Microsoft Word Хурсанбоев С. Ёш боксчиларни машғулот ва мусобақа фаолиятида жароҳатлар олиш сабабларини аниқлаш docx


Download 1.67 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/20
Sana05.01.2022
Hajmi1.67 Mb.
#227862
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20
Bog'liq
kucg

Jami: 

 

29 


 

35 



 

Ko‘rsatkich barmoq va tirsakning jaroxatlari 

Jaroxatlar 

%   (n=50) 

Ko‘rsatkich bormog‘ni II va III bog‘imlardan 

chiqishi 

Tirsakning chiqishi va lateyishi 

Ko‘satkich barmog‘ni sinishi 



Jami: 

12 


20 


Olingan  natijalar  tahlilidan  ko‘ra  yoish  bokschilarni  yuqorida 

aniqlangan  jarohatlari  asosan  yosh  bokschilarni  o‘quv  mashg‘ulotlarda 

texnik  va  taktik  harakatlarni  noto‘g‘ri  o‘rgatish  yoki  texnik  harakatlarni 

bajarilish  texnikasiga  kam  e’tibor  berilgani  uchun  jarohatlar  sonini 

oshishi kuzatildi.  

Bokschilarning  malakalariga  ko‘ra  bokschilarning  jarohat  oligllari 

sabablari ikkita katta guruhga bo‘linadi. 

Birinchi 

guruhga 

asosan 


jismoniy 

tarbiya 


va 

sport 


bilan 

s hu g‘ ul la n is h ga  

b o g‘ l iq  

b o ‘ l ma ga n  

s a b ab la r  

( t a s hq i  

mu h i t  

omillarining  ta’siri  va  boshqalar),  ikkinchi  guruhga  esa,  jismoniy  tarbiya  va 

sport  bilan  shug‘ullanishga  bevosita  aloqador  bo‘lgan  sabablar  kiradi. 

Ikkinchi  guruhga  kiritilgan  bokschilarning  jarohatlanish  sabablari  asosiy 

guruh  deb  hisoblanadi.  Ma’lumki,  bokschilarning      jarohatlanishlari      asosan   

boks      o‘quv-mashg‘ulotlarini      va  musobaqalarda  noto‘g‘ri  uyushtirilish 

natijasida  kelib  chiqadi.  SHu  bilan  birga  o‘quv-mashg‘ulotlari  to‘g‘ri 

uyushtirilganda  ham  ayrim  sabablar  natijasida  bokschilar  jarohatlar  olishi 

mumkin.  Bunday  hollarda  jarohat  olishlarining  asosiy  sababi  murabbiy  va 

shifokorlarning bokschilarga nisbatan noto‘g‘ri xatti-harakatlari bo‘lishi. 




Murabbiylarning  noto‘g‘ri  xatti-harakatlari  quyidagi-lardan  iborat: 

bokschilarning  sog‘lig‘ini  hisobga  olmasdan,  yuqori  sport  natijalariga 

erishishni  maqsad qilib olish; shifokor ko‘rigidan  o‘tmagan bokschilarni va 

ayniqsa  jarohatlardan  keyin  shifokor  taqiqlashiga  qaramay  o‘quv-

mashg‘ulotlarga  qatnashishga  ruxsat  etish,  bokschilarning  kasal  bo‘la  turib 

o‘quv-mashg‘ulot va musobaqalarga qatnashishiga ruxsat etish. 

SHifokorning 

noto‘g‘ri 

xatti-harakati 

salomatlik 

holatida 

o‘zgaris hlari 

bo‘ lga n 

s portchilarni 

s port 

mas hg‘ ulot lariga  

qatnashigaiga ruxsat etishdir. 

Ayrim  holatlarda bu o‘zgarishlarni shifokor aniq bila turib  va ularga 

etarli 

ahamiyat 

bermasdan 

bokschilarni 

o‘quv-mashg‘ulotlariga 

qatnashishiga 

ruxsat 

berishi 


mumkin. 

Hozirgi 


 

zamon  boksni 

rivojlanishida  o‘quv-mashg‘ulot  yuklamasining  ko‘lami  va  jadalligi  oshib 

borishi  tufayli  faqat  o‘ta  sog‘lom  bokschilar  o‘quv-mashg‘ulotlarida 

qatnashishlari lozim.  

O‘quv-mashg‘ulot  noto‘g‘ri  tashkil  qilinganda  kasallikni  yuzaga 

keltiruvchi  sabablarning  soni  ko‘p  bo‘ladi.  Murabbiy  va  sportchilarning 

noto‘g‘ri    xatti-harakat    qilmasliklari,    ayniqsa     muhim.    Bular shifokor 

tavsiyalariga,  belgilangan  trenirovka,  dam  olish  va  ovqatlanish  rejimiga  rioya 

qilish  demakdir.  Sportchilarning  salomatligining  yomonlashuviga  va  sport 

ko‘rsatkichlarining  pasayishiga,  organizm  yomon  ta’sir  qiladigan  har  xil 

nohush asoratlarga olib keladi. 

Musobaqalarda vaqtida bokschi katta ishlar bilan ya’ni texnik-taktik axborotlar 

bilan,  ruhiy xolatlari bilan to‘qnashishiga to‘g‘ri keladi. 

Bu  axborotlar  har  bir  musobaqa  va  jang  holatlarida  bokschi  oldida  turgan 

vazifalarga  mos  kelishi  kerak.  Axborotni  qabul  qilish  va  qayta  ishlash 

xarakterlovchi holatlar musobaqalarda kelishmovchiliklarni og‘irlashtiradi. 

Boks bellashuvlarini kuzatganda, biz  faqat  uning  tashqi tomonini,  ya’ni 

qatnashchilarning  bir-biri  qarshi  bo‘lgan  maqsadlarini,  xarakatni  turli 



xarakterini,  o‘zaro  munosabatning  natijasini,  aniqrog‘i,  bokschilarning  bir-

biriga qarshi bellashuvni ko‘ramiz. 

SHuningdek, 

bellashuvni 

vaziyati, 

musobaqalshayotgan 

tomoning 

morfokonstitutsional  xususiyatlari,  jismoniy  tayyorganlik  darajasi,  ruxiy 

xolati,  tajribasi,  texnik-taktik  tomondan  ta’minlangani,  raqib  usuli  kabi  real 

holatlarni  hisobga  olish  kerak.  Har-bir  sanab  o‘tilgan  omillar  sportchi  faoliyati 

uchun zarur va uning kelajakdagi taqdirini hal qiladi. 

Tabiatning  tabiiy  kuchi  jismoniy  tarbiyaning  vositasi  sifatida   

bokschilar      atrof-muhit      bilan      bir-biriga      munosabatda  bo‘ladi,  unga  ta’sir 

ko‘rsatadi  va  unga  moslashadi.  Ana  shunda  muhit  va  organizmning 

mushtarakligi  namoyon  bo‘ladi.  Muntazam  quyoshning  nur  sochishi 

o‘zgaruvchanligi,  suv  va  havoning  harorati,  yog‘ingarchilik  va  havoning 

ionizatsiyasi  va  harakati  atmosfera  bosimi  organizmda  fiziologik  va  ruhiy 

reaksiyalarga  keltiradigan  muhim  bioximik  o‘ zga r is hlar ni  ke lt ir ib  

chiqa rad i:  murabb iy  o‘ q uv- mas hq lar  samaradorligiga  va  bokschining 

tayyorgarligini, 

salomatligining 

o‘zgarishini 

qo‘zg‘atadi. 

Bularning 

hammasi  jismoniy  mashqlar  texnikasi  va  taktikasiga  ta’sir  qiladi  va 

jarohatlanish  xavfsizligini  oshiradi.  Binobarin,  yosh  bokschiga  ular 

jismoniy  mashqlar  bajaryotgan  vaqtda  tashqi  omillar  ta’sir  qilishini  maxsus 

uyushtirish va hisobga olish zarur. 

O‘quv-mashg‘ulot  jarayonida  tabiatning  tabiiy  kuchidan  foydalanish 

ikki yo‘nalish bo‘yicha amalga oshiriladi: 

1. Tabaitning  tabiiy  kuchi  bir-biridan  ajralmaydigan  omil  sifatida 

murabbiy o‘quv-mashqlar uchun ularning harakatini hatosiz  hisobga olis h 

vaqtida  qulay  sharoitlar  yaratadi.    Ular  yosh  bokschi  organizmiga 

harakatlar samarali ta’sir o‘tkazishini kuchaytiradi va to‘ldiradi. 

2. 

Tabiatning  tabiiy  kuchi  chiniqish  va  sog‘aytirish  vositasining 



nisbatan          mustaqilligi          sifatida          quyosh,          havo,          suv          vannasi 

ko‘rinishida.      Bu      protseduralar      optimal      ta’sir      o‘tkazish      vaqtida 




bokschilar          faoliyati          tarkibiga          kiritilgan.    Qayta          tiklash  samarasini 

oshiradi va faol dam olish shakli bo‘ladi. 

Tabiatning  tabiiy  kuchidan  foydalanishga  asosiy  talablardan  bir i 

ularni  jis moniy  mas hq lar  bilan  mu ntazam  maj mua li  qo‘llashni  birga 

qo‘shib olib borishdan iboratdir. 

Oqilona  echimini  aniqlash  vaqtida  yosh  bokschilarning  fazilati, 

pedaogogik  vazifalar  harakteri  hisobga  olinishi  kerak.  Bu  birinchidan 

chiniqish  samarasini  o‘tkazishni  realizatsiya  qilish,  ya’ni  bokschilarning 

faoliyatida  mashg‘ulot  yuklamalari  jarayonida  egallaganligi  namoyo n 

bo‘ ladi,  ikkinchidan,  ko‘prok  yuqori  yuklamalarni  qo‘llash  uchun 

imkoniyat yaratish va oshiradi. 

Bokschilarni  jarohat  olis hini  sabablari  quyidagilarni  tashkil  etishi 

mumkin,  ya’ni  o‘quv-mashg‘ulotlarida  mashq  yuklamalarini  bajarishdagi 

xatolar sababida. Ular orasida eng o‘ziga xosligi quyidagilar bo‘ladi: 

1.  O‘quv-mashg‘ulotlardagi 

mashg‘ulot 

yuklamalarini 

noto‘g‘ri 

tushunishi; 

2.  Masalalarni  echish  loyixasining  mukammallashmagan-ligi,  shu 

jumladan, muskul sezgisi bilan nomuvofiqligi; 

3.  Umumiy jismoniy tayyorgarlikning etarlicha bo‘lmasligi; 

4.  O‘zining kuchlarida ishonchsizlik, jasoratning yo‘qligi; 

5.  Ilgari o‘rganilgan harakatlarga salbiy ta’siri; 

6.  Pedagogik  talablarga,  sport  invetarlari  va  uskunalarining, 

mashg‘ulotlar joylari nomuvofiqligi; 

O‘quv-mashg‘ulotlarda  xatolar  vujudga  kelishi  sabablarini  bilish 

ular  paydo  bo‘lishini  ogohlantiruvchi  tadbirlarni  nazarda  tutish,  xatolarni     

ogohlantirish,   to‘la   darajada   o‘quv-mashg‘ulotlarning  barcha talablari  va 

tamoyillariga  rioya  qilish  kerak.  O‘quv-mashg‘ulotdagi  xatolarni  payd o  

bo‘ lis hi  s abablarini  b ila  tur ib,   ularni  tuzatishning  eng  samarali 

yo‘llarini aniqlash bokschilarning  jarohat olishlarini oldini olish mumkin. 




Xatolar  iloji  boricha  tezroq  va  sinchiqlab  bajarilishi  kerak,  binobarin, 

o‘rgatishni  susaytirmasligi  va  jarohatlanishning  potensial  imkoniyati 

bo‘lmasligi uchun. Asosiysi - xatolar sababini aniqlashdir. 

 

 




Download 1.67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling