Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

1.1. Xalqaro iqtisodiy integratsiya konsepsiyalari 
Xalqaro iqtisodiy integratsiya (XII) – mamlakatlarning ishlab 
chiqarishni baynalminallashtirish, ya’ni xalqaro ishlab chiqarish 

---

 679
kooperatsiyasi va xalqaro mehnat taqsimoti asosida iqtisodiy hamkorlik 
qilishidan iborat jarayon.
XX 
asr oxirida xalqaro iqtisodiy integratsiya ayrim mintaqalar 
iqtisodiyotining jadal rivojlanishi va integratsiya birlashmalari a’zolari 
bo‘lgan mamlakatlar raqobatbardoshligining ortishi uchun muhim omilga 
aylandi. 
Iqtisodiy integratsiya quyidagi shart-sharoitlar (omillar) bilan 
belgilanadi:
1) ishlab chiqarishning baynalminallashuvi va transmilliy korpo-
ratsiyalarning yaratilishi; 
2) turli mamlakatlar korxonalari o‘rtasidagi hamkorlik; 
3) texnologiyalarning xalqaro miqyosda ayirboshlanishi va yangi 
texnologik bazisning shakllanishi; 
4) ayrim mamlakatlar iqtisodiyotlarining ochiqligi, xalqaro ayirbosh-
lashning liberallashuvi. 
Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning shart-sharoitlarini quyidagilar 
tashkil etadi: 
– mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishining taxminan teng darajasi; 
– jug‘rofiy qo‘shnichilik, ko‘p hollarda umumiy chegara hamda 
tarixan shakllangan iqtisodiy aloqalarning mavjudligi; 
– rivojlanish, moliyalashtirish, iqtisodiyotni tartibga solish hamda 
siyosiy hamkorlikning iqtisodiy va boshqa muammolari umumiyligi; 
– 
tashabbus ko‘rsatuvchi, boshqa mamlakatlarni birlashtiruvchi 
markazning mavjudligi va davlatlar ustida turuvchi institutlarning tashkil 
qilinishi. 
Xalqaro iqtisodiy integratsiya nazariyasining asosida mamlakat uchun 
xalqaro mehnat taqsimoti negizida ishlab chiqarish turi bo‘yicha 
ixtisoslashuv hamda tovarlar ayirboshlashning foydaliligi prinsipi yotadi. 
Tashqi iqtisodiy integratsiya nazariyasida integratsiya mexanizmining 
turlicha baholanishi bilan bog‘liq har xil konsepsiyalar mavjud. 
Neoliberalizm tarafdorlari (V. Repeyek, M. Allen) XIIni tabiiy bozor 
kuchlari amal qiladigan bir qancha mamlakatlar miqyosidagi yagona 
(umumiy) bozor makoni deb hisoblaydilar.