Milliy libos va san’at fakulteti 5320900-Yengil sanoat buyumlari konstruktsiyasini ishlash va texnologiyasi

Zishbay n. = Qi x (1 +100 П) ;
bu yerda , P – mukofot foizi %.
Bilvosita-ishbay haq to’lash tizimi birinchi o’rinda asosiy ishchilarga xizmat
ko’rsatuvchi yordamchi ishchilarga nisbatan qo’llaniladi va bilvosita ishbay
rassenkalar (Rks) aniqlanadi:
Rks =Ни / ч.ёр.Тст;
Bu yerda , Tst. – yordamchi ishchining tarif stavkasi, so’m/soat;
Ni/ch yor.-yordamchi ishchilar xizmat ko’rsatuvchi asosiy
ishchilarning mahsulot ishlab chiqarish me‘yorlari, dona/soat.
Ish haqi to’lashning bu tizimida ishchining ish haqi quyidagi formula bilan
hisoblanadi:
Zks = Rks x Qosn
bu yerda , Qosn-mazkur yordamchi ishchilar tomonidan xizmat ko’rsatilgan asosiy ishchilarning ishlab chiqargan mahsulotlari (ishlari) hajmi, natural birliklarda.
Ishbay-progressiv ish haqi to’lash tizimida belgilangan me‘yor bajarilgan
ishga oddiy rassenkalar bo’yicha me‘yordan ortiq bajarilgan qismiga orttirilgan
rassenkalar bo’yicha haq to’lanadi.
Paxta tozalash sanoatida ushbu ish haqi to’lash tizimi odatdan tashqari
hollardagina qo’llaniladi. Rassenkani oshirish ishlab chiqarish me‘yorini bajarish
darajasiga bog’liq va uning uchun maxsus shkala ishlab chiqilgan. Masalan, ishlab
chiqarish me‘yori 20% gacha oshirib bajarilganda ishbay ratsenka 1,5% marta
ko’payadi; 50% dan oshirib bajarilganda esa rassenka 2,5 marta ko’payadi.
Akkord ish haqi to’lash tizimi muayyan hajmdagi ishni bajarishni va bu ish
uchun ajratilgan umumiy ish haqi fondini nazarda tutadi. Bunda mehnatga haq
to’lash, bajarilish muddatidan qat‘i nazar, belgilangan ish hajmi to’liq bajarib
bo’lganidan keyin amalga oshiriladi¹⁰.
Mehnatga haq to’lashning vaqtbay shaklida ishchiga to’lanadigan ish haqi
amalda ishlangan vaqti va malaka razryadining tarif stavkasi yoki belgilangan
oylik okladi bilan beriladi.
Bajariladigan ish tavsifi va aniq tashkiliy-texnikaviy sharoitlarga bog’liq
holda vaqtbay ish haqi to’lashning quyidagi tizimlaridan foydalaniladi:
1. Vaqtbay ishchilarga soatlik tarif stavkasi bo’yicha va ishbay ishchilarga
soatlik tarif stavkasi bo’yicha yoki oylik maosh bo’yicha haq
to’lanadigan oddiy vaqtbay tizimida:
2. Vaqtbay-mukofot tizimida.
Birinchidan, muayyan vaqt ichida ishchiga to’lanadigan ish haqi
quyidagicha aniqlanadi: