Молиявий натижалар хисоби


Фойда ва зарарлар таркиби ва унинг щисоби


Download 120 Kb.
bet2/5
Sana19.04.2023
Hajmi120 Kb.
#1365957
1   2   3   4   5
Bog'liq
Молиявий натижалар хисоби

2. Фойда ва зарарлар таркиби ва унинг щисоби
Хыжалик юритувчи субъектлар томонидан уларнинг хыжалик фаолиятини амалга ошириш натижасида олинадиган даромадлар куйидагилардан иборат:

  1. Мащсулот (иш ва хизмат) ни сотишдан олинган даромадлар;

  2. Асосий фаолиятдан ташкари бошка операцион даромадлар;

  3. Молиявий фаолиятдан олинган даромадлар;

  4. Фавкулодда даромадлар.

«Харажатлар таркиби ты\рисидаги Низом» га мувофик, корхона фаолияти молиявий натижаси куйидаги фойда кырсаткичлари билан тавсифланади:

  1. Мащсулот сотишдан олинган фойда мащсулот реализациясидан олинган соф тушум билан сотилган мащсулот таннархи ыртасидаги фаркдан аникланади.

Ялпи фойда реал олинган соф тушум - сотилган мащсулот таннархи.

  1. Асосий фаолиятдан олинган фойда (зарар) мащсулот реализациясидан олинган фойда билан давр харажатлари ыртасидаги фаркга асосий фаолиятдан олинган бошка даромадларни кышиш ёки айириш йыли билан аникланади.

Асосий фаолиятдан олинган фойда мащсулот реализациясидан олинган ялпи фойда-давр харажатлари бошка даромадлар-бошка зарарлар.

  1. Хыжалик фаолиятидан олинган фойда (зарар), асосий фаолиятдан олинган фойда суммасига молиявий фаолиятдан олинган фойда суммаси кышилади, зарарлар эса айирилади.

Умумхыжалик фаолияти фойдаси асосий фаолият фойдаси молиявий фаолиятдан даромад-молиявий харажатлар.

  1. Солик тылагунча олинган фойда, у умумхыжалик фаолиятидан олинган фойдага фавкулодда вазиятлардан кырилган фойда кышилади, фавкулодда зарарлар айрилади.

Солик тылагунга кадар олинган фойда умумхыжалик фаолиятдан олинган фойда (зарар) фавкулодда вазиятлардан олинган фойда- фавкулодда зарарлар.

  1. Йилнинг соф фойдаси солик тылагунча фойдадан солик ва бошка тыловлар ажратиб ташланган щолда аникланади.

Соф фойда солик тылагунга кадар фойда-даромаддан тыланадиган соликлар-бошка солик ва тыловлар.
Корхонанинг даромадлари ва харажатларининг таркиб топиши ва улардан фойдаланиш янги счётлар режасининг тыккизинчи былимида 9000-9900 сонли счётларида амалга оширилади. Бу счётларнинг мощияти куйидагича:
9000 -асосий (операцион) фаолиятнинг даромадларини щисобга олувчи счётлар.
9100 -сотилган мащсултларнинг таннархини щисобга олувчи счётлар.
9200 -асосий воситалар ва бошка активларнинг чикиб кетишини щисобга олувчи счётлар.
9300 -асосий фаолиятдан олинган бошка даромадларнинг щисобга олувчи счётлар.
9400 -давр харажатларини щисобга олувчи счётлар.
9500 -молиявий фаолият даромадларини щисобга олувчи счётлар.
9600 -молиявий фаолият быйича харажатларни щисобга олувчи счётлар.
9700 -фавкулодда фойда (зарар) ларни щисобга олувчи счётлар.
9800 -соликлар ва йи\имларни тылаш учун фойданинг ишлатилишини щисобга олувчи счётлар.
9900 -якуний молиявий натижаларни щисобга олувчи счётлар.
Ушбу счётлар транзит счётлар былиб, щисобот даврининг охирида уларнинг колди\и колмайди. Бу счётларнинг сальдоси щисобот даврининг охирида 8710-«Щисобот даврининг таксимланмаган фойдаси (копланмаган зарари)» счётига ытказилади. Тайёр мащсулотлар, товарлар ва кырсатилган хизматларнинг сотилишидан олинган даромадлар шунингдек, сотилган товарларнинг кайтарилиши ва харажатларга берилган чегирмалар куйидаги счётларда щисобга олинади:
9010 -«Тайёр мащсулотларни сотишдан даромадлар»;
9020 -«Товарларни сотишдан даромадлар»;
9030 -«Иш ва хизматларни бажарилишидан даромадлар»;
9040 -«Сотилган товарларнинг кайтарилиши»;
9050 -«Харидорлар ва буюртмачиларга берилган чегирмалар».
Бу счётлар транзит щисобланиб, щисобот давр охирида унинг колдик суммаси колмайди. Хыжалик юритувчи субъектнинг асосий фаолиятидан олинган даромадлар бухгалтерия щисобида куйидагича проводка ёзилади:
Д-т 4010 -«Харидор ва буюртмачилардан олинадиган счётлар»
К-т 9010 -«Тайёр мащсулотни сотишдан олинган даромад».
Харидорлар томонидан корхонага пул ытказилганда куйидагича бухгалтерия ёзуви амалга оширилади:
Д-т 5110 -«Щисоб китоб счёти»
К-т 4010 -«Харидор ва буюртмачилардан олинадиган счётлар».
Чакана савдода товарларни сотиш жараёнида харидорларнинг тащлилий щисобини юритиш зарурияти былмаса, кассадан пул мабла\ларини щисобга олувчи счёт дебети быйича акс эттирилади:
Д-т 5010 -«Миллий валютадаги пул мабла\лари»
К-т 9020 -«Товарларни сотишдан олинган даромадлар».
Бошка щолатларда даромадларни щисобга олувчи счётлар олинадиган счётлар билан корреспонденцияланиши лозим. Корхона мащсулот сотиш жараёнини ++С ни щисобга олган щолда амалга оширади.
Мисол. Таннархи 40000 сым былган мащсулот 63000 сымга сотилди. Лекин мащсулотнинг киймати олдиндан 100% тыланган. Ушбу операцияга куйидагича бухгалтерия проводкани берамиз:

  1. Олдиндан тыловлар олинганида:

Д-т 5110 -«Щисоб китоб счёти» -63000 сым.
К-т 6310 -«Харидор ва буюртмачилардан олинган бынаклар» -63000 сым.

  1. ++С ни щисобга олган щолда мащсулотнинг сотилиш акс эттирилган:

Д-т 4010 -«Харидор ва буюртмачилардан олинадиган счётлар» -63000
К-т 9020 -«Товарларни сотишдан олинган даромад» -52500.
К-т 6410 -«Бюджетга тыловлар быйича карзлар » -10500.

  1. Олинган бынаклар щисобга киритилганда куйидагча бухгалтерия ёзуви берилади:

Д-т 6310 -«Харидор ва буюртмачилардан олинган бынаклар» -63000
К-т 4010 -«Харидор ва буюртмачилардан олинадиган счётлар» -63000.

  1. Сотилган мащсулот таннархи щисобдан чикарилганда куйидаги бухгалтерия проводкаси берилади:

Д-т 9110 -«Сотилган мащсулот таннархи» -40000.
К-т 2810 -«Омбордаги тайёр мащсулот» -40000.
Щисобот даврининг охирида 9010 ва 9110 счётлари ёпилади. Бу куйидаги проводкалар бериш йыли билан амалга оширилади:
1. Д-т 9010 «Тайёр мащсулотларини сотишдан даромадлар» 52500
К-т 9910 «Якуний молиявий натижа» 52500
2. Д-т 9910 «Якуний молиявий натижа» 40000
К-т 9110 «Сотилган мащсулот таннархи» 40000
Бундан кыринадики корхона мащсулот сотишдан 12500 сым фойда олган.
Корхонада мащсулотларни сотиш жараёнида унинг киймати кисман тыланиши мумкин. Бундай щолларда ушбу операцияга куйидаги бухгалтерия ёзуви берилади:
Мисол: +урилиш ташкилотида бажарилган ишлар киймати 1500000 сымни ташкил этади. Буюртмачи томонидан 450000 сым микдорида бынак ытказилган, курилиш тугаллангандан кейин колган 70% ишнинг суммасини олиши керак.



Download 120 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling