Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy Universitet Jizzax filiali Psixologiya fakulteti

Salomlar
Odamlar salomlashish yo'li bilan ular o'zaro muloqot ishtirokchilariga o'z munosabatini bildiradilar. Salomlashish shakllari har xil bo'lishi mumkin: imo-ishoralar va turishlar, salomlashish so'zlari. Biroq, ko'pincha salomlashishning turli shakllari bir vaqtning o'zida qo'llaniladi. Qisqa oddiy tabriklar bor, zerikarli va uzoq bo'lganlar bor, ular juda ko'p alohida harakatlar va formulalardan iborat.
Albatta, salomlashishning milliy xususiyatlari bor.
Masalan, qadimgi Rimda odamlar bir-birlarini “yaxshi terlayapsizmi?” degan savol bilan salomlashgan, Xitoyda “Bugun ovqatlandingizmi?”, Mo‘g‘ulistonda esa “chorvangiz sog‘mi?” deb so‘rashgan. Yaponiyada salomlashganda ta’zim qiladilar. Tunisda esa ko‘chada salomlashayotganda nafaqat ta’zim qiladi, balki o‘ng qo‘lini avval peshonaga, so‘ng labga, nihoyat yurakka ham ko‘taradi. "Men siz haqingizda o'ylayman, men siz haqingizda gapiraman, sizni hurmat qilaman" - bu tabrikning ma'nosi. Milliy salomlashishning qiziqarli dalilini Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida bir necha yil ishlagan jurnalist Mixail Domogatskix taqdim etadi. U o'z ocherklarida Yangi Gvineya papuaslarining bir urug'ida mehmonlar salomlashganini eslaydi:
"Bu shunday bo'ldi:
- Yuzingiz qanday?
Javob original edi:
"Sizdan juda yoqimli xidlar tarqalmoqda."
Ammo, qaysidir ma'noda, turli xalqlar orasida mavjud bo'lgan barcha salomlashishlar insonning yaxshilik, sog'liq, farovonlik istagi bilan bog'liq.
Zamonaviy odob-axloq qoidalariga ko'ra:
 maqomi bo‘yicha kichik yoshdagi keksalarga birinchi bo‘lib salom beradi. Ammo qo'l siqish tashabbusi tegishli katta yoshdan bo’ladi;
 boshqa odamlar bor xonaga kirishda birinchi bo'lib salomlashadi;
 teng maqomga ega bo‘lgan kishilar bilan uchrashganda, birinchi bo‘lib “yaxshi tarbiyalangan” salom beradi;
 hamrohingiz bilan salomlashayotgan odam bilan tanish-bilishligingizdan qat’i nazar, salom berish yaxshi odob belgisi hisoblanadi;
 Biror narsa so‘rashdan oldin, avvalo murojaat qilayotgan odamga salom berish kerak;
 Oldindan o‘tuvchi do‘stiga yetib kelgan vaqtda salom beradi. Turganning yonidan o'tayotgan ham birinchi bo'lib salom beradi;
 shov-shuvli salomlashish, yelkaga baquvvat patilar, umuman begonalarning e'tiborini tortadigan va odamni noqulay ahvolga soladigan har qanday harakatlar;
 ofitsiantlar, sotuvchilar, taksi haydovchilari, boshqa xizmat ko'rsatish xodimlariga har qanday jargonda, mensimaslik, tanish (masalan, " xoy qiz", "go'zal qiz", "komandir" va boshqalar) bilan murojaat qilish mutlaqo qabul qilinishi mumkin emas;
 kun davomida bir necha marta do'stingiz bilan uchrashib, muloyim salomlardan foydalanishingiz mumkin yoki agar hamma narsa charchagan bo'lsa, shunchaki tabassum qilishingiz, muloyimlik bilan boshingizni qimirlatishingiz mumkin. Ammo siz yuz o'girib, uni sezmagandek ko'rsatmasligingiz kerak.
Servantes to'g'ri va zukkolik bilan ta'kidlagan edi: "Odoblilik nuqtai nazaridan, tuzni oshirib yuborgandan ko'ra, kamroq tuzlash yaxshiroqdir".