Mikrobiologiya fani va uning vazifasi mikrobiologiya fanining qishloq xòjaligidagi ahamiyati

SUVDAGI MIKROORGANIZMLAR
Suvning mikroflorasi va gigienik tasnifi turlicha bo`lib, bu asosan suvdan foydalanish darajasiga bog`liq. Suvda organizimlarning ko`payishi (ifloslanish darajasi) saprobligi bilan belgilanadi. Bu tushunchada suvda yashaydigan barcha tirik mavjudotlar ko`zda tutiladi, bunda uchta zona tafovut qilinadi:
a) polisabrob zona – suvni juda iflos, tarkibidagi kislorod kam, organik biriklar ko`p zona. 1ml suvdagi mikroblar soni 106 va undan ham ko`p (chirituvchi va`ish jarayonini keltirib chiqaruvchi esherixiylar, anaerob bakteriyalar, zamburug`lar va aktinomisetlar):
b) mezosaprob zona (suvi o`rtacha ifloslangan zona) organik moddalarning oksidlanishi natijasida menirak holga o`tishi va kuchli nitrifikatsiya kuzatiladi.
Bakteriyalar soni 1 ml da yuz mingni tashkil qiladi.(E.coli soni ko`proq bo`ladi, nitrifikatsiyalovchi, aerob va boshqa bakteriyalar, zamburug`lar);
c) oligasaprob zona (toza suvga xos). Mikroblar soni oz, 1ml suvda bir necha o`n yoki yuzni tashkil qliadi, bu zonada E,coli bo`lmaydi.
Yer osti suv havzalari (buloq suvlari)da mikroorganizimlar juda kam uchraydi. Tuproq qatlamlaridan suv filtirlanib o`tishi oqibatjda mikroorganizimlar shu qatlamlarda ushlanib qoladi. Artezian quduqlarining 1ml suvida bir nechta mikroorganizim bo`lishi mumkin. Aholini suv bilan ta`minlashda ko`proq ochiq suv havzalaridan, asosan, tabiiy daryolar, ko`llar, tog`
PEKTINLI BIJGISHDA TOLA AJRATISH TURLARI
Pektinli bijg’ish jarayoniga asoslanib tolali o’simliklardan tola ajratib olinadi. Bunda shudringli usul va suvda ivitish usullari qo’llaniladi. Suvda ivitilganda zig’ir, kanop va boshqa tolali o’simliklar betonlangan hovuzlarda 250 C da ko’p midordagi suvga botirilib qo’yiladi. Dastlab ko’p miqdorda ko’pik hosil bo’ladi, keyin pekinli bijg’ish boshlanadi, va tola oson ajraladi. Bu jarayonda asosan Clostridium felsineum va Clostridium pectinovorum ishtirok etadi. Suvda ivitishda anaerob bakteriyalar qatnashadi. “Shudrungli usul” da ivitishda tolali o’simliklar kuzda yerga bir tekis yoyiladi va bijg’ish aerob usulda zamburug’lar ishtiroki bilan boriladi.
AZOTNI ÕZLASHTIRUVCHI MIKROORGANIZMLAR GURUHLARI
Umuman azot eng asosiy elementlardan biri bo’lib qishloq xo’jaligi ekinlarining hosildorligini oshirishda muhim rol o’ynaydi. Ana shu atmosferadagi molekulyar azotni hyech bir o’simlik to’g’ridan-to’g’ri o’zlashtira olmaydi.

1) Aerob ammonifikatorlar. Bular tabiatda keng tarqalgan bo’lib,o’simlik va hayvon tuproq va suv xavzalarida parchalanib turadi. Bularning eng muhim vakillaridan spora hosil qiluvchi ovalsimon bakteriyalardir. Oqsillar parchalanganda suv, karbonat angdrid, ammiak, vodorod sulfid ajralib chiqadi, buning parchalanishi asosan mikroorganizmlar ajratib chiqargan ferment proteaza ishtirokida parchalanadi.

2) Anaerob parchalanish. Oksillarning anaerob parchalanishida ammiak, aminlar, CO2 , organik kislotalar, merkaptanlar, indol va smon kulana hidli N2S hosil bo’ladi. Anaerob ammonifikatorlarga spora hosil qiluvchi tayoqchasimon bakteriyalar kiradi.

3) Fakultativ ammonifikatorlar. Bularga aerob va anaerob sharoitda yashaydigan bakteriyalar kiradi. Bular xilma-xil ozik moddalarda yashab ularni parchalaydi. Tuproqda organik moddalarning parchalanishiga iqlim sharoiti, tuproq namunasi va qullanilgan agrotexnika usullariga bog’liq bo’lib, shuning uchun turli tezlikda boradi.