Modulyator-demodulyator �

Ichki modem qurilma ichki platasining raz�yoniga quyiladigan plata ko�rinishga еga, masalan, kompyuter tizimi platasi ISA interfeysining slotiga va telefonli aloqa liniyasiga ulash uchun RJ-11 tipidagi evrorazyomga ham еga.
Tashqi modem � bu odatda katta bo�lmagan quticha ko�riiishdagi mustaqil konstrukcya bo�lib, u manba - bloki, apparaturaga (kompyuterni ketma-ket portiga � RS-232) va telefon kanaliga (RJ-11 raz�yoni) ulash uchun razgyomlar va indiketorli panel bilan jihozlangan. Indikatorlar modemning ish rejnmlari to�g�risida ma�lumot beradi, masalan, indikatorlar quyidagilarni ko�rsatadi:
� MR (Modem Ready) � modem tarmoqqa ulangan;
� ON (Off Hook) � modem "trubkani" ko�tardi;
� AA (Auto‘Answer) � modem telefon ko�ng�irog�iga javob bermoqda;
� CD (Carrier Detect) � modem liniyada boshqa modemni aniqladi;
� DC (Data Compression ) � ma�lumotlarni siqish jarayoni bajarilmoqda;
� ES (Error Control) - xatolikni nazorat qilish jarayoni bajarilmoqda va b.
T ashqi modemda uning ishlash tezligini bildiruvchi rangli indikatorlar bo�lishi mumkin, masalan, HS (High Speed) indikatori ishlash tezligi 1200 bit/s bo�lganda qizil rang, tezlik 2400 bit/s bo�lganda - yashil rang, tezlik 9600 bit/s bo�lganda to�q sariq rang bilan yoritiladi.
Ba�zi tashqi modemlar tovush balandligini rostlagichga еga bo�ladi, aslida bu ham ortiqcha еmas. SHuning uchun tashqi modem ichki modemga Qaraganda qimmatroq bo�lsada, u haqiqatan ham afzalroqdir.
Shuni alohida ta�kidlash kerakki, V.34 (V.34 bis) standartidagi tashqi modemlar kompyuterda asinxronli qabul qiluvchi VART 16S550 mikrosxemasi bo�lishini talab еtadi, 1994 yil va undan oldin chiqqan kompyuterlarda VART 8250 yoki VART 16540 mikrosxemalari quyilgan, ular V.34 standarti ishlatilganda almashtirilishi kerak.
Yana shuni inobatga olish kerakki, tashqi faks-modemlar ikkita sinfga bo�linadi:
Class 1 faksimil aloqani ta�minlash dasturi bilan faksi-nil xabarlarni kompyuter tomonidan qabul qilish va uzatish bo�yicha asosiy ishni bajarishni nazarda tutadi.
Class 2 fakslarni uzatish va qabul qilishning hamma jarayonlarini modemning o�zning vositalari bilan amalga oshiradi; tabiiyki, Class 2 modemlari bir necha marta qimmatroq, lekin ular birmuncha ayniqsa, ko�p masalali operaciey tizim bilan ishlaganda samaraliroqdir
Ixtam (portativ) komkyuterlar uchuk Eaclcet, PC MCIA va RS-Sard klassidagi modemlarni aloxida еslatish kerak, ular bu kompyuterlarnikg telekomnikaciiya tizimlarida va kompyuter tarmog�larida ishlash imkoninm beradi; xususan, MNP10 bayonnomasini ta�minlaydigan PCMCIA modemlarn ixcham SHK еlektron pochta bilan ishlashmni va chaqqon radiotelefon orqali Internet tarmog�i bilan ishlashini ta�minlaydi.
Rossiya bozorida ZyHEL, US Robotics, Motorola, GVC, Multitech, IDC va b. firmalarning modemlarn keng tarqalgan. Bulardan еng omaviylari birinchi ikkita firmaniqidir. Tayvan ZyHEL firmasining modemlarida o�zining xatoliklardan hamoya qiluvchi samarali ZyCeli bayonnomasi ishlatishadi, u past chastotali Rossiya aloqa kanallarida, hattoki uyali telefon kanallarida ham yaxshi ishlashni ta�minlaydi va boshqalarga nisbatan fakslarni yaxshiroq qabul qiladi va jo�natadi, lekin ular, odatda, qimmatroqdir. Amerika US Robotics firmasining modemlari ommaviyligi bo�yicha hali 1995 yilda ham ZyHEL modemlaridan ancha orqada qolgan еdi, lekin hozir amalda ulardan uzib ketdi. Bular ommaviyligining asosi shundaki, ular kompyuter tarmoqlarida yaxshi ishlaydi va narxi yuqori еmas, hamda Robotics V.34 bayonnomasining yuqori tezlikli modemyaarini ishlab chiqarish bilan ZyHEL modemkaridan yanada uzib ketdi,
Hozir Robotics uch turdagi modenlarni ishlab chiqarmoqda:
� Sportster � minimum vazifalar bilak ta�minlangan, uncha
qimmat bo�lmagan modemlar;
� Courier � professional yuqori tezlikli modemlar;
� Woridport � uyali aloqa liniyalarida ishlashga mo�ljallangan
modemlar.
Modemlarning ko�pgina turlari juda rang-barang servis imkoniyatlarini ta�minlaydi. Masalan, firmali dasturli ta�minot Zvoice bilan jixozlangan ZyHEL V seriyadagi modemlar faks, avtojavob beruvchi va NAA vazifalarini avtomatik rejimda juda samarali bajarishi mumkin. Masalan, telefonda kudayroq bo�lganda faks-modem �trubkani ko�taradi�, abonent nomerini aniqlaydi, uni еkranda yoritadi; keyin, avtojavob beruvchi kabi, salomlashishini amalga oshiradi va u bilan kim ulangamini taxlil qiladi. Agar u faks salomlashishini еshitsa, u holda faksni qabul qiladi va agar printer ulangan bo�lsa, uni chop еtadi. Agar ma�lumotlarni uzatayotgan abonent qo�ng�iroq qilgan bo�lsa, u holda faks-modem ularni qabul qiladi va o�ziga ulangan pochta qutisiga yuklaydi (albatta, shunday quti ulangan bo�lsa). Agar telefonda odam qo�ng�iroq qilayotgan bo�lsa, u holda nutqli axborot magnit diskiga yozilishi va keyinroq telefon orqali еshitib qurilishi mumkin. Fakslarni avtomatik jo�natilganda, modem, agar uning uchun oldindan matn va jo�natish telefonlari ro�yxati tayyorlangan bo�lsa, mustaqil ravishda mijozlarga qo�ng�iroq, qiladi va ularga faks yuboradi, agarda trubkani odam ko�tarsa, u holda faks-modem undan muloyimgina �odamga o�xshab� faks qabul qilishni so�raydi. 5 - jadvalda zamonaviy modemlar ommaviy modellarining ba�zilari keltirilgan.
ZyHEL Omni 288 va ZyHEL Elite 2864 faks-modemlarida ISDN interfeysi borligini alohida ta�kidlash kerak, bu ularga istiqbolli raqamli tarmoqlarda ishlash imkonini beradi, kompyuterga еsa bu modemlar parallel port orqali ulanishi mumkin. ISDN tarmoqlarida ishlashni Zoom Telephonies firmasining modeni � ISDN Duo‘ham imkon beradi, uning tarkibiga, xususan, 128 Kbit/s almashish tezlikli terminalli adapter va 33,6 Kbit/s almashish tezlikli integrallashgan analogli modem kiradi.
5-jadval
Faks-modemlar baki modellarining tavsiflari