Moddiy nuqta kinematikasi: ilgarilanma va aylanma harakat

MODDIY NUQTA KINEMATIKASI: ILGARILANMA VA AYLANMA HARAKAT

Umumiy holda to’g’ri chiziqli harakatning tezligi formula yordamida beriladi.

Tezlanishi ,
To’g’ri chiziqli harakat bo’lganda tezlik va tezlanish ga teng.
To’g’ri chiziqli tekis o’zgaruvchan harakat bo’lganda yo’l, tezlik va tezlanish quyidagicha aniqlanadi:

Jismning vertikal bo’ylab to’g’ri chiziqli harakatida jismning bosib o’tgan yo’li, muayyan vaqtdan keyingi tezligi va tezlanishi quyidagiga teng:

Egri chiziqli harakatda to’la tezlanish quyidagiga tengdir:

bunda - tahgensial (urinma) tezlanish, - normal (markazga intilma) tezlanish bo’lib, va bunda R – trayektoriyaning berilgan nuqtasidagi egrilik radiusi.
Umumiy holda aylanma harakatda burchak tezlik , burchak tezlanish esa, bilan ifidalanadi.
Aylana bo’ylab tekis harakatda burchak tezlik quyidagiga tengdir:
,
bunda T – aylanish davri, - aylanish chastotasi.
Chiziqli tezlik burchak tezlik bilan quyidagi munosabat orqali bog’langan: .
Aylanma harakatda tangensial va normal tezlanishlarni quyidagicha ifodalash mumkin:


Auditoriyada yechiladigan masalalar.

1) 1.1. Avtomobil o'z harakati vaqtining birinchi yarmida 80 km/soat tezlik bilan, qolgan vaqtida esa 40 km/soat tezlik bilan harakatlangan. Avtomobil harakatining o'rtacha tezligi topilsin.

Berilgan	Yechish
	Mashina harakatining o’rtacha tezligi quyidagi formuladan topamiz . Bunda yo’l ga teng, vaqtlar quyidagicha: ;

Izlanayotgan o’rtacha tezlik
Javob: O’rtacha tezlik .

2. 
   1.2 Avtomobil yo'lning birinchi yarmini 80 km/soat tezlik bilan, qolgan yo'lni esa 40 km/soat tezlik bilan bosib o'tgan. Avtomobil harakatining o'rtacha tezligi topilsin.