Microsoft Word Материал резина lotin

Oltingugurt. S - turli allatrop shaklda namoyon bo‘ladi. Sariq kristalli 
rombik tizimga ega bo‘lgan a - shaklli yoki rombik oltingugurt eng turg‘un shakli 
hisoblanadi. Rombik Oltingugurt S kauchukda yaxshi eruvchan bo‘lib, suyuqlanish 
harorati 112,8 
о
C, zichligi 2,07 g/sm
3
. Eritilgan oltingugurt sekin eritilganda 
-
shakl-monoklin oltingugurt hosil bo‘ladi. Hosil bo‘lgan oltingugurt to‘q sariq 
ignasimon bo‘lib, suyuqlanish harorati 119
o
С va zichligi 1960 kg/m
3
. Ushbu 
oltingugurt shakli 96
o
C bebarqaror bo‘lib, saqlanish vaqtida rombik oltingugurtga 
oylanadi. Tez sovutilganda esa amorf holatga o‘tadi. 
Oltingugurt “S” molekulasi halqa shakldagi sakkizta atomdan iborat.
Oltingugurtning S-S o‘rtacha bog‘ energiyasi 243-260 kDj/mol ga tengdir. 
Vulkanlanish jarayonida oltingugurt kauchukga birikib boradi.
Quyidagi eksperimental ko‘rsatkichlar oltingugurtni kauchuk bilan 
kimyoviy birikishini ko‘rsatadi: 

---

99 
1. ekstragirovaniya usuli bilan xam kimyoviy bog‘langan oltingugurtni 
kauchukdan ajratib bo‘lmaydi. 
2. vulkanizatsiya jarayonida qo‘shib olingan oltingugurt miqdoriga teng 
issiqlik ajralib chiqadi.
3. vulkanizatsiya harorati koeffitsienti kimyoviy reaksiya tezligini issiqlik 
koffitsientiga tengligiga yaqin qiladi, haroratni 10
o
С ga ko‘tarilib borsa 
vulkanlanish tezligi taxmina ikki barobariga ortadi. 
Vulkanlantiruvchi moddalarga quyidagilar qiradi: 
- oltingugurt, 
- organik polisulfidlar, 
- diaminlar
- organik peroksidlar, (PB, perekis dikumila, perekis di-tretbutila) 
- diazobirikmalar, (DAK, diazoaminobenzol) 
Oltingugurtni xamma miqdori vulkanizatsiyada qo‘shilmaydi, 
oltingugurtning ayrim miqdori bosh holatda qoladi va uni vulkanizatdan atsetonli 
ekstraksiya usuli bilan ajratib olish mumkin. SHunga qarab vulkanizatdagi 
oltingugurt miqdori bog‘langan va bosh holatga ajratiladi. Bosh va bog‘langan 
oltingugurt yig‘indisi umumiy oltingugurt deyiladi. 
S
um
= S 
erkin
+ S
bog‘ 
Kauchukning makromolekulalari orasida ko‘ndalang oltingugurt 
bog‘lanishlar hosil bo‘ladi, shuning uchun vulkanizatsiyaga uch o‘lchamli tuzilish 
xususiyatga ega. Vulkanizatsiyada oltingugurt kauchukga birikish jarayoni 
tugayotganida kauchukning fizik-mexanik xossalari o‘zgarib boradi.
Vulkanizatsiya darajasini aniqlash uchun vulkanlanish koeffitsienti 
kiritilgan.