Mobil radiorabiTƏ SİstemləRİ

Smartfon 
və kommunikatorlar. Mobil telefonların 
təkmilləşdirilməsi sayəsində smartfon və kommunikator ad­ 
landırılan variantlar tətbiq olunmağa başlanmışdır. Smartfon - ağıllı 
telefon mənasında işlədilir. Kommunikator sözünün mə­ nası isə 
ünsiyyət, əlaqə vasitəsi deməkdir. Smartfon bir neçə kompüter 
funksiyası əlavə edilmiş mobil telefondur. Kom­ munikator isə 
mobil rabitə funksiyası əlavə olunmuş cib kom­ püteri hesab olunur. 
Smartfonlar və kommunikatorlar kom­ püterlərdə olduğu kimi, 
müəyyən əməliyyat sistemlərinin kö­ məyi ilə işləyir. Onları sırf 
mobil telefondan fərqləndirilən xü­ susiyyət də bu əməliyyat 
sistemləri ilə bağlıdır. Adi mobil tele­ fonlar yalnız standart proqram 
əsasında işləyirlər. Smartfon və kommunikatorlar isə başqa 
proqramları da yükləməyə imkan verirlər. Həm də başqa şirkətlər 
tərəfindən hazırlanan proqram və əməliyyat sistemləri ilə də işləyə 
bilirlər. Ən tanınmış əmə­ liyyat sistemləri symbian və windows 
mobil interfeysi kom­ püterlər üçün nəzərdə tutulan windowsun 
görünüşü ilə eynidir. Kompüter üçün olan proqramlar excell sonluğu 
ilə yazılır. Windows mobil üçün proqramlar isə Cab ilə yazılır. 
Windows mobil üçün çoxlu sayda pulsuz proqramlar İnternetdə də 
möv­ cuddur. Qeyd edək ki, kommunikator üçün windowsun bütün 
proqramları vardır. 
Konstruktiv cəhətdən kommunikatorlar daha münasib he­ sab 
olunur. Son zamanlar bunların funksiyaları bir-birinə çox 
yaxmlaşdınlıb və onları fərqləndirmək çox çətindir. Adətən, 
kommunikatorlar kompüter mağazalarında, smartfonlar isə
58 

---

telefon mağazalarında satılır. İlk smartfon Nokia - 900 hesab 
olunur, 1999-cu ildə istehsal olunmuşdur. Hazırda smartfon-ların 
orta qiyməti, kommunikatorlarla müqayisədə ucuzdur, çünki 
kommunikatorlar həmin texnologiyalarla daha sürətli na-qilsiz 
İnternet əldə etməyə imkan verirlər.