarkibi va qalinligi bo’yicha har xil geologik tanalar — tog` jinslarining majmualaridan iborat bo’lgan. Eratema. Fanerozoyning uchga bo’linishi birinchi marta Germaniya kesmalarini o’rganish misolida A. Verner tomonidan taklif etilgan bo’lib, bunda u birlamchi va oraliq (kembriy-devon) hamda flestli tog` jinslarini, birinchi suv qoplamasini (karbon-bo’r) va ikkinchi suv qoplamasini (uchlamchi) ajratgan. Kesmani qoplama jinslar yakunlagan. J. Fillips 1841-yili o’sha vaqtda organik qoldiqlarga ega bo’lgan barcha ma’lum qatlamlarni paleozoy, mezozoy va kaynozoy qatlamlariga bo’lishni taklif etgan. J. Fillipsning bu taklifi barcha tadqiqotchilar tomonidan qabul qilingan va hozirgacha o’z ahamiyatini yo’qotmagan. Sistema, bo’lim. Yevropa kesmalari bo’yicha yig`ilgan ma’lumotlarni umumlashtirish orqali Omalius d'Allua 1831-yili A. Vernerning «birinchi suv qoplamasini» alohida sistemalarga bo’lgan. Ular qatorida quyi, o’rta va yuqori 13 peneen (perm), quyi, o’rta va yuqori keyper (trias), leyas va yura, quyi, o’rta va yuqori bo’r (bo’r) yotqiziqlari ajratilgan. 1839—1854 yillari karbon, devon, silur va kembriy sistemalari R. I. Murchison tomonidan ajratilgan. K. Nauman va M. Gerneslar tomonidan, uchlamchi davr yotqiziqlarining pastki qismi paleogenga va ustki qismi neogenga taalluqligi asoslangan. Shunday qilib, XIX asrning ikkinchi yarmida Xalqaro stratigrafik jadvalning birinchi toifasi yaratilgan. Yirik toifalarni ajratishda tadqiqotchilarning tarixiy-geologik tamoyilga tayanganligi diqqatni jalb etadi. Bunda ajratilgan sistemalar, asosan, kontinental yoki laguna yotqiziqlari bo’lganligi sababli, ular tarkibida organik qoldiqlar yetarli bo’lmagan. Shuning uchun ham keyinchalik biostratigrafik asoslash boshqa mintaqalarning yotqiziqlari misolida amalga oshirilgan. Download 1.36 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling