Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

Savdo siyosati – bu davlatning tashqi savdo hajmini tartibga solishga 
qaratilgan iqtisodiy siyosatining alohida yo‘nalishi.
Tashqi savdo siyosati – ichki bozorni himoyalashga, tashqi savdo 
hajmining o‘sishini rag‘batlantirishga, uning tuzilishini va tovar oqimlarining 
yo‘nalishlarini maqbullashtirishga qaratilgan tadbirlar tizimi.
Proteksionizm siyosati – erkin savdoni cheklashga, ya’ni tashqi savdo 
hajmini ta’rifli va ta’rifsiz to‘siqlar orqali tartibga solish. 
Valuta – bu alohida mamlakatlar pul birligidir.
Valuta kursi – bir mamlakat yoki mamlakatlar guruhi pul birligining 
boshqa mamlakatlar pul birligida ifodalanadigan narx. 
Valuta konvertatsiyasi – har bir milliy valutani boshqa valutaga almasha 
olish xususiyatidir.
Mavzu yuzasidan asosiy xulosalar: 
1. Xalqaro savdo iqtisodiy resurslarining harakatchanligiga har bir 
mamlakatning turli valutalardan foydalanishi xos. Keyingi yillarda xalqaro 
savdoda keskin o‘zgarishlar ro‘y berdi. Jahon eksportida yangi industrial 
mamlakatlar (Singapur, Xitoy, Janubiy Koreya va h.k.) hissasi ortib bormoqda. 
Jahon bozori savdo aylanmasi tarkibida yengil sanoat mahsulotlarining ulushi 
ortmoqda. Shuningdek, jahon eksportida xizmatlar ulushining o‘sishi 
kuzatilmoqda. 
2. Xalqaro savdo-sotiq kapital va ish kuchi harakati, mamlakatlararo 
pul oqimini hosil etmoqda. XXI asrda kapitalning chiqarilishi o‘smoqda. Bu 
iqtisodiy o‘sishga xizmat qiladi, chunki bu bilan investitsiya uchun pul topish 
muammosi yechildi, kapital ketidan ilg‘or texnologiya va boshqaruv tajribasi 
kirib keladi, kapital qabul qilgan mamlakatda ishlab chiqarishning tarkibi 
yangilanadi, ya’ni modernizatsiya yuz beradi. Bu mamlakatni jahon bozoriga 
olib chiqadi, bandlik oshadi, aholining daromadi ko‘payadi. 
3. Xalqaro savdo-sotiq valuta ayirboshlashni taqozo etadi. Bu 
shakllangan valuta kursiga binoan bo‘ladi. Valuta kursi (narxi o‘zaro 
almashiladigan milliy valutalarning xarid qobiliyatiga va valuta bozoridagi 
talab va taklif nisbatiga bog‘liq bo‘ladi. Valutalarning almashinishi ularning 
konvertatsiyasi bo‘ladi. 
4. Ɉɱɢԕ ɢԕɬɢɫɨɞɢɺɬɝɚ «ɬɚԕԕɨɫɢɣ ɚɮɡɚɥɥɢɤ ԕɨɧɭɧɢ»
ɯɨɫɞɢɪ.
Ɍɚԕԕɨɫɢɣ ɚɮɡɚɥɥɢɤɧɢ ɯɚɥԕɚɪɨ ɦɟԟɧɚɬ ɬɚԕɫɢɦɨɬɢ ɸɡɚɝɚ ɤɟɥɬɢɪɚɞɢ. Ȼɭ
ԕɨɧɭɧɝɚ ɤʆɪɚ ɧɢɦɚɧɢ ɢɲɥɚɛ ɱɢԕɚɪɢɲ ԕɭɥɚɣ ɛʆɥɫɚ, ɲɭ ɷɤɫɩɨɪɬ ԕɢɥɢɧɢɲɢ

---

 677
ɜɚ ɚɤɫɢɧɱɚ, ɧɢɦɚɧɢ ɢɲɥɚɛ ɱɢԕɚɪɢɲ ԕɭɥɚɣ ɛʆɥɦɚɫɚ, ɭ ɢɦɩɨɪɬ ԕɢɥɢɧɢɲɢ
ɤɟɪɚɤ.
5. Ochiq iqtisodiyot xalqaro mehnat taqsimotini chuqurlashtiradi. Bu 
milliy iqtisodiyotning jahon iqtisodiyotining bir qismiga aylanib qolishini 
bildiradi. Erkin savdo hududlarida iqtisodiy va valuta sohasidagi birlashuv yuz 
beradi (masalan, Yevropa ittifoqi). 
22-MAVZU. O‘ZBEKISTONNING JAHON XO‘JALIGIGA