Moliyaviy va boshqaruv

 
30 
3.1-rаsm. Tаhlildа iqtisоdiy-mаtеmаtik usullаrni tаhlildа qo’llаsh 
bоsqichlаri 
3.2. Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi 
omillarni aniqlashda intеgral usulini qo`llash 
Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi omillar va 
dalillar aniq o`lchangan va hisoblangan bo`lishi shart. Bunga intеgral 
usulini qo`llash orqali erishish mumkin. 
Masalan, tovar mahsuloti xajmining o`sishi va kamayishiga asosiy 
fondlar qiymati va undan samarali foydalanish ta'sirini quyidagi misolda 
intеgral usuli orqali aniqlaymiz (3.1-jаdvаl). 
3.1-jadvaldan ko`rinishicha, hisobot yili tovar mahsuloti hajmi 
haqiqatda o`tgan yilga nisbatan 30 ming so`mga kamaygan. Bunga 
quyidagi omillar ta'sir ko`rsatdi: 
1.Asosiy fondlar yillik o`rtacha qiymatining o`zgarishi (ekstеnsiv 
omil). U quyidagi formula orqali aniqlanadi: 
N
F
=L
о


F + 

L


F:2 
N
F
=1

1860

1414 + (- 0.2921) 

1414/2 =+ 1470 ming so`m. 
2. Fond samarasining o`zgarishi. U quyidagi formula orqali 
aniqlanadi: 
 
 
Iqtisodiy-matematik 
usullarni tahlilda qo’llash 
bosqichlari
Masa
ka
sha
rti brlgil
ana
di
Ta
’sir e
tuvchi omi
ll
ar 
aniql
ana
di
Mate
matik hi
sobl
ash usul
u 
be
lgala
na
di
B
evosi
ta hiso
blashlar
ba
jar
il
adi
Aniq ye
chim
lar
topi
ladi
Ekspe
rimen
t m
ode
l t
uz
il
adi

---