Moliyaviy menejment Tayyorladi: Egamshukurov Hamidulla

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, inqiroz faqatgina amal qilgandagina insonlar yodiga tushadi. Agar mavjud bo‘lmasa uni hech kim eslamaydi. Bu ham iqtisodiy inqirozni vujudga keltiruvchi sabablardan biri ekanligini unutmaslik lozim. Chunki, inson o‘z nomi bilan unituvchi, u bo‘lgan voqea hodisalarni yozib, qayd etib borsada yana bir bor takrorlanmaginigacha xato qilaveradi. Bu esa obyektiv qonuniyat. Shu sababdan ham, inqirozlarni fazalar orqali namoyish etganda, u har bir davr odamining boshidan hech bo‘lmaganda bir marotaba o‘tganligini guvohi bo‘lamiz. Inqirozning tabiatan takrorlanuvchanligi ham shundan iborat.

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, inqiroz faqatgina amal qilgandagina insonlar yodiga tushadi. Agar mavjud bo‘lmasa uni hech kim eslamaydi. Bu ham iqtisodiy inqirozni vujudga keltiruvchi sabablardan biri ekanligini unutmaslik lozim. Chunki, inson o‘z nomi bilan unituvchi, u bo‘lgan voqea hodisalarni yozib, qayd etib borsada yana bir bor takrorlanmaginigacha xato qilaveradi. Bu esa obyektiv qonuniyat. Shu sababdan ham, inqirozlarni fazalar orqali namoyish etganda, u har bir davr odamining boshidan hech bo‘lmaganda bir marotaba o‘tganligini guvohi bo‘lamiz. Inqirozning tabiatan takrorlanuvchanligi ham shundan iborat.

• Inqirozni tushuncha sifatida kengroq tahlil qilganda, oqibati ham moddiy ham ma’naviy zarar bilan tugaydigan va insonlar boshiga turli qiyinchiliklarni soladigan vaqea-hodisalar to‘plamidan iborat jarayon ekanligini ko‘rish mumkin. Inqirozni tabiati va u haqda berilgan ta’riflar mohiyatan yagona tushuncha mazmunini beradi. Inqirozlarni xususiyati haqida gapirilganda esa, ularni kelib chiqish mohiyati va xarakteriga qarab buzg‘unchilik, iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy tizimlarni emirilishi va katta iqtisodiy-moliyaviy zararlar nazarda tutiladi. Shu bois, inqiroz hech kimni tasavvurida yorqin ijobiy hodisa emas, salbiy taasurotlarni vujudga keltiradi.

Bankrotlik – arbitraj sud tomonidan tan olinishi yohud pul majburiyatlari bo‘yicha kreditorlar talablarini to‘la hajmda qondira olmasligi haqida qarzdor tomonidan e’lon qilinishi va (yoki) qarzdorning mavjud aktivlari doirasida kreditorlar talablarini qondirish maqsadida qarzdorga nisbatan tanlovli ishlab chiqarish taomilini qo‘llab majburiy to‘lovlar bo‘yicha majburiyatlarni bajarish”. Shunday ekan, ko‘rib chiqilgan mualliflar guruhi nochorlikni oddiy to‘lovga to‘lovga qobiliyatsizlik, bankrotlikni esa – xo‘jalik sudi tomonidan tan olingan to‘lovga qobiliyatsizlik deb ataganlar.