Minerallar

4. V a r a q s i m o n s i l i k a t l a r – bunga minerallarning kristall shakli yupqa varaqsimon bo‘lib, ulanish yuzasi juda mukammal bo‘lgan tekis yuzali minerallar kiradi. Ularning tarkibida Si, O dan tashqari K, Na, Ca elementlari va shuningdek, Al gidroksil, ftor doim birga uchraydi.

Varaqsimon silikatlar minerallari metamorfik va magmatik jinslarda tarqalgan. Dengizda gil jinsi bilan glaukonit va nurash jarayonidan kaolinit minerallari cho‘kindi jinslar tarkibida uchraydi. Ko‘pchilik varaqsimon silikatlarning qattiqligi 1-4 gacha bo‘ladi. Bu sinf minerallariga talk, serpentin, kaolinit, muskovit, biotit, xlorit va glaukonitlar kiradi. 

5. T o‘ q i m a s i m o n s i l i k a t l a r. Bu guruppa silikatlar boshqa kenja sinflardan kristalida kremniy-alyuminkislorodli tetraedlar ketma-ket uch hissalanib ulanganligi bilan farq qiladi.

To‘qimasimon silikatlar kimyoviy jihatdan K va Sa ning alyuminsilikatlaridir. Bu guruh minerallari ikkiga bo‘linadi: dala shpatlari va feldshpatitlar. Ma’lumki , tog‘ jinslari tarkibining 50 % ga yaqinini dala shtatlari tashkil etadi. Dala shtaplariga tabiatda magmatik nordon tog‘ jinslarida ko‘p tarqalgan ortoklaz (KAlSi3O8) mikroklinlar mansubdir.

Natriy va kalsiyli kristali qiyshiq bo‘linadigan dala shpatlari plagioklazlar deyiladi. Bularga albit Na (AlSiO8) va anortit Ca (Al2Si2O8) va ularning izomorf aralashmalari kiradi.

Feldshpatitlar tarkibi dala shpatiga bir oz o‘xshaydi, lekin ularda silikat kislota kam bo‘ladi. Bu guruh minerallari ishqoriy tog‘ jinslarida uchraydi va dala shpati bilan birga uchramasligi bilan farq qiladi. Felshpatitlarga nefelin Na (AlSiO4) va deysit K (AlSi2O6) misol bo‘ladi.

E’tiboringiz uchun raxmat

Isoqov Sarvar Xusniddin o’g’li