Mmt 80k talabasi mahamadjonov nodirbek

M ehnat resurslarining harakati — bu uning soni, tarkibi, taqsim- lanishi va joylanishining vaqt bo‘yicha o‘zgarishidir. Mehnat resurslarining harakati tabiiy va ijtimoiy iqtisodiy qonunlar asosida yuz beradi. Mehnat resurslarining harakati turli shakl va yo£nalishda bo'lishi mumkin. Uni quyidagicha sinflashtirish iqtisodiy-statistik adabiyotda qabul qilingan: 1) tabiiy harakat — bir yosh guruhidan boshqasiga 0 ‘tishi, vafot etishi; 2) mexanik harakati — region ichida yashash hamda boshqa bir regionga ko'chishi; 3) tarm oq va tarm oqlararo harakati — tarm oq ichidagi bir korxonadan boshqasiga hamda xalq xo‘jaligining boshqa sohasi va tarmog‘iga o‘tishi; 4) professional (kasb) harakat — kasbini, lavozimini o ‘zgartirishi natijasida ish faoliyati harakatining o'zgarishi; 5) ijtimoiy harakat — jamiyatning ijtimoiy strukturasida tutgan o‘rnining o‘zgarishi (malaka, bilim darajasining o‘zgarishi).

MEHNAT UNUMDORLIK DINAMIKASI

• Mehnat unumdorligi dinamikasini o‘rganish uchun mehnat unum­ dorligining alohida va umumiy indekslari qo‘llaniladi. Mehnat unum­ dorligining alohida indeksini quyidagi formula ko‘rinishida yozish mumkin. 164
• i = Ш, : Ш0 = — : T  T0

Mehnat intensivligi - ishlab chiqarilgan mahsulot birligiga yoki butun hajmiga ish vaqtining qiymati. Mahsulotlarning mehnat intensivligini kamaytirish mehnat unumdorligini oshirishning eng muhim omilidir. Mehnat unumdorligining o'sishi, birinchi navbatda, mahsulotlarning mehnat intensivligining pasayishi hisobiga sodir bo'ladi. Ilmiy-texnika taraqqiyoti chora-tadbirlarini joriy etish, ishlab chiqarish va mehnatni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish, shuningdek, kooperativ etkazib berishni ko'paytirish, ishlab chiqarish standartlarini qayta ko'rib chiqish va boshqalar hisobiga mehnat zichligini kamaytirishga erishish mumkin. Tahlil jarayonida ular mehnat zichligi dinamikasini, uning darajasiga ko'ra rejaning bajarilishini, uning o'zgarishi sabablarini va mehnat unumdorligi darajasiga ta'sirini o'rganadilar. Iloji bo'lsa, siz sanoatning boshqa korxonalari uchun mahsulotlarning o'ziga xos mehnat zichligini taqqoslashingiz kerak, bu ilg'or tajribani aniqlaydi va tahlil qilinayotgan korxonada uni amalga oshirish choralarini ishlab chiqadi.