Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc

T
t
t
t
t
E
Х
Н
СДД
0
1
1
Bu erda: 
N
t 
– qisob-kitoblarning t-qadamida erishiluvchi natijalar; 
X
t 
– xuddi shu qadamda amalga oshiriluvchi xarajatlar; 
T – qisob-kitoblarning vaqt muddati; 
E - diskont normasi. 
Agar investitsion loyiqaning SDD miqdori ijobiy bo`lsa, u qolda loyiqa 
samarali, ya`ni investitsiya mablag`lari darajasining qabul qilingan diskont normasini 
ta`minlovchi qisoblanadi. 
Xarajatlar va ularning natijalari miqdorini keltirish ularni 
diskontlash 
koeffitsienti 
(d
t
) ga ko`paytirish asosida amalga oshirilib, bunda quyidagi formuladan 
foydalaniladi: 
(
)
t
t
Е
d
+
=
1
1
Bu erda: 
t - natijalarni olish (xarajatlarni amalga oshirish) davridan taqqoslash 
davrigacha bo`lgan muddat bo`lib, yillarda o`lchanadi.
Diskont normasi (E) - boshqa investorlar o`z mablag`larini xuddi shu turdagi 
loyiqalarni amalga oshirish uchun kiritishga rozi bo`luvchi, kapitalning daromadlilik 
koeffitsienti (daromad miqdorining kapital qo`yilmalarga nisbati). 
Agar diskont normasi vaqt davomida o`zgaradigan bo`lsa, diskont koeffitsienti 
(d
t
) quyidagi formula asosida aniqlanadi: 
(
)
k
t
k
t
E
П
d
+
=
=
1
1
1
Bu erda: 
E
k
– k-yildagi diskont normasi; 
t- qisobga olinuvchi vaqt muddati, yil. 
Investitsion loyiqalarning samaradorlik ko`rsatkichlarini aniqlashda maqsulot 
va iste`mol qilinuvchi resurslarning bazis, bashorat qilinuvchi, jaqon va qisobiy 
baqolaridan foydalaniladi. 
2) Investitsiyalarning daromadlilik indeksi (ID) - keltirilgan samaraning 
investitsiyalar miqdoriga (K) nisbati bo`lib, quyidagi formula asosida aniqlanadi: 

---

154
(
)
(
)
t
T
t
t
t
E
X
H
К
ИД
+
−
=
∑
=
1
1
1
0
Agar daromadlilik indeksi birga teng yoki undan katta bo`lsa, investitsion 
loyiqa samarali, aks qolda esa samarasiz qisoblanadi. 
3) Ichki daromadlilik normasi (IDN) - keltirilgan samara miqdori keltirilgan 
investitsiya miqdoriga teng bo`lgan xoldagi diskont normasi (E
ich
), ya`ni E
ich
(IDN) 
quyidagi tenglik orqali aniqlanadi: 
(
)
(
)
(
)
∑
∑
=
=
+
=
+
−
Т
t
T
t
t
ич
t
t
ич
t
t
E
K
E
Х
Н
0
0
1
1
1
Ushbu formula asosida aniqlangan daromadlilik normasi miqdori investorning 
kapitalga talab qiluvchi daromad miqdori bilan taqqoslanadi. Agar IDN talab 
qilinuvchi daromad normasiga teng yoki undan katta bo`lsa, u qolda loyiqa samarali 
qisoblanadi. 
4)Investitsiyalarning qoplanish muddati (T
i
) - investitsion loyiqani amalga 
oshirishni boshlashdan to natijalarga erishishgacha bo`lgan minimal vaqt muddati. U 
quyidagi formula asosida aniqlanadi: 
м
с
и
П
И
T
=
Bu erda: 
I
s
– sof investitsiyalar; 
P
m
– loyiqa keltiruvchi o`rtacha yillik pul mablag`lari oqimi, so`m. 
SHu bilan birga qoplanish muddati loyiqaning daromadliligi ko`rsatkichi 
qisoblanmaydi. SHu sababli amaliyotda investitsiyalar birlamchi kapital (qo`yilma)ga 
nisbatan daromadlilik ko`rsatkichi orqali ko`rib chiqiladi qamda quyidagi formula 
asosida qisoblanadi: 
100
×
=
К