Microsoft Word Лаборатория Нефть ва газ копия docx

Sinovni o‘tkazish tartibi. 
1. 
Talabalarga 
silindrik 
(yoki 
yassi) 
sinov 
namunalari 
tarqatilgandan keyin ular namunaning ish qismi diametri (d
0
) ni, hisobiy 
uzunligi (l
0
) ni o‘lchaydilar l
0
qiymatini namunada kerner yordamida 
belgilanadi. Keyin namuna ish qismining ko‘ndalang kesim yuzi (F
0
) ni 
hisoblab ularning qiymatini -jadvalning tegishli ustuniga yoziladi. 
2.Sinash mashinasi qisqichlariga namunani maxsus sferik plastinka 
moslama yordamida tik o‘rnatiladi. Buning uchun mashinani boshqarish 
shitidagi yuqoriga (sariqqa bo‘yalgan) yoki pastga yurgizuvchi (qoraga 
bo‘yalgan) tugmachalarni zaruriyatga ko‘ra bosib, qo‘zg‘aluvchi 
traversani yuqoriga yoki pastga yurgizib rostlanadi. 
3. Dinamometrning ish va nazorat strelkalarini siferblat 
shkalasining nol ko‘rsatkichiga, keyin tezlik qutisi dastasini eng kichik 
tezlik beruvchi holatiga o‘tkaziladi. 

---

7 
4. «Pastga yurgizish» tugmachasi bosiladi. Bunda ko‘zg‘aluvchi 
traversa pastga yurib, namunaga yuklama asta qo‘yila boradi. Sinovda 
nazorat strelkasi ko‘rsatgan yuklamalar qiymati yozib boriladi.
Namuna 
uzilgach 
«To‘xtatish» 
(qizil 
rangga 
bo‘yalgan) 
tugmachasi bosilib mashina to‘xtatiladi va namunaga qo‘yilgan 
maksimal yuklamani nazorat strelka ko‘rsatadi. Uni ham 2-jadvalning 
tegishli ustuniga yoziladi. 
5. Uzilgan namuna bo‘laklarini olib, singan joylari kuzatiladi. 
Sinilma tabiati va ko‘rilgan nuqsonlar (govaklik, darzlar va boshqalar) 
bo‘lsa, ularni ham 2-jadvalda qayd etiladi. Keyin ularni jipslashtirib, 
hisobiy uzunligining uzaygan qiymati (l
k
) ni va bo‘yin tortib uzilgan joy 
diametri (d
K
) ni, ko‘ndalang kesim yuzi (F
K
) ni hisoblab, bularning 
barini 2-jadvalning tegishli ustuniga, yoziladi.
6. Olingan materiallar asosida tubandagi formulalar bo‘yicha 
materialning 
oquvchanlik 
chegara 
qarshilik 
kuchlanishi 
(υ
0
), 
cho‘zilishga muvaqqat qarshilik kuchlanishi (υ
ch
), nisbiy uzayuvchanligi 
(δ) va nisbiy ingichkalanuvchanlik (ψ) lar aniqlanadi. 
%
100
%;
100
;
;
0
0
0
0
0
max
0
0
0
×
×
=
×
×
=
=
=
F
F
F
l
l
l
МПа
F
P
МПа
F
P
k
k
ч
y
d
u
u
(1.3) 
Aniqlangan qiymatlarni ham 4-jadvalning tegishli ustunlariga 
yoziladi. Keyin bu ko‘rsatgichlarga ko‘ra 1-ilovadagi jadvallardan 
po‘lat markasi va ishlatilish joyi aniqlanadi, ularni ham 4-jadvalning 
tegishli ustuniga yoziladi.