1
3
42
Kishilarni ma’naviy-ruxiy jixatdan qullab-quvvatlash bu ?
Mafkura milliy tarakkiyotning eng ogir, murakkab davrida, ayniksa, bir ijtimoiy-siyosiy tuzumdan yangisiga utish jarayonida keng xalk ommasini ma’naviy-ruxiy jixatdan kullab-kuvvatlaydi, ularda kelajakka ishonch tuygularini uygotishga xizmat kiladi. Ana shu sababdan xam chinakam milliy mafkura bulgan istiklol goyasi uzining jozibasi bilan kishilarni uz kuchiga ishonishga, istikbolga umid bilan karashga da’vat etadi. Unda xalk fantaziyasi, orzu-umidlarining kay darajada aks etishi xam muxim axamiyatga ega.
Mafkuraning bunyodkorlik funksiyalaridan biri ilgor goyani amalga oshirish uchun kishilarni safarbar etishdir.
Jamiyat fakat uz shaxsiy manfaatini kuzlaydigan odamlar yigindisidan iborat emas. Umumiy manfaatlarni teran anglash kishilarning jamiyat bulib uyushishlariga, ijtimoiy talab va normalarni e’tirof etib, ularga amal kilishlariga sabab buladi. Bu, ayniksa, xozirgi utish davrida nixoyatda muxim axamiyat kasb etmokda.
Milliy istiklol goyasining shakllanishini taxlil kilish jamiyatda biron bir goyaning tugri, ilmiy va xayotiyligiga ishonch ‘osil kilish uz-uzidan ruy bermasligini kursatadi. Mafkuraga ishonch uygotish, unda aks etgan goyalar ta’sirida odamlarni safarbar etish funksiyasi muayyan shaxslarning faoliyati orkali ruyobga chikadi.
1
3
43
G’oyaviy tarbiyalash bu ?
Jamiyatdagi mavjud goyalarga faol munosabat, faol xayotiy pozitsiyani tarbiyalash mafkuraning yana bir muxim maksadidir. Goyaviy tarbiya axlokiy, siyosiy, xukukiy tarbiyaning asosini tashkil etadi. Xar kanday axlokiy, siyosiy, xukukiy tarbiya muayyan goyani ‘imoya kilish, targib etish va rivojlantirishga karatilgan buladi. Xususan, yovuzlik, be’ayolik, shafkatsizlikni targib etish orkali yoshlarni axlokiy jixatdan buzishga karatilgan badiiy filgmlarda jamiyat barkarorligiga raxna solishdan iborat mafkuraviy maksad yashiringandir. «Ongi shakllanib ulgurmagan aksariyat yosh tomoshabinlar bunday filgmlardan kupincha turli yovuzlik, yirtkichlik, shafkatsizliklarni urganadi, xolos. Natijada ularning diydasi kotadi, kalbidan toshbagirlik, zuravonlik, axloksizlik kabi illatlar joy olganini uzi xam sezmay koladi. Xatto shunday tomosha va filgmlarning kaxramonlariga kur-kurona taklid kilishni istaydigan yigit-kizlar xam topiladi. CHunki ular bunday uydirma talkinlar ta’sirida kul urayotgan ishi kanday ayanchli okibatlarga olib kelishini tushunib etmaydi»
Jamiyatdagi turli sotsial guruxlar, sinflar, katlamlar mafkura asosida siyosiy-ijtimoiy jarayonlarga uz munosabatlarini belgilaydilar. Birok, mafkuraning safarbar etuvchilik xususiyati sotsial uzgarishlar jarayonida doim xam kuzga anik tashlanavermaydi, balki, tub ijtimoiy uzgarishlar davrida yakkolrok namoyon buladi. Masalan, mamlakat mustakilligi va yaxlitligiga taxdid soladigan mafkuraviy xavf-xatarlar kuchaygan paytlarda kishilarni Vatan istikloli, ravnaki yulida jipslashtirish
Milliy istiklol goyasining shakllanishini taxlil kilish jamiyatda biron bir goyaning tugri, ilmiy va xayotiyligiga ishonch ‘osil kilish uz-uzidan ruy bermasligini kursatadi. Mafkuraga ishonch uygotish, unda aks etgan goyalar ta’sirida odamlarni safarbar etish funksiyasi muayyan shaxslarning faoliyati orkali ruyobga chikadi.
Mafkura goyalar sistemasi sifatida biron bir goyani targib etish, kishilarni shu goyaning tugri, xayotiy va ilgor ekanligiga ishontirishni uz oldiga maksad kilib kuyadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
