Ministry of education and science of the republic of kazakhstan

Ключевые слова: литература, культура, личность, духовность, вера, язык, 
наследие, философия, религия, лекция. 
In works Bykar of poet and Tyrmaganbet is presented exposition of ideas, style of letter 
of poets, quickness of their thinking. 
In a poetry Bykar of poet and Turmaganbeta beauty and value of word, features and 
sounding timbre are shown, character of man is glorified, the concepts of art of national word 
are systematized. 
Our aim was to attach all efforts for opening of secrets and magic of poetic word of 
great сказителей.
It is necessary to watch out for artistic turns of speech in works Market poet Ondasyli 
and Tyrmaganbeta Iztileyli, being truly national property. 
Key words: literature, is a culture, figure, spirituality, faith, language, heritage, 
philosopher, ideology, lecture. 
 
Әдебиеттану ғылымында бейне, бейнелілік, кейіп, сурет деген ұғымды образ сөзі 
алмастырады. Ойды көркемдеу, көріктеу тәсілі, тіл суреткерлігімен қатар көркем 
шығармадағы образдылық болып жіктеледі.
Академик З.Қабдолов: «Көркем бейне, яки, әдеби қаһарман дейік, я болмаса 
шығарма геройы не кейіпкері немесе персонажы дейік, бәрібір осылардың бәрі – бір-ақ 
ұғым образ. Бейнелеу образдылық болса, бейне образ», - дейді [1.436].
Олай болса, әдеби бейне, бейнелілік туралы сөз қозғағанда адамдардың қоғамдық 
өмірінің жанды, әсерлі, эстетикалық мәнге ие суреті, яғни ақын-жазушылардың өз ойын 
бейнелеу тәсілі. Суреткер өмірді образ арқылы ойлап, танып, бейнелеп беруде адам 
өмірінің бүкіл жағдайын көркем образбен ашады.
Біз сөз еткелі отырған Сыр сүлейлері шығармашылығына қатысты кейбір әдеби 
теориялық мәселелер күні бүгінге дейін әлі толық зерттеліп, зерделеніп біткен жоқ.
Әдеби бейне және бейнелілік мәселесін сөз еткенде Сыр сүлейлері 
шығармашылығына тоқтамас бұрын әдебиеттану мен эстетикалық категория 
тұрғысынан қарастырған оорынды.
А.Байтұрсынов: «Сөз өнерінен жасалып шығатын нәрсенің жалпы аты – сөз. Ол 
аты қысқартылып көбінесе шығарма деп аталады», - дейді [2.137]. Сыр сүлейлері 
поэзиясындағы соны сөз – образдылық, бейнелі сөйлемдер, ақындардың көзқарастарын 
танытатын ақыл, нақыл сөздері мен толғау-терме мәселелері ойлау жүйесінің күрделі 

---

156
Materials of the international scientific-practical conference