Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

Matn bo‘yicha topshiriqlar 
 
I. Savollarga javob bering: 
1. Nima uchun giyohvand moddalarni “qora og‘u” deb ataydilar? 
2. Giyohvand moddalarning inson organizmiga qanday zararli ta’siri 
mavjud? 

---

62
3. BMT giyohvand moddalar bilan bog‘liq qanday harakatlarni 
“insoniyatga qarshi jinoyat” deb atagan? 
4. Giyohvand moddalarga qaram bo‘lib qolishning asosiy sabablari 
nima? 
 
II. Ajratilgan so‘z va birikmalarni ma’no jihatdan mos keladigan so‘zlar 
bilan almashtiring. 
 
III. Matndan “agar:”va “...–sa” qo‘shimchalari bilan bog‘langan 
gaplarni toping va tarjima qiling. 
 
IV. Fikrni to‘ldiring. 
Agar............... , biz giyohvandlik tarqalishining oldini olishimiz 
mumkin. 
Agar..............., yoshlar giyohvandlik qanday fojiaviy oqibatlarga olib 
kelishini tushunadilar. 
Agar ..................., insoniyat kelajagi xavf ostida qoladi. 
Agar..................................., yoshlar giyohvand moddalarning zararli 
ta’sirini tushunib yetadilar. 
G R A M M A T I K A 
HARAKAT-HOLAT SHARTINING IFODALANISHI 
(Shart mayli) 
Biror harakatning bajarilishi uchun qo‘yiladigan shartni bildiradi. Shart 
mayli ma’nosi agar bog‘lovchisi va -sa qo‘shimchasi bilan hosil bo‘ladi: 
Agar havo ochiq bo‘lsa, ertaga Samarqandga sayohatga boramiz. “Agar” 
bog‘lovchisi ishlatilmasligi ham mumkin: Bo‘sh vaqting bo‘lsa, biznikiga 
kel. 
O‘tgan zamon ma’nosi –ganda edi shakli orqali ifodalanadi: 
Testga yaxshiroq tayyorlanganingda edi, ko‘proq ball yig‘ar eding. 
Chizmasi: fe’l+gan+im,-ing,-i,-imiz,+ingiz+lari+da edi,…….fe’l+-ar