Mikrobiologiya fani va uning vazifasi mikrobiologiya fanining qishloq xòjaligidagi ahamiyati

ARXEBAKTERIYA ARXEBAKTERIYA

(yunon tilidan. archaios - qadimiy va bakteriyalar), hujayralarning prokaryotik tashkilotiga ega bo'lgan, bir qator fiziologik va biokimyoviy jihatdan keskin farq qiluvchi mikroorganizmlar guruhi. haqiqiy bakteriyalarning xususiyatlari (eubakteriyalar). A. membranalari lipidlarida glitserin va izoprenoid alkogol (fitanol) mavjud bo'lib, ular evubakteriyalarga ham, ökaryotlarga ham xos emas. A.ning hujayra devorlarida eubakteriyalardagi kabi murein emas, balki kislotali polisakkaridlar, oqsillar yoki psevdomurein mavjud. RNK-polimeraza 9-12 subbirlikdan iborat (eubakteriyalarda 4-8 gacha). A. ribosomalari tarkibiga kiruvchi oqsillarning yuqori kislotaligi bilan ajralib turadi. Genetik jihatdan. A. materialida xromosomalar va eukariotlar genlariga xos takrorlanadigan nukleotidlar ketma-ketliklari va intronlari mavjud. A. ribosomal va transdagi nukleotidlarning tarkibi va ketma-ketligi bilan boshqa mikroorganizmlardan (eukariotlar va prokaryotlardan) sezilarli farq qiladi. RNK. A. metabolizm turi bo'yicha xilma-xil, fiziologik. va ekologik toza. xususiyatlari: ular orasida aeroblar va anaeroblar, xemogeterotroflar va ximoototroflar, neytrofillar va atsidofillar mavjud. Nek-ry A. (halobakteriyalar) yorug'lik xlorofil bilan emas, balki bakteriorhodopsin bilan singdirilganda fotosintezning maxsus turiga ega. Faqat ma'lum bir A. energiya jarayoniga xos bo'lib, natijada metan hosil bo'ladi. 5 ta parchalanishga mansub A.ning 40 dan ortiq turlari (25 avlod) tasvirlangan. guruhlar: metan hosil qiluvchi, oltingugurt oksidlovchi termoatsidofillar, oltingugurtni qaytaruvchi termofillar, halobakteriyalar, termopladlar. Ba'zi tadqiqotchilar A.ni tirik organizmlarning mustaqil shohligida ajratadilar - (Arxebakteriyalar), boshqalari A.ni prokaryotlar shohligining bo'limi (Mendosikutlar) va sinf (Arxeobakteriyalar) darajasida ko'rib chiqadilar. arxebakteriyalar

(arxea), qadimgi mikroorganizmlar guruhi, ba'zan mustaqil qirollikda ajralib turadi. 40 dan ortiq turlarni o'z ichiga oladi. Morfologik va sitologik jihatdan eubakteriyalarga yaqin (haqiqiy bakteriyalar), asosiy farq oqsil sintez apparatida. Ular membranalarning kimyoviy tuzilishi bilan ham farq qiladi; ko'pchilik hujayra devorida oqsil qatlamiga ega. Shakli bo'yicha hujayralar tayoq, kokki, spiril va boshqalar bo'lishi mumkin, ular kislorodda ham, anoksik sharoitda ham rivojlanadi. Metanogenlar yuqori darajada ixtisoslashgan avtotrofik anaerob arxealardir, ular uchun metan sintezi reaktsiyasi, tirik dunyoda yagona energiya manbai bo'lib xizmat qiladi. Ular suv omborlarining pastki cho'kindilarida, o'txo'r hayvonlarning ovqat hazm qilish traktida yashaydilar. Ular biosferik mexanizmlarda muhim rol o'ynaydi, Yerdagi metanning asosiy manbai bo'lib, uzoq o'tmishda tabiiy gaz zaxiralarining katta qismi ushbu bakteriyalar faoliyati tufayli hosil bo'lgan. Ehtimol, ular Yerda taxminan 3 milliard yil oldin, atmosferada kislorod bo'lmagan paytda paydo bo'lgan. Arxeylar orasida dengiz sho'rlanishidan sezilarli darajada oshadigan suvning sho'rlanish darajasida rivojlanish qobiliyatiga ega bo'lgan turlari, shuningdek, 80- haroratda rivojlana oladigan issiq buloqlarda, qaynoq loy idishlarda va boshqalarda yashovchilar mavjud.