Mobil radiorabiTƏ SİstemləRİ

Veıiləııbıın şifılənınə və deşifrləıınəsı pi osesləu 
Şifrləmə və deşifrləmə prosesləri qrafiki olaraq şəkil 6.21 - də 
təsvir edilmişdir. 
79
80 

---

CDMA sisteminin xüsusiyyətləri 
Mikroprosessorlann sürətlə inkşafı sayəsində rəqəmli ra­ bitə 
növlərinə keçilməsi prosesində xeyli irəliləyişlər əldə edil­ 
məkdədir. Bunlara əyani misal —rəqəm küyəoxşar siqnallı ra­ bitə 
texnologiyalarının və kanallarının koda görə ayrılması ilə çoxsaylı 
daxilolma metodundan istifadə edilməsidir. Bir çox mütəxəssislər 
hesab edir ki, CDMA şanvari rabitə texnolo­ giyası yaxın illərdə 
NMT, AMPS və s. analoq texnologiyalarını sıxışdıracaq və GSM 
kimi rəqəm texnologiyası ilə ciddi rəqabət aparacaqdır. 
Küyəoxşar siqnallarla rəqəm rabitəsinin üstün cəhətləri - 
rabitə kanallarının zəbt etmələrdən (tutulmalardan - “intercep­ 
ting”), 
maneələrdən 
(“jamming”) 
və 
qulaqasmalardan 
(“covertness”) müdafiə olunmasıdır. Bu üstünlüklərinə görə, 
CDMA texnologiyası ABŞ-da işlənib hazırlanmış və ilk dəfə silahlı 
qüvvələrdə tətbiq olunmuşdur. Son illərdə Amerikanın 
“Qualcomm” şirkəti bu texnologiya əsasında İS-95 (cdma One) 
standartını yaratdı və onun kommersiya istifadəsini təşkil etdi. 
CDMA-nm tətbiqinin əsas istiqamətləri aşağıdakılardır: 
yerüstü (qeyd olunmuş stasionar) naqilsiz telefon şəbəkələri 
(standart cdma one WLL); 
şanvari mobil rabitə sistemləri; 
peyk rabitə sistemləri. 
CDMA - standartı “Qualcomm” şirkəti tərəfindən, B-CDMA 
standartı “Inter Digital” şirkəti, FH-CDMA standartı isə ’’Tadiran 
Telecommunications” şirkəti tərəfindən tətbiq olunur. Bu 
standartlar bir-birindən ilk növbədə kanallarda kodlama üsuluna 
görə və spektrin genişləndirilməsi metoduna görə xeyli fərqlənirlər. 
81