Miqdor belgilarining fenotipik o'zgarishlarini biometrik baholash elementlari

1-§. Viborka materialini ranjirovka qilish
Ranjirovka (nemischa Rang — daraja, qimmat degan so‘zdan olingan)—viborkalar materialini minimal kattalik Xp-sh dan tortib maksimal kattalik X_tax gacha bitta variatsiya qatori holida joylashtirib chiqishdir Shu uzgaruvchanlik ko‘lami uning limiti deb ataladi.
lim —X_WUH —X ,_pa g
O‘zgaruvchanlik nisbatan katta bo‘lmasa, uning limti ham, masalan, kumush rang-qora tulkilarning bir safar tuqqan bolalari sonining hisobidagidek katta bo‘lmaydi (1-viborka), bu yerda lim= 1—9 tulki bolasi, bunda ranjirovkani bitta birlik bilan bir-biridan ajratib turadigan 9 sinf qilib chiqsa bo‘ladi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-sinflari)-
Chap qo‘l barmog'ini 1-viborka yozuvidan yurgizib, x^aR bir sinfda navbatdagi rasm (X,) nuqta bilan belgilanadi. Nuqtalar quyidagicha gruppalanadi: birinchi varianti bitta nuqta (.) bilan, ikkinchisi — ikki nuqta (..) bilan, uchinchisi — uchta nuqta to‘rtinchisi— to‘rtta burchakka qo‘yiladigan to‘rtta nuqta (::) bilan belgilanadi, beshinchisiga kelganda — to‘rtta nuqtaning ikkitasi chiziq bilan tutashtiriladi oltinchisi — uchta nuqta ikkita chiziq bilan tutashtiriladi ( I ), yettinchisi — to‘rtta nuqta uchta chiziq bilan tutashtiriladi ([ ), sakkizinchisi — to‘rtta nuqta to‘rtta chiziq bilan tutashtiriladi (□), tuk^izinchisi—diagonal bo’ylab yana bitta chizix utkazi- ladi ([ / ) , uninchi varianta diagonal bo’ylab o‘tkazilgan yana bitta chiziq bilan «konvert» holida belgilanadi (|><|)- So‘ngra zarur bo‘lsa, xuddi shu prinsipga muvofiq yangi o‘nlik boshlanadi (un bir |x|-. Uⁿ ikki Uⁿ U⁴ |x\yigirma|x| |x| va xokazo).
Sinflar 123 4 5 6789
X
Chastotalar . ^: . | X |. | X |x| =3 |x| ^! G : . s .
F 1 3 11 28 14 7 3 2 1
Bordiyu, o‘zgaruvchanlik ko‘lami katta 9860130150457930ta rasamlarga yetadigan, xar bir Xi varianta esa kam miqdordagi birliklar bilan bir-biridan farq qiladigan bo‘lsa, xuddi kumush rang-qora 70 ta ona tulki massasining o‘zgarishi misolidagidek sinflarni boshqacha qilib bo‘lib chiqish mumkin, bu misolda kilogrammning ulushlari x^am uchraydi (2-vi- borka). Bu o‘rinda o‘zgaruvchanlik ko‘lami minimal miqdor 1,8 kg dan maksimal miqdor 8,2 kg gacha boradi (lim = 1,8— 8,2 kg). Sinflar o‘rtasida oraliq (masofa) ixtiyoriy suratda olinishi mumkin (tekshirishning aniqligi x^ancha bo‘lishi kerakligiga x^aR^ab). Misol uchun sinflar orasi- dagi masofa 0,5 kg bo‘lishi mumkin. Bu xolda 14 ta sinf xosil bo‘ladi: 1-sinf (1,5—1,9); 2-sinf (2,0—2,4); 3-sinf (2,5—2,9); 4-sinf (3,0—3,4); 5-sinf (3,5—3,9); 6-sinf (4,0 4,4); 7-sinf) (4,5—4,9); 8-sinf (5,0—5,4); 9-sinf
I) 1791
129
(5,5—5,9); 10-sinf (6,0—6,4); 11-sinf (6,5—6,9); 12-sinf (7,0—7,4); 13-sinf (7,5—7,9); 14-sinf (8,0—8,4).
Har bir sinfda xuddi boyagi prinsipga muvofiq variantalar belgilab chiqiladi. 1-sinf (1,5—1,9) ga bitta varianta (1,8 kg) kiradi, ikkinchi sinf bosh bo'ladi (unga tegishli varianta bo‘lmagani uchun), uchinchi sinfga to‘rtta varianta kiritiladi (2,5; 2,8; 2,9 va 2,6) va hokazo.

Sinflar X	1 1,5—1,9	2 3 2,0—2,4 2,5—2,9	4 3,0-3,4	5 3,5—3,9
Chastotalar				| .
f	1	4	4	6
Sinflar	6	7 8	9	10
X	4,0—4,4	4,5—4,9 5,0—5,4	5,5—5,9	6,0—6,4
Chastotalar	O	M- ■ ы ■	S	1_
f	8	13 12	7	6
Sinflar	11	12	13	14
X	6,5—6,9	7,0—7,4 7,5-	-7,9	8,0—8,4
Chastotalar
f	4	3	1	1

Sinflardagi variantalar (X) ning chastotasiga (f) ga qarab joylashtirilishi variatsiya qatorini tashkil qiladi. Variatsiya qatorlari grafik yo‘l bilan tasvirlanishi mumkin.