Microsoft Word Улыума касиплик
Download 0.83 Mb. Pdf ko'rish
|
fb5aa1420f3ef419f772968b608c687c
Ziyreklilik – bul individual o`zgeshelik bolıp, onda insan qa`biliyetinin` o`zine
ta`n ta`kirarlanbas indvidual o`zgesheligi ha`m jeke ko`rinisi sa`wlelenedi. Erte aqılıy rawajlang`an balanın` psixologiyasın tek g`ana baladag`ı qatnasıwshı barlıq kategriyalardın` o`zgesheligi g`ana ajıratıp turadı. Tiykarg`ı qızıg`ıwshılıq usınday balalar arasındag`ı ayırmashılıq bolıp tabıladı. Erte aqılıy rawajlanıwshılıq belgileri bar balalar bir-birinen ko`p g`ana shaxsiy ta`repleri menen ajırlıp turadı. Yag`nıy olardın` rawajlanıwında a`hmiyetli bolg`an ta`repleri o`z-o`zine baha beriw o`zgesheliginde ha`m o`z-o`zin kritikalawda ko`rinedi. Joqarı intellektual da`rejelilikti ko`rsetiwsh balalrdı oqıtıw ha`m ta`rbiyalaw mashqalaları u`lken` ja`miyetlik a`hmiyetke iye. Ha`r bir talantlı insan ja`miyet ushın o`zine ta`n baylıq bolıp esaplanadı. Ja`miyettin` ruwhıy patentsialı ha`m onın` materiallıq rawajlanıwı ko`p jag`dayda alımlardın`, o`ndiris basqarıwshılarının`, ma`deniyat xızmetkerlerinin` ko`p ko`sh jumsawına baylanıslı bolıp esaplanadı. Aqılıy jaqtan rawajlang`an ziyrek balalardı oqıtıw ha`m ta`rbiyalawda shaxsta rawajlanıwshı individual o`zgesheliklerdin` dıqqat orayında bolmawı mu`mkin emes. Aqılıy qa`biliyeti erte rawajlang`an balalardı klasstan klassqa atlawı kerek pe degen ulıwma ko`z qaras bolıwı mu`mkin emes. Aqılıy jaqtan rawajlang`an ziyrek balalar mektepte de u`yde de bir qansha tosqınlıg`larg`a ushıraydı. Birinshi gezekte, baladag`ı o`zine ta`n o`zgeshelik ju`zege shıqqanda ata-analar ha`m shan`araqtag`ı u`lken` ag`zalar o`zlerin qanday tutıwı a`hmiyetli bolıp esaplanadı. Ko`pshilik jag`dayda quwanısh ha`m maqtanısh penen birge qa`weterleniwge alıp keledi. Ayırım waqıtlarda olardın` ata-anaların basqalar ushın a`rman bolatug`ın na`rseler tınıshsızlandıradı: bala u`ydegi barlıq kitaplardı oqıwı, tapsırmalardı sheshiw menen ba`nt bolıwı, balanı qandayda bir qurılmalardı du`zetiwden ajırata almaw. On jaslı qız ha`r ku`ni kitapxanadan ha`r qıylı kitaplardı alıp kelip, sol waqıttı onı oqıp erten`ine ja`ne almastıradı. Ha`r ku`ni keshte onı uyıqlawg`a jatqarıw tartıs penen sheshiledi.
74 Ziyreklilikti anıqlaw ushın ayırım metodikalardan paydalanıwımızg`a boladı. Ulıwma aqılıy rawajlang`anlıqtı, intellektual jetisken`ligi menen ajıralp turg`an balalardı anıqlawg`a qaratılg`an usı sotsiometrik metodika joqarı ha`m orta arnawlı ta`lim mekemeleri oqıwshıları toparında o`tkeriwge arnalg`an. Metodikanın` jetisken`lik ta`replerinen biri sonda, onı oqıwshılarda o`tkeriwden aldın arnawlı juwap betlerin ko`beytiw talap etilmeydi ha`m a`piwayı bir bet qag`azda ananim ta`rizde o`tkeriledi. İzertlewshi topardag`ı en` ziyrek, qa`biliyetli oqıwshını anıqlaw niyeti bar eken`ligin tu`sindirip, olardı bul iske durıs ha`m anıq jandasqan halda ja`rdem beriwlerin soraydı. Son` oqıwshılarg`a qarap olardan topar ag`zaları ortasında ha`r ta`repleme jetik, aqıllı, o`tkir zeyinli aktiv ha`m ko`pshiliktin` hu`rmetine erisken` on oqıwshının` isim familiyasın bir ustin formasında birden ong`a shekem bolg`an sanlar menen belgilegn halda jazıp shıg`ıwların soraydı. Oqıwshılarg`a tu`siniklirek bolıw ushın doskadan paydalanıp tu`sintiriw mu`mkin. qag`azdın` shep ta`repinde topardag`ı en` aldag`ı talabalardın` atı familiyaların barlıq qatnasıwshılar o`z bilgenlerinshe jazıp bolg`annan keyin, dizimnin` on` ta`repinde u`sh u`stin A,B,V u`stinlerin sızıwları ha`m olardı mas tu`rde miynetsu`yiwshilik, ziyreklilik, sho`lkemlestiriwshilik dep atawları kerek boladı. Son` izertlewshinin` ko`rsetpesine qarap dizimdegi talabalar arasınan en` miyetsu`ygish, talapshan`, o`z u`stinde tınbay isleytug`ın aktiv u`sh oqıwshını tan`laydı ha`m A u`stinine tiyisli isim familiyalardın` qaptalına G`+G` belgisin qoyadı, yag`nıy A u`stinine ja`mi bolıp u`sh G`+G` belgisi qoyılıwı kerek. Son` B u`stinindegi ha`m dizimdegi on oqıwshı arasınan u`shewin ajıratıw kerek boladı. Bunda oqıwshılardan do`retiwshi, ha`r qanday tarawdag`ı mashqalanı qıynalmastan jen`il sheshe alatug`ın o`tkir zeyinli bolg`an u`sh oqıwshını belgilewleri soraladı. Sol orında oqıwshılardın` na`zerine usınılıwı za`ru`r bolg`an jag`day sonnan ibarat, olar A u`stininde belgilengen oqıwshılardı keyingi u`stinlerde de ta`kirarlap belgilewleri yamasa, qa`legen basqa oqıwshılardı tan`lawhları mu`mkin. Biraq ha`r bir u`stinde tan`lap belgilenetug`ın u`sh oqıwshının` pazıyletleri usı u`stinde soralıp atırg`an mazmung`a juwap beriwi kerek. U`shinshi, V u`stininde ja`ne sol
dizimdegi oqıwshılar arasınan sho`lkemlestiriwshi, o`z aqıl parasatı menen basqalardı o`zine erite alatug`ın, olarg`a o`z ta`sirin o`tkere alatug`ın, sho`lkemlestiriwshilik xızmeti menen ajıralıp turatug`ın u`sh adamnın` isim familiyaları qaptalına G`+G` belgisin qoyıw soraladı. Solay etip, A,B,V u`stinlerinin` ha`r birine u`sh ma`rteden, ja`mi 9 G`+G` belgisi qoyıladı ha`m usı menen topar o`z wazıypasın orınlap bolg`an esaplanadı. Sonnan son` juwap ha`m sanları tez terip alınadı, topar bolsa gezektegi jumısları menen shug`ıllanıwı mu`mkin.
Download 0.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling