Mobil radiorabiTƏ SİstemləRİ

GSM standartı sistemində şanvari şəbəkədə 
daxilolma nöqtələri (MS-in konfiqurasiyasının 4-variantı): 
M T - mütəhərrik rabitə sisteminin terminalı (Mobile 
Termination ) 
ТЕ - term inal avadanlığı (Terminal Equipment) 
TA - term inal adapteri (Terminal Adapter) 
26 

---

GSM standarth şəbəkənin xüsusiyyətləri 
əsrin 80-ci illərində Avropada bir-biri ilə əlaqəsi ol­ 
mayan çoxlu sayda analoq şanvari rabitə sistemləri (məsələn, TACS - 
Total Access Communication System, NMT - Nordic Mobile 
Telephone, C-Netz, Radiocom-2000 və s.) istismar edi­ lirdi. Nəticə 
kimi istifadəçilər yalmz öz operatoruna bağlı idilər və onların mobil 
telefonları həmin operatorun əhatə dairəsin­ dən kənarda işləyə 
bilmirdi. Bu məsələnin Avropa İttifaqı çər­ çivəsində birgə həlli 
üçün, mobil telefon məsələləri üzrə xüsusi işçi qrupu (Groupe 
Special Mobile - GSM) yaradıldı və onlara şanvari mobil telefonun 
ümumi standartım işləyib hazırlamaq tapşırıldı. Yeni sistemin 
yaradılmasında 17 müxtəlif ölkədən sənaye, elmi və layihə-
konstruktor təşkilatlan iştirak etdilər. Birgə tədqiqatların və 
məsləhətləşmələr sayəsində OSİ - etalon 
modelinin bütün səviyyələrini təyin edən bir sıra standartlar qə­ bul 
edildi. Hal-hazırda GSM-in abberviaturası - Global System 
for Mobile Communication- mütəhərrik rabitənin qlobal sis­ temi 
mənasım verir. 
GSM şəbəkəsinə, digər telekommunikasiya şəbəkələrinə 
məsələn, ümumi istifadəli telefon şəbəkəsi (PSTN - Public 
Switched Telephone Networks), kanallann kommutasiyası ilə 
ümumi istifadəli verilənlərin ötürülməsi şəbəkəsi (CSPDN - Circuit-
Switched Public Data Network) və ya paketlərin kom-mutasiyası ilə 
ümumi istifadəli verilənlərin ötürülməsi şəbə­ kəsinə (PSPDN - 
Packet Switched Public Data Network) daxil­ olma şəbəkəsi kimi 
baxmaq olar. GSM şəbəkəsində rəqəm siq-nallan ötürülməsinin 
xüsusiyyəti birləşdirilmə (interfeys) tələb edir ki, bunun sayəsində 
GSM şəbəkəsində generasiya olunan verilənlər axınını, digər 
şəbəkələrin xüsusiyyətlərinə uyğunlaş- 
27 
dınlır. Ona görə də mütəhərrik rabitənin kommutasiya mərkəzi 
(MSC), qoşalaşdırma modulu ilə təchiz edilmişdir və şəbəkə-
lərarası qarşılıqlı təsir funksiyasım (İWF - inter Working Function) 
yerinə yetirir. Bu modulun əsas vəzifələri - verilən­ lərin ötürülməsi 
sürətini uyğunlaşdırmaq, ARQ əməliyyatım yerinə yetirmək və 
akustik modernin funksiyalarım həyata ke­ çirməkdir. GSM 
terminalı ilə digər ümumi istifadəli şəbəkəyə qoşulmuş terminal 
arasında verilənlərin mübadiləsi sinxron və ya asinxron rejimlərdə 
300,1200, 1200/75,2400,4800 və 9600 bit/san sürətləri ilə həyata 
keçirilə bildiyindən, İWF - mo­ duluna daxil olan akustik modern 
İTU-T-nin V.21, V.22, V.22bis, V.23, V.26ter, V.32, həmçinin 
V.29 (faks ötürülmə­ sində) təkliflərinə uyğun olaraq işləyir.