Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

INTEGRATSIYALASHUVI 
1. Xalqaro integratsiyaning mohiyati, 
shart-sharoitlari va darajalari
O‘zbekiston davlat mustaqilligiga erishgandan keyin davlat va xalq 
manfaatlariga muvofiq keladigan mustaqil ijtimoiy-iqtisodiy siyosatni 
o‘tkazish imkoniyati tug‘ildi. Respublikaning tashqi dunyodan bir asrdan 
ortiq vaqt mobaynida ajralib qolganligiga barham berildi. U xalqaro 
huquqning teng huquqli subyekti bo‘ldi. Bu esa jahon mehnat taqsimotida 
munosib o‘rinni egallashga sharoit yaratdi
1
.
Mustaqillik yillarida yuqoridagi integratsiyalashuv qonun-qoidalariga 
rioya etganligi bois, O‘zbekistonning jahon hamjamiyatida tutgan o‘rni va 
ahamiyati muntazam ravishda ortib bormoqda. Buning asosi haqida 
to‘xtalib, Prezident Islom Karimov: «Izchil yuqori o‘sish sur’atlari, 
yurtimizda barpo etilgan bank-moliya tizimining barqaror va ishonchli 
faoliyat yuritishi, iqtisodiyotda amalga oshirilayotgan yangilanish va 
o‘zgarishlar, umuman, mamlakatimizni modernizatsiya qilish yo‘lidagi 
dadil qadamlarimiz dunyo jamoatchiligi, shuningdek, Xalqaro valuta 
jamg‘armasi, Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki singari nufuzli xalqaro 
moliya tashkilotlari tomonidan e’tirof etilmoqda»
2
, – deb alohida 
ko‘rsatib o‘tgan. 
1
Qarang: Ʉɚɪɢɦɨɜ ɂ. Ⱥ. ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ ɛɨɡɨɪ ɦɭɧɨɫɚɛɚɬɥɚɪɢɝɚ ʆɬɢɲɧɢɧɝ
ʆɡɢɝɚ ɯɨɫ ɣʆɥɢ // ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ: ɦɢɥɥɢɣ ɢɫɬɢԕɥɨɥ, ɢԕɬɢɫɨɞ, ɫɢɺɫɚɬ, ɦɚɮɤɭɪɚ. Ɍ. 1. 
– Ɍ., 1996. – Ȼ. 157.
2
Ʉɚɪɢɦɨɜ ɂ. Ⱥ. Ɇɚɦɥɚɤɚɬɢɦɢɡɞɚ ɞɟɦɨɤɪɚɬɢɤ ɢɫɥɨԟɨɬɥɚɪɧɢ ɹɧɚɞɚ
ɱɭԕɭɪɥɚɲɬɢɪɢɲ ɜɚ ɮɭԕɚɪɨɥɢɤ ɠɚɦɢɹɬɢɧɢ ɪɢɜɨɠɥɚɧɬɢɪɢɲ ɤɨɧɰɟɩɰɢɹɫɢ. – Ɍ.: 
«ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ», 2010. – Ȼ. 4.

---

 678
Yuqoridagi qoidalarga rioya qilishning ahamiyati yana shundaki, 
2008-yilda boshlangan va hozirgacha jahondagi aksariyat mamlakatlar 
milliy xo‘jaliklariga jiddiy salbiy ta’sir ko‘rsatib kelayotgan jahon 
moliyaviy-iqtisodiy inqirozi O‘zbekistonda yengil kechdi. 
O‘zbekiston BMT doirasida jahon hamjamiyatidagi integratsiya-
lashuvni BMTning ixtisoslashgan muassasalari – YUNESKO, Jahon 
sog‘liqni saqlash tashkiloti, Xalqaro mehnat tashkiloti, YUNKTAD, 
YUNISEF va boshqalar bilan keng hamkorlik tufayli amalga oshirmoqda. 
Iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishga, O‘zbekistonning jahon 
hamjamiyatidagi integratsiyalashuvini ta’minlashga xalqaro moliyaviy, 
iqtisodiy tashkilotlar – Xalqaro valuta fondi, Jahon banki, Xalqaro moliya 
korporatsiyasi, Yevropa Tiklanish va Taraqqiyot banki, Osiyo Taraqqiyot 
banki va boshqalar ham katta yordam ko‘rsatmoqda. Mamlakatimizning 
har yili Davos shahrida o‘tadigan Jahon iqtisodiy anjumanida qatnashishi 
katta ahamiyatga ega. Anjumanda qatnashish O‘zbekistonni va uning 
imkoniyatlarini tanishtirish, chet el investitsiyalarini jalb etish uchun 
muhim ahamiyatga molik. 
Jahon hamjamiyatiga integratsiyalashuvning tarkibiy qismi davlatlar-
ning turli mintaqaviy birlashmalari bilan aloqalarni rivojlantirishdan 
iborat. O‘zbekiston mintaqaviy xalqaro tashkilotlar, chunonchi, Yevropa 
Ittifoqi, YEXHT, NATO, EKO, OIK, Qo‘shilmaslik harakati va boshqalar 
bilan ham samarali hamkorlik qilmoqda. Bugungi kunda O‘zbekiston 
tashqi siyosatining Osiyo yo‘nalishi ancha kengayganligini ta’kidlash 
joiz. O‘zbekiston o‘zining tashqi aloqalarini ko‘p tomonlama va ikki 
tomonlama asosda tashkil etib kelmoqda. 
Xalqaro mehnat taqsimotining chuqurlashuvi turli mamlakatlar 
iqtisodiyotini bir-biriga bog‘liq qilib qo‘yadi. Ayniqsa, globallashuv 
sharoitida iqtisodiy faoliyat baynalminal tus oladi, muayyan mahsulotni 
ishlab chiqarishda bir necha mamlakatlar firmalari ishtirok etadi. Bir 
mamlakatda yetishmay qolgan resurslarning o‘rni boshqa yerdan kelgan 
resurslar bilan to‘ldiriladi, yirik ilmiy texnikaviy loyihalar birgalikda 
amalga oshiriladi. Shu bois, turli mamlakatlar milliy iqtisodiyotining 
o‘zaro qo‘shilib yagona mamlakatlararo xo‘jalik tizimini hosil etishi 
iqtisodiy integratsiya deb yuritiladi.