Mikrobiologiya fani va uning vazifasi mikrobiologiya fanining qishloq xòjaligidagi ahamiyati

Gomofermentativ va geterofermentativ bijg’ish jarayonlari ma’lim.Bunday ajratish uglevodlarning parchalanishida tubdan farq qiluvchi yo’llar borligini ko’rsatadi.

Gomofermentativ bijg’ish. Bu jarayon unda bijg’ishning yakkayu-yagona mahsuloti sifatida sut kislotali hosil bo’lishi bilan xarakterlanadi. Bu reyaksiyaning umumiy ko’rinishi quyidagicha:

C6H12O6 + 2FN + 2ADF→CH3CHOHCOOH + 2ATF + 2H2O

Bunda mahsulotning hosil bo’lishi 98% gacha yetadi. Bunday yuqori ko’rsatgich karbon suvlarning bijg’ish jarayoni modda almashunivi jarayoni bilan deyarli bog’liq emasligidan dalolat beradi. Karbon suvlar konstruktiv modda almashinuvida juda ham kam miqdorda ishlatiladi yoki butunlay ishlatilmaydi.

Geterofermentativ bijg’ish.

Geterofermentativ bijg’ish jarayonida nafaqat sut kislotasi, balki pirouzum kislotasiga biogenetik aloqador bo’lgan boshqa, bir-birlariga yaqin birikmalar: sirka kislotasi, etanol va h.k hosil bo’ladi.

Geterofermentativ bijg’ish jarayonini olib boruvchi bakteriyalar glukozaning parchalashning daslabki bosqichini pentozafosfat yo’lining mahsuloti bo’lgan ribuloza-5-fosfatdir.

Bu birikma epimeraza fermenti ta’sirida ksiloza -5-fosfatga aylanadi, hosil bo’lgan bu modda esa pentozafosfat ketolaza fermenti ta’sirida 3-fosfaglitserin aldegid va asetilfosfatga parchalanadi.3-fosfoglitserin aldegidning keyingi o’zgarishlari xuddi sut kislotali bijg’ishning gomofermentativ yo’lidagidek amalga oshadi.

Gomofermentativ bijg’ish jarayonida 1mol bijg’igan glukozadan 2mol ATF hosil bo’lsa,geterofermentativ yo’l orqali 1mol ATF hosil bo’ladi.

Geterofermentatsiya jarayonini olib boruvchi bakteriyalar yordamida 3molekula fruktoza bijg’itilganda, laktat, asetat,CO2 va mannitol hosil bo’ladi.

fruktoza→laktat +asetat+mannitol+CO2.

Bu reyaksiya mannitoldegidrogenaza fermenti tomonidan amalga oshirilib, unda fruktoza mannitgacha qaytariladi

Oltingugurt uzlawtiruvci bakteriyalar

Sulfat kamaytiruvchi prokaryotlar (boshqa nomlari - desulfatlovchi, sulfidogen) - sulfat bilan nafas olish tufayli anaerob sharoitda energiya olish qobiliyatiga ega bo'lgan anaerob prokaryotlarning (bakteriyalar va arxeylarning) heterojen guruhi - vodorod yoki boshqa noorganik yoki organik moddalarning oksidlanishi, sulfatni sulfat sifatida ishlatish yakuniy elektron akseptori [1].



Desulfovibrio vulgaris (Proteobacteria) - sulfat reduktorlarining eng o'rganilgan turlaridan biri

Sulfat reduktorlarining eng qadimgi qoldiq qoldiqlari yoshi 3,5 milliard yilni tashkil qiladi, shuning uchun ular Yerda hayot paydo bo'lganidan ko'p o'tmay oltingugurt aylanishiga qatnashgan eng qadimgi tirik organizmlar qatoriga kiradi [2]. Perm va Trias davrlari chegarasida (taxminan 250 million yil oldin) Buyuk qirg'in hodisasi paytida anaerobga aylangan okeanlardagi sulfat reduktorlari hayotning dominant shakliga aylandi va ular katta miqdordagi hosil bo'lish va cho'kma uchun javobgardir. bu davrda vodorod sulfidi [3].