MİNİstrliGİ berdaq atindag’i qaraqalpaq ma’mleketlik universiteti
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 8.4. ERİTPENİN’ KONTsENTRATsİYaSI.
- 8.6. Raul nızamı.
- 8.7. Krioskopiya h’a’m ebulioskopiya. Krioskopiya.
- Ebulioskopiya.
- 8.7. ELEKTROLİTLİK DİSSOTSİATSİYA TEORİYASI.
1. Gidratlanıw energiyası- bul qattı zat bo’lekshelerinin’ suw menen h’a’reketlesip gidratlanıwı na’tiyjesinde ajıralg’an jıllılıq ( Hg). 2. Kristallıq tordın’ energiyası - bul eriw waqtında kristal bo’lekshelerinin’ ıdırawında sin’irilgen jıllılıq ( Hk). Demek, eriw waqtında bayqalatug’ın jıllılıqtın’ ulıwma mug’darı ( He) gidratlanıw jıllılıg’ı menen kristallıq tordın’ ıdıraw jıllılıg’ının’ qosındısına ten’ boladı. Ne = Ng + Hk Mısalı, natriy gidroksidin suwda eritkende kristaldı buzıwg’a jumsalg’an jıllılıqtan ( Hk) gidratlanıw jıllılıg’ı ( Ng) ko’p bolg’anlıqtan ( Nr > Nk) eritpe ısıydı. NaOH + n H 2 O = NaOH ⋅ n H 2 O - He Ammoniy nitratının’ eriwinde gidratlanıw jıllılıg’ı ( Ng) kristallıq tordın’ ıdırawına jumsalg’an jıllılıqtı ( Nk) qaplamaytug’ın bolg’anlıqtan ( Ng < Nk) eritpe suwıydı. NH 4 NO 3 + n H 2 O = NH 4 NO 3 ⋅ n H 2 O + He 8.3. ZATLARDIN’ ERİGİShLİGİ. Erigishligine qaray barlıq zatlar jaqsı eriytug’ın, az eriytug’ın h’a’m a’melde erimeytug’ın dep u’sh toparg’a bo’linedi. Ma’lim bir zattın’ eritkishte erigishligin sol zattın’ eritkishke ta’biyatı jag’ınan uqsaslıg’ına baylanıslı. Biraq dım na’rse erimeytug’ın zat bolmaydı. Zatlardın’ erigishligine temperatura ta’sir etedi. Bul ta’sir zattın’ eriwi waqtında bayqalatug’ın jıllılıqtın’ mug’darına baylanıslı. Eger qattı zat erigende jıllılıq ajıralıp shıg’atug’ın bolsa, onda bul zattın’ erigishligi temperaturanın’ artıwı menen kemeyedi, al eger zat erigende jıllılıq sin’irilse, temperaturanın’ artıwı menen zattın’ erigishligide artadı. Gazlardın’ erigishligine temperaturag’a qarag’anda basımnın’ ta’siri ko’birek. Turaqlı temperaturada gazlardın’ erigishligi basımnın’ artıwı menen artadı. Suyıqlıqtın’ belgili ko’leminde erigen gazdın’ mug’darı basımg’a tuwrı proportsiyalı boladı (Genri nızamı). Gazlardın’ erigishligi temperaturanın’ o’siwine baylanıslı to’menleydi. 97 Zatlardın’ erigishligi san jag’ınan 100 g eritkishte (suwda) erigen zattın’ mug’darı menen o’lshenedi. Erigen zattın’ bul mug’darı onın’ erigishlik koeffitsienti yamasa erigishligi delinedi. Mısalı, O o S temperaturada 100 g suwda 130 g kaliy iodidi eriydi. Eger usı temperaturada toyıng’an eritpege sol duzdan tag’ı salıp, qansha aralastırsada ol erimeydi. Belgili bir temperaturada zat odan arı erimeytug’ın eritpeni toyıng’an eritpe deydi. Belgili bir temperaturada zattın’ biraz mug’darın ele de erite alatug’ın eritpeni toyınbag’an eritpe dep ataydı. Eritpede zattın’ eriwi menen qatar erigen zat bo’lekshelerinin’ qaytadan kristalg’a aylanıwı bolıp turadı. Zattın’ eriw tezligi menen qaytadan kristallanıw tezligi ten’leskende toyıng’an eritpe alınadı. Erigen zatı ko’p eritpe kontsentrlengen, al erigen zatı az eritpe suyıltılg’an eritpe delinedi. 8.4. ERİTPENİN’ KONTsENTRATsİYaSI. Eritpenin’ kontsentratsiyası degende erigen zattın’ mug’darının’ yamasa massasının’ barlıq eritpenin’ ko’lemine qatnası tu’siniledi. Eritpenin’ kontsentratsiyasın ko’rsetiwdin’ mınaday usılları bar: massalıq, molyar, molyallıq, normal (ekvivalenttin’ molyar kontsentratsiyası) h’a’m titr. Eritpedegi zattın’ salıstırmalı mug’darın ko’rsetkende erigen zattın’ massalıq, molyarlıq h’a’m ko’lemlik u’lesleri degen tu’sinikler qollanıladı. Zattın’ u’lesi protsentte de ko’rsetiliwi mu’mkin. 1. Massalıq kontsentratsiya- (S)- eritpedegi erigen zat massasının’ m(x) usı eritpenin’ ko’lemine v qatnası. Birligi- kg / m 3 , g/sm 3 , mg/dm 3 . v x m С ) ( = 2. Molyarlıq kontsentratsiya S(x)- eritpedegi erigen zat mug’darının’ (molde ko’rsetilgen) n(x) eritpe ko’lemine v qatnası. Birligi- mol / m 3 , mol/sm 3 , mol/dm 3 . v x M m v x n С ⋅ = = ) ( ) ( 3. Molyallıq kontsentratsiya b(x)- eritpedegi erigen zat mug’darının’ (molde) ko’rsetilgen n(x) eritkishtin’ massasına m(j) qatnası. Bioligi- mol/kg. ) ( ) ( ) ( j m x n x b = Ekvivalenttin’ molyar kontsentratsiyası C[f ekv (x)x]- eritpedegi erigen zat ekvivalenti mug’darının’ n[f ekv (x)x] eritpenin’ ko’lemine v qatnası. 98 v x x f n x x f С экв экв ] ) ( [ ] ) ( [ = Massalıq u’les- eritpedegi erigen zat massasının’ usı eritpenin’ ulıwma massasına qatnası. Molyarlıq u’les- erigen zat mollerinin’ eritpenin’ mollerdegi ulıwma mug’darına qatnası. Ko’lemlik u’les- erigen zat ko’leminin’ eritpenin’ ulıwma ko’lemine qatnası. Ximiyalıq praktikada eritpelerdin’ kontsentratsiyasın san jag’ınan u’sh usılda ko’rsetedi: 1) salmaq protsentinde, 2) molyar kontsentratsiyada, 3) normal kontsentratsiyada. Eritpelerdin’ protsentlik kontsenratsiyasın 100 calmaq bo’lek eritpedegi erigen zattın’ salmaq protsentinde ko’rsetedi. Mısalı, duzdın’ 10% li eritpesi degende sol eritpenin’ 100g yamasa 100 kg salmag’ında 10g yamasa 10 kg duzdın’ h’a’m 90g yaki 90 kg cuw barlıg’ı tu’siniledi. 8.5. Diffuziya h’a’m osmos. Biyiklew tsilindrdin’ tu’bine duzdın’ yaki qanttın’ kontsentrlengen qoyıw eritpesin salıp, onın’ u’stine taza suw quysaq, astın’g’ı qatlamdag’ı duz yaki qa’nt bo’leksheleri ta’rtipsiz h’a’reket penen suw qatlamına, al suw moekulaları duz yaki qant eritpesine o’te baslaydı. Bul protsess berilgen ko’lemde kontsentratsiyanın’ tolıq ten’leskenshe dawam etedi. Bir zattın’ bo’leklerinin’ ekinshi zattın’ ortalıg’ında o’zliginen bo’listiriw qu’bılısı diffuziya dep ataladı. Eger kontsentrlengen eritpe menen kontsentratsiyası kem eritpe yaki taza eritkish arası eritkish molekulaların erkin o’tkiziwshi membrana (perde) arqalı ajıratılg’an bolsa, diffuziya tek bir ta’repleme boladı. Yag’nıy yarım o’tkizgishli membrana arqalı kontsentratsiyası ko’p eritpe ta’repke eritkish (suw) molekulaları g’ana o’tedi h’a’m bul protsesste membrananın’ eki ta’repindegi eritpelerdin’ kontsentratsiyalarının’ ten’leskeninshe dawam etedi. Qandayda bir zattın’ eritpesine yarım o’tkizgish membrana arqalı eritkishtin’ bir ta’repleme diffuziyası osmos dep ataladı. Osmos protsessii jabıq sistemada ju’zege kelgende osmoslıq basım saldarınan a’sbap sınıp qalıwı mu’mkin. 99 Osmoslıq basımdı o’lshew ushın qollanılatug’ın pribor osmometr dep ataladı. A’piwayı osmometrdin’ du’zilisi to’mendegi su’wrette keltirilgen: åðèòïå Â ñó7 À Îñìîìåòð Joqarısı jin’ishke h’a’m uzın, al to’meni ken’eytilgen ja’ne tu’bine yarım o’tkizgish membrana tartılg’an kolbag’a eritpe salınadı. Ol ishinde taza suwı bar stakang’a ornatıladı. Stakandag’ı suwdın’ qa’ddi menen kolbadag’ı eritpenin’ qa’ddi bir liniyada bomaytug’ınday etip pribor ornatıladı. Azdan son’ kolbadag’ı eritpenin’ qa’ddi ko’terile baslaydı. Birazdan son’ kolbadag’ı suyıqlıqtın’ qa’ddi bir tochkada turadı. Bul suw molekulalarının’ stakannan kolbag’a h’a’m kerisinshe kolbadan stakang’a o’tiw tezliklerinin’ ten’leskenin ko’rsetedi. Kolbadag’ı eritpe qa’ddinin’ da’slepki shaması menen tepe-ten’lik ornag’annan son’g’ı qa’ddisinin’ ayırması osmoslıq basımnın’ ma’nisi boladı. Joqarıdag’ı su’wrette ko’rsetilgen A h’a’m V ıdıslarındag’ı eki tu’rli kontsentratsiyadag’ı eritpeler bolıw jag’dayları mu’mkin. Bunda u’sh tu’rli h’a’diyse gu’zetiledi. 100 1. A ıdıstag’ı eritpeden V ıdıstag’ı eritpenin’ kontsentratsiyası to’men bolıwı mu’mkin. S V > C A Bunda membrana arqalı to’mennen joqarıg’a suw molekulaları ko’plew o’tedi. Na’tiyjede V ıdısındag’ı suyıqlıqtın’ ko’lemi artadı, al A ıdıstag’ı suyıqlıq kemeyedi. V ıdısta osmoslıq basım ko’beyedi. A ıdıstag’ı kontsentratsiyası joqa’rı eritpe A ıdıstag’ı kontsentratsiyası to’men eritpege qatnası boyınsha gipertoniyalı bolıp tabıladı. 2. A h’a’qm V ıdıslarındag’ı eritpelerdin’ kontsentratsiyaları ten’ bolg’an h’alda (S A = S V ) eritkish molekulalarının’ eki ta’repke o’tiw tezlikleri ten’ boladı, eki ıdıstada eritpelerdin’ ko’lemleri o’zgermeydi. Bunda salıstırılıp atırg’an eritpeler izolatsiyalı boladı. 3. A ıdıstag’ı eritpenin’ kontsentratsiyası V ıdıstag’ıdan joqarı bolg’an h’alda (S A > S V ) membrana arqalı eritkish molekulaları A ıdıs ta’repke o’tiwi ko’birek boladı. Na’tiyjede A ıdıstag’ı eritpenin’ ko’lemi artadı h’a’m basım payda boladı. V ıdıstag’ı kontsentratsiyası to’men eritpe A ıdıstag’ı joqarı kontsentratsiyalı eritpege salıstırg’anda gipotoniyalı bolıp esaplanadı. Osmoslıq protsesslerde eritkish yarım o’tkizgish perde arqalı tu’yisken eki eritpenin’ kontsentratsiyaların ten’lestiriw bag’darında diffuziyalanadı. Ko’plegen ta’jiriybelik mag’lıwmatlardı izertlep Gollandiya ximigi Vant-Goff 1887 jılı biyelektrolitlerdin’ eritpelerine gaz nızamların qollanıw mu’mkin ekenligin ko’rsetti h’a’m mınaday nızamnın’ annı berdi (Vant-Goff nızamı). Yarım o’tkizgishli membranag’a tu’sirilgen osmoslıq basım erigen zattın’ gaz h’alında bolıp sol temperaturada eritpe ko’lemindey ko’lemdi iyelep tu’sirgen gaz basımına ten’ boladı. Tiykarg’ı gaz nızamların biriktiriwshi Klayperon-Mendeleev ten’lemesin osmoslıq basım ushın to’mendegishe ko’rsetiwge boladı: yamasa CRT RT v n RT MV m = = = π nRT RT M m πV = = 101 En’ son’g’ı ten’leme biyelektrolitlerdin’ eritpesinde osmoslıq basım eritpenin’ kontsentratsiyası menen absolyut temperaturag’a tuwrı proportsional ekenligin ko’rsetedi. Ten’dey ko’lemlerde erigen zattın’ molekulalarının’ birdey sanı tutqan eritpeler ekvimolyar eritpeler dep ataladı. Barlıq ekvimolekulalı eritpeler ma’lim temperaturada izotoniyalı boladı. Osmoslıq basım btologiyalıq protsesslerde u’lken rol oynaydı. O’simlik h’a’m h’aywan organizminde turaqlı osmoslıq basımnın’ bolıwı fiziologiyalıq protsesslerdin’ tiykarında jatadı. O’simlik kletkalarında osmoslıq basım kernewlilik tuwg’ızadı. Bul qubılıs turgor dep ataladı. Qurg’aqshılıq jag’dayında o’simlikler ko’p suwdı puwlandırıwı na’tiyjesinde kernewlilik kemeyedi h’a’m o’simlik solıydı. Bul h’al mazmoliz delinedi. 8.6. Raul nızamı. Suyıqlıqtın’ puwlanıwı qa’legen temperaturada a’melge asadı. Temperaturanın’ artıwı menen puwlanıw ku’sheyedi h’a’m puw basımı aratdı. Qandayda zattın’ eriwi eritkishtin’ puwlanıwın qıyınlastıradı. Eritpenin’ puw basımı h’a’mme waqıt taza eritkishtin’ puw basımınan to’men boladı. Puw basımının’ to’menlewi eritpe kontsentratsiyası joqa’rı bolg’an sayın u’lken bola beredi. Frantsuz alımı Raul eritpenin’ puw serkishliginin’ to’menlewi erigen biyelektrolittin’ ta’biyatınan g’a’rezli bolmay, al erigen zat h’a’m eritkish bo’leksheleri sanlarının’ qatnasınan g’a’rezli bolatug’ının anıqlag’an. Bunın’ mına formula menen ko’rsetedi: N n n n n P P P o o o = + = − yamasa п п р Р о о = ∆ о о р р р − shaması eritkishtin’ puw basımının’ salıstırma to’menlewi, al n N п + shaması erigen zattın’ molyar u’lesi bolıp tabıladı. Usılardı esapqa alıp, Raul nızamın bılay ta’ripleymiz: 102 Eritpe u’stinde eritkishtin’ toyıng’an puw basımının’ salıstırmalı to’menlewi erigen zattın’ molyar u’lesine ten’ Eritpenin’ puw basımının’ shaması eritpenin’ qaynaw h’a’m ton’law temperaturasına ta’sir etedi. 8.7. Krioskopiya h’a’m ebulioskopiya. Krioskopiya. Suyıqlıqtın’ qattı kristallarının’ betindegidey puw basımına iye btemperaturada suyıqlıq ton’lap baslaydı. Eritpeler taza eritkishke qarag’anda to’men temperaturada ton’laydı. Taza eritkishtin’ ton’law tochkası menen salıstırg’anda eritpenin’ ton’law tochkasının’ to’menlew da’rejesi DT ton’ menen belgilenedi. Qant, glyukoza, glitserin sıyaqlı h’a’r qıylı biyelektrolitlerden 1 mol h’a’m 1000 g suw alınsa bul eritpelerdin’ barlıg’ı ushın DT ton’ shaması birdey boladı. Bunın’ sebebi 1000 g suwda erigen zatlardın’ birdey molekulalar sanı (6·10 23 ) bolıwı menen tu’sindiriledi. Taza eritkishke qarag’anda 1000 g eritkishten h’a’m 1 mol erigen zattan turg’an eritpenin’ neshe gradus to’men temperaturada ton’laytug’ının ko’rsetiwshi shama krioskopiyalıq konstanta dep ataladı h’a’m mınaday formula menen ko’rsetiledi: M ML Т K тон кр 1000 ⋅ ∆ = bunnan DT ton’ = K kr M k bunda M – erigen zattın’ molekulasının’ massası L – eritkishtin’ massası, g. M – erigen zattın’ massası, g. M k – erigen zattın’ molyal kontsentratsiyası, mol/kg. Erigen zattın’ 1 molinen h’a’m 1000 g eritkishten turg’an eritpe molyal eritpe delinedi. Demek, biyelektrolitlerdin’ barlıq molyal eritpelerinin’ ton’law temperaturalarının’ to’menlewi turaqlı shama boladı. Solay etip, ma’lim bir eritkish ushın ton’law temperaturasının’ molyal to’menlewi turaqlı shama boladı h’a’m erigen biyelektrolittin’ ta’biyatınan g’a’rezli bolmaydı. Ebulioskopiya. Suyıqlıq qaynawı ushın onın’ puw basımı sırtqı basımg’a ten’lesiwi kerek. Eritpenin’ qaynaw temperaturası taza eritkishtin’ qaynaw temperaturasınan joqarı boladı. 103 Taza eritkishke qarag’anda 1000 g eritkish h’a’m 1 mol erigen zattan turg’an eritpenin’ neshe gradus joqarı temperaturada qaynaytug’ının ko’rsetiwshi shama ebulioskopiyalıq konstanta delinedi h’a’m to’mendegi formula menen ko’rsetiledi: M ML Т Е кб эб 1000 ⋅ ∆ = bunnan DT q = EM k Suw ushın tabılg’an ebulioskopiyalıq konstanta 0,516 0 S. Demek, biyelektrolitlerdin’ suwlı molyal eritpeleri taza suwg’a qarag’a’nda 0,516 0 S g’a joqarı temperaturada qaynaydı, yag’nıy bul eritpelerdin’ qa’ynaw tochkaları 100+0,516 = 100,516 0 S boladı. Ebulioskopiyalıq konstanta h’a’r bir eritkish ushın turaqlı shama bolıp, erigen zattın’ ta’biyatınan g’a’rezli bolmaydı. Ebulioskopiyalıq h’a’m krioskopiyalıq konstantalardı tabıw formulalarınan ko’rgenimizdey ton’law h’a’ qaynaw temperaturalarının’ to’menlewi yamasa joqarılawı boyınsha erigen zatlardın’ molekulalıq massaların anıqlaw mu’mkin. Bunın’ ushın to’mendegi formulalardan paydalanamız: L T M K M тон кр ⋅ ∆ ⋅ = 1000 Krioskopiyalıq o’lshewlerdi ju’rgiziw ushın arnawlı Bekman termometri menen ta’minlengen pribor qollanıladı. Krioskopiyalıq yamasa ebuliskopiyalıq metod a’sirese joqarı molekulalı birikpelerdin’ molekulalıq massaların ta’jiriybe jolı menen tabıw ushın ko’birek qollanıladı. 8.7. ELEKTROLİTLİK DİSSOTSİATSİYA TEORİYASI. Zatlardın’ eritpeleri elektrolitler h’a’m biyelektrolitler dep bo’linedi. Biyelektrolitlerge kovalent baylanısqa iye molekulalardan turatug’ın zatlar jatadı. Bularg’a qant, glyukoza eritpeleri mısal boladı. Biyelektrolitler suwda erigende tek molekulag’a deyin bo’lsheklenedi. Molekula elektroneytral bolg’anlıqtan elektr togın o’tkizbeydi. Elektrolitlerge jatatug’ın zatlar suwlı eritpesinde yamasa balqıtpasında elektr togın o’tkizedi. Bularg’a molekulaları polyusli yamasa ionlı bolatug’ın tiykarlar, kislotalar h’a’m duzlar jatadı. 104 Elektrolitlerdin’ qa’siyetlerin tu’sindiriw ushın shved alımı S. Arrenius 1887j. o’zinin’ elektrolitlik dissotsiatsiya teoriyasın usındı. Bul teoriya mınaday tiykarg’ı jag’daylardan ibarat. 1. Elektrolitlerdin’ balqıg’an yamasa erigen h’alda ionlarg’a ajıralıwı elektrolitlik dissotsiatsiya dep ataladı. 2. Elektrolitler suwda erigende on’ zaryadlang’an ionlarg’a- kationlarg’a ja’ne teris zaryadlang’an ionlarg’a-anionlarg’a ıdıraydı. 3. Elektr togının’ ta’sirinde on’ zaryadlang’an ionlar katodqa, teris zaryadlang’an ionlar anodqa qaray jıljıydı. 4. Elektrolitlerdin’ ionlarg’a ıdırawı (dissotsiatsiya ) qaytımlı protses. Molekulanın’ ionlarg’a ıdırawı menen qatar ionlardın’ qaytadan molekulag’a birigiwi (assotsiatsiya) bolıp otıradı. Sonlıqtan dissotsiatsiya ten’lemesin jazg’anda ten’lik belgisinin’ ornına qarama-qarsı bag’ıtlang’an strelkalar qoyıladı: dissotsiatsiya KA K + + A - assotsiatsiya Elektrolitlik dissotsiatsiya erigen zat penen eritkish molekulalarının’ o’z-ara ta’sir etisiwi na’tiyjesinde ju’redi. Dissotsiatsiya ju’riwi ushın erigen zat penen eritkish molekulalarındag’ı ximiyalıq baylanıs tiplerinin’ a’h’miyeti zor. Suw molekulaları polyusli bolg’anlıqtan o’zine uqsas ionlı h’a’m polyusli kovalentli molekulalardı jaqsı eritip, ionlarg’a ajıratadı. Bul protsesste suwdın’ ju’da’ joqarı dielektrlik turaqlılıg’ı da ( ε = 80) u’lken ta’sir jasaydı. Dielektrlik turaqlılıq zaryadlang’an eki bo’lekshenin’ ortalıqta bir- birine tartılıs ku’shi bos ken’islikke salıstırg’anda neshe ese h’a’lsiz ekenin ko’rsetedi. Ma’selen, suwdag’ı eki ionnın’ bir-birine tartılıw ku’shi bos ken’islik penen salıstırg’anda 80 ese to’menleydi. İonlı zattı mısalı, natriy xloridinin’ kristalın suwg’a salg’anda suw molekulaları dipol (eki polyusli) bolg’anlıqtan , teris polyusi menen natriydin’ on’ ionına, al on’ polyusi menen xlordın’ teris ionına bag’ıtlanadı h’a’m baylanısadı. Bul ta’sir etisiwdin’ saldarınan natriy menen xlor ionlarının’ arasındag’ı tartılıs h’a’lsirep natriy h’a’m xlor ionları eritpege o’tedi. Eritpege o’tken natriy h’a’m xlor ionları suw molekulaları menen qorshap alınadı. Suw molekulalarının’ qabatı menen qorshalg’an natriy h’a’m xlor ionları gidratlang’an ionlar delinedi. Na + CI - Na + . n H 2 O + CI - . n H 2 O Polyusli kovalentli baylanısqa iye molekulada mısalı HCI, tayar ionlar joq. Biraq vodorod penen xlor arasındag’ı elektronlıq jup xlorg’a 105 jaqın bolg’anlıqtan molekulanın’ xlor ta’repi teris, al vodorod ta’repi on’ zaryadlanıwg’a beyim boladı. Sonlıqtan suw molekulaları o’zinin’ teris polyusi arqalı vodorod penen, on’ polyusi arqalı xlor menen baylanısadı. Suw molekulalarının’ ta’siri na’tiyjesinde H-CI baylanısı h’a’lsirep, elektronlıq juptın’ xlor atomına ko’shiwi menen u’ziledi. Na’tiyjede vodorod on’, xlor teris iong’a aylanadı h’a’m suw molekulalarının’ gidratlıq qabıg’ı menen qorshaladı. H CI -------> H CI ------> H + . n H 2 O + CI - . n H 2 O Polyussiz kovalentli baylanıstag’ı molekulalarda polyustin’ payda bolıwı qıyın bolg’anlıqtan suwda eritkende onday birikpeler ionlarg’a ajıralmaydı. Solay etip, suwlı eritpelerinde polyusli kovalentli h’a’m ionlı baylanıstag’ı molekulalar g’ana ionlarg’a ajıraladı yag’nıy dissotsialanadı. Bunday birikpelerge kislotalar, tiykarlar h’a’m duzlar jatadı. Elektrolitlik dissotsiatsiya ko’z qarasınan elektrolitlerge to’mendegishe anıqlama beriwge boladı. Tiykarlar degenimiz suwlı eritpelerinde metal kationlarına h’a’m gidroksid anionlarına ajıralatug’ın elektrolitler. KOH K + + OH - Ca (OH) 2 Ca 2+ + 2OH - Kislotalar degenimiz suwlı eritpelerinde vodorod kationları menen kislota qaldıg’ı anionlarına ajıralatug’ın elektrolitler. HCI H + + CI - N 2 SO 4 2H + + SO 4 2 - Duzlar degenimiz suwlı eritpelerinde metal kvtionları menen kislota qaldıg’ına ajıralatug’ın elektrolitler. KCI K + + CI - Va (NOz) 2 Ba 2+ + 2NOz - Ko’p kislotalı tiykarlar, ko’p tiykarlı kislotalar h’a’m ko’p kislota qaldıqlı duzlar suwlı eritpelerinde basqıshlı dissotsialanadı. Mısalı: Va (ON) 2 BaON + + ON - Va ON + Ba 2+ + ON - 106 N2SO4 HSO4 + ON + NSO4 N + + SO4 2- CaCI2 CaCI + + CI - CaCI + Ca 2+ + CI - Amfoterli gidroksidler suwlı eritpelerinde bir waqıtta vodorod kationların h’a’m gidroksid anionların payda etedi. Zn(ON) 2 N + + HZnO - 2 g’- ZnO 2 - N + + ZnO 2 yamasa Zn(ON) 2 ZnON + + ON ZnON + Zn 2+ + OH - Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling