Moliyaviy hisobot tahlili” IV variant mavzu: “Moliyaviy hisobot tahlili”ning turlari, shakllari va ularni boshkarishdagi roli. Reja
Mehnatga haq to’lash bo’yicha yagona tarif setka
Download 1.77 Mb.
|
nazorat
Mehnatga haq to’lash bo’yicha yagona tarif setka
Ishchining ish haqi yoki oklad summasini aniqlash uchun nolinchi razryadning mehnatiga to’lanadigan summani mazkur ishchiga belgilangan razradning koeffitsiyentiga ko’paytirish kerak. Yuqorida keltirilgan yagona tarif setkasini budjetdan moliyalashtiriladigan muassasalar, tashkilot va korxonalar qo’llashga majbur. O’zining moliyaviy faoliyatini xo’jalik hisobi asosida yurituvchi barcha davlat, aksioner korxonalari va tashkilotlari mehnatga haq to’lashning yagona tarif setkasi asosida xodimlarning tarif-malakaviy razradlarini belgilashlari zarur. Boshqa mulk shaklidagi korxona, tashkilot va muassasalarga yagona tarif setkasi asosida xodimlarning tarif-malakaviy setkasini belgilab olish tavsiya qilinadi. Тarif stavkalar va okladlar tizimini asosi bo’lgan nolinchi razryadning minimal ish haqi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. Хususan nolinchi razryadning minimal ish haqisiga va qonunchilik bilan belgilangan o’rtacha oy ish kunlarining uzunligiga (ish vaqtining o’rtacha oy fondi) qarab 1-razryadning soatlar tarif stavkalarining minimal o’lchami aniqlanadi. Chunonchi, nolinchi razradning minimal ish haqisi 28040 so’m va (40 soatlik ish haftasida) ish vaqtining o’rtacha oylik fondi 169,2 soat bo’lgan taqdirda soatlik tarif stavkasining o’lchami 165,72 so’m bo’ladi (28040 : 169,2). 2. Moddiy xarajatlar. Moddiy xarajatlar ishlab chiqarish xarajatlarining asosiy qismini tashkil etadi va shu sababli ham ularni tahlil etishga muhim ahamiyat qaratiladi. 247 Moddiy xarajatlar tahlili oldiga quyidagi vazifalar qo‘yiladi: - moddiy xarajatlarning rejaga va o‘tgan yillarga nisbatan o‘zgarishlarni va ularning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarni o‘rganish; - moddiy xarajatlarni iqtisod qilish yuzasidan imkoniyatlarni aniqlash; - mahsulotning moddiy xarajatlar sig‘imiga baho berish va ulardan samarali foydalanishning ichki imkoniyatlarini aniqlash; - moddiy resurslardan tejamli va natijali foydalanish yo‘llarini aniqlash. Moddiy xarajatlar tahlili ularning o‘zgarishini o‘rganishdan boshlanadi. Moddiy xarajatlarning o‘zgarishi va unga ta’sir etuvchi omillarni quyidagi jadval ma’lumotlari asosida ko‘rib o‘tishimiz mumkin. Moddiy xarajatlar va ularning o‘zgarishi va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili Moddiy xarajatlar va ularning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar Summasi 1. Reja bo‘yicha moddiy xarajatlar 35 250 2. Haqiqatdagi mahsulot hajmi va tarkibi bo‘yicha qayta hisoblangan rejadagi moddiy xarajatlar 35 600 3. Haqiqatdagi moddiy xarajatlar 35 700 4. Jami o‘zgarish +450 Shu jumladan: 4.1. Ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishi hisobiga +3 525 (35 250*10/100) 4.2. Ishlab chiqarilgan mahsulot strukturasining o‘zgarishi hisobiga -3 175 (35 600-35 250-3 525) 4.3. Materiallar tarkibining o‘zgarishi hisobiga +100 ( 35 700-35 600) *Mahsulot ishlab chiqarish hajmining o‘sish darajasi – 10 % Moddiy xarajatlarning reja bo‘yicha tannarxi 35 250 mln so‘m qilib belgilangan. Lekin, uning haqiqiy tannarxi 35 700 mln so‘mga teng bo‘lgan. Moddiy xarajatlarning jami o‘zgarishi +450 mln so‘mni tashkil 248 qilgan. Ushbu o‘zgarishga ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishi hisobiga (moddiy xarajatlar o‘zgaruvchan xarajatlar tarkibiga kirib mahsulot ishlab chiqarish hajmiga mos ravishda o‘sib borishi tufayli) +3 525 mln so‘mga ortganligini, ishlab chiqarilgan mahsulotlarning strukturaviy o‘zgarishlari hisobiga -3 175 mln so‘mga kamayganligini, materiallar tarkibining o‘zgarishi hisobiga o‘zgarish +100 mln so‘mni tashkil etganligini ko‘rish mumkin. Barcha omillar ta’sirini jamlasak, uning umumiy o‘zgarishga teng ekanligini ko‘rish mumkin (+3 525+(-3 175)+100). Ish haqi xarajatlari tahlili. Ish haqi xarajatlari ishlab chiqarish korxonalarida salmog‘i bo‘yicha moddiy xarajatlardan keyin ikkinchi o‘rinda turuvchi xarajat elementi hisoblanadi. O‘z navbatida ish haqi xarajatlari uchinchi muhim xarajat elementi ish haqidan ajratmalar uchun ham asos bo‘ladi. Ish haqidan ajratmalarning kichik va yirik biznes vakillariga nisbatan 15 va 25 foizlik normalari belgilangan. Ish haqidan ajratmalarning mahsulot ishlab chiqarish tannarxida sig‘imlilik darajasi ish haqiga birlashtirilgan holda o‘rganiladi. Eng muhim ko‘rsatkichlar sifatida tahlil etishda quyidagi ko‘rsatkichlar tarkiblanadi: ish haqi fondi, bitta xodimga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha oylik ish haqi, bir ishchiga to‘g‘ri keladigan ish o‘rtacha oylik ish haqi, bir kunlik o‘rtacha ish haqi, bir soatlik o‘rtacha ish haqi 3. Ishlarning o‘rtacha ish haqi va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar tahlilidan quyidagi xulosalarni chiqarish mumkin: - ish kuni o‘zgarishi hisobiga o‘rtacha ish haqining o‘zgarishi 903 ming so‘mga ortgan; - ish kuni davomiyligining o‘zgarishi hisobiga o‘rtacha ish haqining o‘zgarishi +254,6 ming so‘mga ortgan; - bir soatlik mehnatga haq to‘lashning o‘zgarishi hisobiga o‘rtacha ish haqi +4 264,4 ming so‘mga ortgan; - ish haqining jami o‘zgarishi 5 424,6 ming so‘mga teng bo‘lgan. Mahsulotning mehnat sig‘imi va mehnat haqining o‘sish darajasi ishlab chiqarishga yangi texnikalarni ishga tushirilishiga, ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish darajasiga, mehnatni tashkil etilishiga, xodimlarning malaka darajasiga va boshqa innovatsion o‘zgarishlarga bog‘liqdir. Amortizatsiya va eskirish xarajatlari tahlili. Amortizatsiya va eskirish xarajatlari asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarga xos tushunchalar hisoblanadi. Ularning iqtisodiy mazmunini bilish uchun albatta quyidagi tushunchalarning tasnifini bilish lozim. Aktivning balans qiymati – har qanday jamg‘arilgan eskirish va yig‘ilgan qadrsizlanish bo‘yicha zararlar chegirib tashlanganidan so‘ng, aktivning tan olinadigan summasi bu uning balans qiymatidir. Aktivning tannarxi – bu aktivni uning haridi yoki qurilishi paytida sotib olish uchun to‘langan pul mablag‘i yoki pul mablag‘i ekvivalentidagi qiymat yoki boshqa turdagi uning evaziga berilgan tovonning haqqoniy qiymati yoki ushbu aktivning dastlabki tan olinishidagi qiymatdir. Aktivning eskirish hisoblanadigan qiymati – bu aktivning tugatish qiymati chegirilgandagi tannarxi yoki tannarx o‘rniga aks ettiriladigan boshqa qiymatdir. Aktivning eskirishi – bu aktivning eskirishi hisoblanadigan aktiv qiymatini uning foydali xizmat muddati davomida sistematik tarzda xarajatlarga olib borishdir. 252 Asosiy vositalar – quyidagilar uchun mo‘ljallangan moddiy aktivlardir: (a) mahsulotlarni ishlab chiqarish yoki yetkazib berish, yoki xizmatlarni ko‘rsatish, yoki boshqa tomonlarga ijaraga berish, yoki ma’muriy maqsadlarda foydalanish uchun mo‘ljallangan; va (b) bir davrdan uzoqroq muddat davomida foydalanilishi kutilgan. Aktivning qoplanadigan qiymati – bu aktivning quyidagi qiymatlaridan yuqorirog‘i: sotish xarajatlari chegirilgandagi haqqoniy qiymati va uning foydalanishdagi qiymati. Aktivning tugatish qiymati – bu aktivning chiqib ketishi bo‘yicha baholangan xarajatlar chegirilgan holda, tadbirkorlik subyekti ayni paytda xuddi aktiv foydali xizmat muddati oxirida kutilgan muddati va holatida bo‘lganidek aktivning chiqib ketishidan oladigan baholangan qiymatidir. Aktivning foydali xizmat muddati bu: (a) aktivning tadbirkorlik subyekti tomonidan foydalanishi uchun yaroqli bo‘lishi kutilgan davr; yoki (b) tadbirkorlik subyekti tomonidan aktivdan olinishi kutilgan ishlab chiqarish hajmi (miqdori) yoki shunga o‘xshash birliklar soni. Tahlil qilishda asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning ishlab chiqarishda xizmat qiladigan tarkibi bo‘yicha amortizatsiya ajratmalarini tahliliga, amortizatsiya ajratmalarining o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillariga muhim ahamiyat beriladi. Amortizatsiya ajratmalari va eskirish xarajatlari amortizatsiyalanadigan asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning qiymatini o‘zgarishi va amortizatsiya normalarining o‘zgarishi hisobiga o‘zgaradi. Mahsulotning ishlab chiqarish xarakteridagi asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi sig‘imi quyidagi model asosida hisoblanadi: Ma=Ax/Mx Bunda: Ma – mahsulotning amortizatsiya sig‘imi; Ax – amortizatsiya (eskirish) xarajatlari; Mx – mahsulot ishlab chiqarish tannarxi. 253 Mahsulotning amortizatsiya (eskirish) xarajatlari quyidagi model bo‘yicha hisob-kitob qilinadi: A=Na*Sb/100 Bunda: A - asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning amortizatsiyasi; Na – asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning amaortizatsiyalanadigan qiymati; Sb – asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning amortizatsiya normalar mavzu: “Moliyaviy hisobot tahlili”va uni tashkil qilish. Reja: 1. Moliyaviy tahlilni tashkil etish, yuritish, xulosalarni shakllantirish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishning me’yoriy asoslari 2. Moliyaviy tahlilni tashkil etish shakllari. Moliyaviy tahlilni tashkil etishda korxonaning tarmoq xususiyati, faoliyat ko‘lami, raqobatdagi o‘rni kabi jihatlarini hisobga olish 3. Moliyaviy tahlilning asosiy bo‘limlari: moliyaviy hisobot tahlili, investitsion tahlil, qimmatli qog‘ozlar bozoridagi jarayonlar tahlili, moliyaviy hisobotni bashoratlash 1. Moliyaviy tahlilning metodologik asoslari me’yoriy hujjatlar asosida ishlab chiqiladi va amalga oshiriladi. Buxgalteriya hisobi va auditni yo‘lga qo‘yish va yuritishda rioya etiladigan barcha me’yorlar (Qonunlar, standartlar, Nizomlar, yo‘riqnomalar, buyruqlar, tartiblar) tahlil uchun ham ahamiyatli hisoblanadi. Shu bilan birgalikda tahlilning 103 o‘zi uchun ham qator normalar belgilanganki, ular xo‘jalik yurituvchi subyektlarning boshqaruvi zaruriyatidan kelib chiqqan holda ijro etiladi va amalga oshiriladi. Moliyaviy tahlilni odatda rasmiy va norasmiy me’yoriy asoslariga muhim e’tibor qaratiladi. Rasmiy asoslari majburiylik tartibida, aniq me’yoriy hujjatlar asosida tashkil etiladi va yuritiladi, norasmiy asoslarini esa boshqaruvchilar, menejerlar o‘z maqsadlaridan kelib chiqqan holda mustaqil belgilaydilar va yuritadilar. Rasmiy me’yoriy asoslarga xo‘jalik yurituvchi subyektning moliya xo‘jalik faoliyatini tahlil etishning quyidagi tartiblarini kiritish mumkin: - xo‘jalik yurituvchi subyektning muhim samaradorlik ko‘rsatkichlarini baholash; - xo‘jalik yurituvchi subyektning iqtisodiy nochorligini baholash; - xo‘jalik yurituvchi subyektning kreditga layoqatliligini baholash; Norasmiy asoslarda o‘rganiladigan masalalar ko‘lami juda keng doirada amalga oshirilib ularning qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: - aktivlar, kapital va majburiyatlar tahlili; - moliyaviy barqarorlik tahlili; - to‘lov layoqati va likvidlik tahlili; - ish va bozor aktivligi tahlili; - pul oqimlarining tahlili; - xususiy kapital tahlili; - foyda va zararlar tahlili; - debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili; - innovatsion mahsulot va faoliyat tahlili; - investitsion faoliyat tahlili; - soliq to‘lovlari va majburiyatlar tahlili; - logistik tahlil va h.k. Xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatiga baho berish va tahlil etishda bir qator analitik jarayonlar amalga oshiriladi. Bu jarayonlarning asosiy manbasi sifatida buxgalteriya (moliyaviy) hisoboti ma’lumotlari olinadi. Biznesdagi holat va uning kelgusidagi rivojini prognozlash yuzasidan‚ 104 shuningdek, statistik, makroiqtisodiy va tarmoq ko‘rsatkichlarining qiyosiy tahlili ham amalga oshiriladi. Shu bilan bir qatorda xo‘jalik yurituvchi subyektlarda bu borada tahlil boshqaruvning eng muhim dastagi sifatida qaraladi. Xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini baholashda moliyaviy tahlildan foydalanish albatta: xo‘jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy hisobotlarini tuzish va ularga tushuntirishlar berishda; moliyaviy holatini baholashda; iqtisodiy nochorlik (bankrotlik)ka qarshi boshqaruv hisobotini tayyorlashda; biznesini restruktarizatsiya qilishda; moliyaviy sog‘lomlashtirishda; mulkiy munosabatlarni tartibga solishda qo‘l keladi. Moliyaviy tahlildan foydalanishning yagona metodikasi shu paytga qadar yaratilmagan. Shu sababli, har bitta menejer o‘z amaliy tajribasidan, xo‘jalik yurituvchi subyektining faoliyat va boshqaruv xususiyatlaridan, axborot manbalarining hajmidan kelib chiqqan holda alohida metodik ishlanmalardan foydalanadilar. Xo‘jalik yurituvchi subyektning moliya-xo‘jalik faoliyatini tahlil etishda moliyaviy hisobotning xalqaro standartlariga asosan 3 ta bosqichi tarkiblanadi: tahlilning maqsadini va uni realizatsiya qilish tartibini belgilash; tahlilda foydalaniladigan axborotlar sifatini baholash, ishonchli axborotlar bazasini shakllantirish; tahlil usullari (metodlari)ni aniqlash, tahlilni o‘tkazish va olingan natijalarni umumlashtirish 2. Moliyaviy tahlilni tashkil etish yuzasidan rasmiy jihatlarning belgilanmaganligi sababli uni tashkil etishda an’anaviy yo‘nalishlardan foydalanish mumkin. Odatda, buxgalteriya hisobini va auditni (ichki, tashqi) tashkil etishdagi rasmiy jihatlar bilan belgilangan aniq tartib va qoidalar moliyaviy tahlilni tashkil etishda asos bo‘lib xizmat qiladi. Jumladan, yangi tahrirdagi “Buxgalteriya hisobi” to‘g‘risidagi qonunning “Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish” to‘g‘risidagi 11-moddasi buxgalteriya hisobi va hisobotini buxgalteriya hisobi subyektining rahbari amalga oshirishi qayd etiladi hamda buxgalteriya hisobi subyektining rahbari qanday huquqlarga ega ekanligi tarkiblanadi. Ushbu huquqlar qatorida: Buxgalteriya hisobi xizmatining rahbari boshchiligida buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil etish yoki shartnoma asosida jalb qilingan buxgalter xizmatidan foydalanish; Buxgalteriya hisobini yuritishni ixtisoslashtirilgan tashkilotga (auditorlik tashkilotlari, soliq maslahatchilari tashkilotlari va ustavida buxgalteriya hisobini yuritish bo‘yicha xizmat ko‘rsatish nazarda tutilgan boshqa tashkilotlar) shartnoma asosida yuklashi; Buxgalteriya hisobini mustaqil yuritishi qayd etiladi. Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etishning ushbu tartiblari bevosita, moliyaviy tahlilga nisbatan ham to‘la mos deyish mumkin. Tahlilni tashkil etish shakli sifatida ichki moliyaviy tahlilni tashkil etilishi va tashqi moliyaviy tahlilni tashkil etilishini tarkiblash maqsadga muvofiqdir. 111 Tashqi moliyaviy tahlil cheklangan axborotlarni aks ettiruvchi moliyaviy hisobot shakllari asosida xo‘jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy holatini o‘rganishni xarakterlaydi va korxona erishgan natijalarining barcha sirlarini ochib berish imkonini bermaydi. Ushbu tahlil ichki axborot bazasidan foydalanish imkoniga ega bo‘lmagan, korxona faoliyati bilan qiziquvchi kontragentlar, mulk egalari yoki davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi. Tashqi moliyaviy tahlilning ahamiyatli jihatlari quyidagilar bilan xarakterlanadi: - tahlil subyektlari va axborot foydalanuvchilarining ko‘pligi; - tahlilchilarning maqsadi va qiziqishlarining turli tumanligi; - hisobga olish va hisobotlarning normativ qoidalari, tahlil etishning rasmiy jihatlarining belgilanganligi; - tahlilning faqat chop etiladigan moliyaviy hisobot shakllaridagi axborotlar bazasiga tayangan holda o‘tkalishi; - qo‘yiladigan analitik masalalarning cheklanganligi; - axborot foydalanuvchilar uchun korxona faoliyati yuzasidan tahlil natijalaridan foydalanishning maksimal ochiqligi. 3. Moliyaviy hisobot tahlili. Moliyaviy hisobotning tarkibiy qismi moliyaviy hisobotlar hisoblanadi. Moliyaviy hisobot ana shu hisobotlarga asoslangan yoki ular bilan bog‘liq bo‘lgan izohlar, mo‘ljallar va tushuntirishlarni ham o‘z ichiga oladi. Moliyaviy hisobotlar xo‘jalik yurituvchi subyektining moliyaviy holati, moliyaviy natijalari va pul oqimlari, xususiy kapital to‘g‘risidagi ma’lumotlarni jamlaydi, shuningdek‚ ularga ishonib topshirilgan resurslar boshqarilishining natijalarini aks ettiradi. Moliyaviy hisobotlar xo‘jalik yurituvchi subyektga tegishli bo‘lgan quyidagi jihatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni ta’minlaydi: - aktivlar; - majburiyatlar; - kapital; 115 - daromad va xarajatlar, jumladan foyda va zararlar; - mulk egalari tomonidan ularning mulk egalari sifatida amal qilishidagi qilingan qo‘yilmalar va ularga taqsimlanadigan summalar; - pul oqimlari. Ushbu ma’lumotlar, izohlardagi boshqa ma’lumotlar moliyaviy hisobotlardan foydalanuvchilarga xo‘jalik yurituvchi subyektning kelgusi pul oqimlarini va, xususan, ularning muddatini va aniqliligini bashorat qilishga yordam beradi. Moliyaviy hisobotlarning to‘liq to‘plami quyidagilarni qamrab oladi: - davr oxiriga moliyaviy holat to‘g‘risidagi hisobot; - davr uchun foyda yoki zarar va boshqa umumlashgan daromad to‘g‘risidagi hisobot; - davr uchun kapitaldagi o‘zgarishlar to‘g‘risidagi hisobot; g) davr uchun pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot; - izohlar, ya’ni ahamiyatli hisob siyosatlarining va boshqa tushuntirish ma’lumotlarining qisqa bayonini qamrab olgan izohlar; - oldingi davr uchun qiyosiy ma’lumotlarni; - moliyaviy holat to‘g‘risidagi oldingi davrga tegishli (retrospektiv tahlil yuzasidan) ma’lumotlarni. Xo‘jalik yurituvchi subyekt moliyaviy hisobotlarining to‘liq to‘plamida barcha moliyaviy hisobotlarni teng darajada taqdim etishi lozim. Ko‘pgina xo‘jalik yurituvchi subyektlari, moliyaviy hisobotlardan tashqari, xo‘jalik yurituvchi subyektining rahbariyati tomonidan tayyorlangan‚ uning moliyaviy holati va moliyaviy natijalarining asosiy jihatlarini hamda u duch keladigan asosiy noaniqliklarni sharhlaydigan va tushuntiradigan moliyaviy tahlilni ham taqdim etadilar. Bunday hisobot quyidagilarni o‘z ichiga olishi mumkin: - moliyaviy natijalarni shakllantirgan asosiy omillar va ta’sirlar, jumladan xo‘jalik yurituvchi subyekti faoliyat ko‘rsatadigan muhitdagi o‘zgarishlar, xo‘jalik yurituvchi subyektning ushbu o‘zgarishlarga javoban choralari va ularning ta’siri, hamda xo‘jalik yurituvchi 116 subyektning moliyaviy natijalarni saqlab qolish va ko‘paytirishga qaratilgan investitsion siyosati, jumladan uning dividend siyosati; - xo‘jalik yurituvchi subyektning faoliyatini moliyalashtirish manbalari va u tomonidan ko‘zlangan majburiyatlarning kapitalga nisbati koeffitsiyenti; - xo‘jalik yurituvchi subyektining MHXSlarga muvofiq moliyaviy holat to‘g‘risidagi hisobotda tan olinmagan resurslari. Xo‘jalik yurituvchi subyektlari, moliyaviy hisobotlardan tashqari, ekologik hisobotlar va qo‘shilgan qiymat to‘g‘risidagi rasmiy axborotlar kabi hisobotlarni va rasmiy axborotlarni, xususan ekologik omillar ahamiyatli bo‘lgan sohalarda va qachonki, xodimlar ahamiyatli foydalanuvchilar guruhi sifatida inobatga olinganda, taqdim etadilar. Moliyaviy hisobotlar tahlilida o‘rganiladigan mavzularni quyidagicha tarkiblash mumkin: Moliyaviy hisobotlar tahlilining umumiy mavzulari: - Buxgalteriya balansi va moliyaviy holat tahlili; - Moliyaviy natijalar va rentabellik tahlili; - Pul oqimlari va valyuta mablag‘lari harakatini tahlili; - Xususiy kapital tahlili; - Moliyaviy hisobotlarni kompleks tahlili. Moliyaviy hisobotlarning birlik mavzulari: - Investitsion faoliyat va investitsion jozibadorlik tahlili - Bozor va ish aktivligi tahlili - Kreditga layoqatlilik tahlili - Iqtisodiy nochorlik tahlili - Moliyaviy indikatorlar tahlili - Risklar tahlili va h.k. Xo‘jalik yurituvchi subyekt joriy davrning moliyaviy hisobotlarida aks ettirilgan barcha summalar bo‘yicha oldingi davrga nisbatan qiyosiy ma’lumotlarni taqdim etishi lozim. Bu jihatdan xo‘jalik yurituvchi subyekti kamida, ikkita moliyaviy holat to‘g‘risidagi hisobotlarni, ikkita foyda yoki zarar va boshqa umumlashgan daromadlar to‘g‘risidagi hisobotlarni, ikkita alohida foyda yoki zarar to‘g‘risidagi hisobotlarni 117 (agarda taqdim etiladigan bo‘lsa), ikkita pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobotlarni va ikkita kapitaldagi o‘zgarishlar to‘g‘risidagi hisobotlarni hamda tegishli izohlarni taqdim etishi lozim. Bu holat, ma’lumotlarni qiyoslashni, ularni tahlil etishning zaruriyligini belgilab beruvchi asosiy shartdir AUDIT Mavzu: O‘zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatining huquqiy asoslari Reja: 1. 2. 3. Download 1.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|