Motivatsiyani boshqarish masalalari
Download 58.42 Kb.
|
Kasbi psixologiya
Mavzu: Kasb tanlash motivlari. Mehnat faoliyati motivlari. Quruvchilik kasbini tanlash motivlari.Motivatsiyani boshqarish masalalari.Motiv motivatsiya sifatida. Eng keng tarqalgan va qabul qilingan nuqtai nazar - bu motivatsiya sifatida tushunish.Motiv motivatsiya sifatida. Eng keng tarqalgan va qabul qilingan nuqtai nazar - bu motivatsiya sifatida tushunish.Aksariyat psixologlarning fikriga ko'ra, motiv bu biron-bir narsa emas, balki odamning harakat yoki harakat qilishga tayyorligini aks ettiruvchi ongli turtki. Shunday qilib, motivator stimulyator bo'lib, harakat ichki ongli motivatsiya asosida amalga oshiriladi.Shu munosabat bilan V.I. Kovalyov motivlarni ehtiyojlarni aks ettirishning eng yuqori shaklida yuzaga keladigan xatti-harakatlar va faoliyatning ongli motivatsiyalari sifatida aniqlaydi, ya'ni. ularning xabardorligi. Ushbu ta'rifdan kelib chiqadiki, sabab ongli ehtiyojdir. Motivatsiya ehtiyojlarni qondirish istagi sifatida qaraladi (Kovalev V.I., 1988).Ehtiyoj sifatida motiv . L.I ifoda etgan motiv bo'yicha ushbu nuqtai nazar. Bojovich, A.G. Kovalyov, K.K. Platonov, S.L. Rubinshteyn "nima uchun" degan savolga javob beradi, chunki ehtiyojning o'zi odamning ehtiyojlarni qondirish uchun atrof-muhitni o'zgartirishga bo'lgan faol istagini o'z ichiga oladi. Shunday qilib, ixtiyoriy faollik uchun energiya manbai tushuntiriladi, ammo odam ushbu faoliyatni "nima uchun" va "nima uchun" degan savollarga javob olishning iloji yo'q.Motivatsiya Motivatsiya (lat. "movere" dan) - harakatga turtki; insonning xatti-harakatlarini boshqaradigan, uning yo'nalishini, tashkilotini, faoliyati va barqarorligini belgilaydigan fiziologik va psixologik rejaning dinamik jarayoni; insonning ehtiyojlarini faol ravishda qondirish qobiliyati. Motivatsiya - bu odamning faoliyatini belgilovchi rag'batlantiruvchi omillar to'plami; Bularga insonning xulq-atvorini belgilaydigan motivlar, ehtiyojlar, rag'batlantirish, vaziyatli omillar kiradi. Muddatli motivatsiya zamonaviy psixologiyada kamida ikkita ruhiy hodisa ko'rsatilgan:Muddatli motivatsiya zamonaviy psixologiyada kamida ikkita ruhiy hodisa ko'rsatilgan:1.Motivlar to'plami bu shaxsning faoliyatini keltirib chiqaradigan va aniqlaydigan narsa, ya'ni. xulq-atvorni belgilovchi omillar tizimi.2. Ta'lim jarayoni, motivlarni shakllantirish , ma'lum bir darajada xatti-harakatni rag'batlantiradigan va qo'llab-quvvatlaydigan.Motivatsiya - inson xulq-atvori va maqsadlarga erishishning asosiy harakatlantiruvchi kuchlaridan biri.Motivatsiya tushuntiradi harakat yo'nalishi , tashkiloti va yaxlit faoliyatning barqarorligi aniq maqsadga erishishga qaratilgan.Kimga insonning motivatsion holatlari aytib bermoq qiziqishlar, istaklar, intilishlar, niyatlar, g'ayrat, ehtiros, munosabat.Motivatsiya turlari- Tashqi motivatsiya (tashqi) - ma'lum bir faoliyat mazmuniga bog'liq bo'lmagan, lekin sub'ektga bog'liq bo'lmagan holatlar tufayli motivatsiya.- ichki motivatsiya (intruziv) - tashqi sharoitlar bilan emas, balki faoliyat mazmuni bilan bog'liq motivatsiya.- Ijobiy va salbiy motivatsiya.Motivatsiya kuchi shaxsning qaytarib bo'lmaydigan orzusining ko'rsatkichi sifatida u ehtiyoj va motivni anglash darajasi va chuqurligi (tushunish, "o'zlashtirish", "qabul qilish"), uning intensivligi bilan baholanadi. Motivlarning barqarorligi motivatsiya samaradorligini uzoq muddatli saqlashda namoyon bo'ladi (hech bo'lmaganda tarkibiy motivlarning ko'pi). Bundan tashqari, barqaror motivlar yo'qolmaydi, chunki ular faoliyatda amalga oshiriladi. Masalan, oylik yuqori maosh olganda mehnat faoliyati uchun sabab sifatida yaxshi daromad yo'qolmaydi; boshqa minnatdorchilikni olishda dalda olish istagi yo'qolmaydi; Rahbariyatning bo'ysunuvchilarning fikrlari va takliflarini qabul qilishi uning yangi ijodiy izlanishlarga bo'lgan intilishlarini susaytirmaydi, aksariyat hollarda yangi izlanishlarni olib boradi. Odatda, motivlar faqat bir nechta o'zgarishlarni boshdan kechiradi - ular kuchayadi yoki zaiflashadi, bu ko'p jihatdan faoliyatning xususiyatlariga va uni tashkil etishga bog'liq. Kasbiy motiv va motivasiya muammosi xorij psixologlari tomonidan keng doirada tadqiq qilingan. Jumladan, kasbiy motivlar borasida Ye.A.Klimov, V.A.Kruteskiy, A.N.Vasilkova, E.Disi, V.Vrum, M.V.Dmitriy va boshqalarni kiritishimiz mumkin. Shaxsning ish faoliyati bilan bog’liq motivasiyalarni 3 guruhga ajratish mumkin; birinchisi - mehnat faoliyati motivlari, ikkinchisi - kasb tanlash motivlari va uchinchisi - ish joyini tanlash motivlari. Aniq faoliyat esa barchasini jamlangan holda izohlanadi, ya’ni, bunda mehnat faoliyati motivlari, kasb tanlash motivlarining shakllanishi, shuningdek, qolgan ikkita motiv orqali esa ish joyini tanlash motivlari ham yuzaga keladi.Kasbiy motiv va motivasiya muammosi xorij psixologlari tomonidan keng doirada tadqiq qilingan. Jumladan, kasbiy motivlar borasida Ye.A.Klimov, V.A.Kruteskiy, A.N.Vasilkova, E.Disi, V.Vrum, M.V.Dmitriy va boshqalarni kiritishimiz mumkin. Shaxsning ish faoliyati bilan bog’liq motivasiyalarni 3 guruhga ajratish mumkin; birinchisi - mehnat faoliyati motivlari, ikkinchisi - kasb tanlash motivlari va uchinchisi - ish joyini tanlash motivlari. Aniq faoliyat esa barchasini jamlangan holda izohlanadi, ya’ni, bunda mehnat faoliyati motivlari, kasb tanlash motivlarining shakllanishi, shuningdek, qolgan ikkita motiv orqali esa ish joyini tanlash motivlari ham yuzaga keladi.Kasbning inson oldiga qo‘yadigan talablari majmuasi psixologik, ijtimoiy, iqtisodiy,Kasbning inson oldiga qo‘yadigan talablari majmuasi psixologik, ijtimoiy, iqtisodiy,texnikaviy va pedagogik jabxalarni kamrab oladi. Kasb va ixtisos asoslarini egallovchi yoshlarshu fanlarning barcha talabalariga moslashishi orqali mutaxassislik layokatini rivojlantiraboradi.Kasb tanlashga yunaltirish davlatning tadbir - choralari tizimidan iborat bo‘lib, insontomonidan tanlanadi, o‘z xayot yo‘lining ilmiy asoslanganligini ta’minlashga xizmat qiladi, uturmushda o‘z o‘rnini aniklaydi va qo‘yidagi shakllarda amalga oshiriladi:1) maktabda kasbiy ma’lumotlar berish;2) kasb - xunar maorifi bilan shugullanish:3) radio, televidenie, kino, matbuotda tashviqot qilish;4)kasb yuzasidan maslaxatlar;5) kasbga saralash (qobiliyatiga binoan);6) kasbga moslashish (adaptaqiyalash).Kasbiy motiv va motivasiya muammosi xorij psixologlari tomonidan keng doirada tadkikKasbiy motiv va motivasiya muammosi xorij psixologlari tomonidan keng doirada tadkikkilingan. Jumladan, kasbiy motivlar borasida E.A.Klimov, V.A.Kruteskiy, A.N.Vasilkova,E.Disi, V.Vrum, M.V.Dmitriy va boshqalarni kiritishimiz mumkin. SHaxsning ish faoliyati bilan bog‘liq motivasiyalarni 3 guruxga ajratish mumkin; birinchisi - mexnat faoliyati motivlari,ikkinchisi - kasb tanlash motivlari va uchinchisi-ish joyini tanlash motivlari. Aniq faoliyat esabarchasini jamlangan xolda izoxlanadi, ya’ni, bunda mexnat faoliyati motivlari, kasb tanlashmotivlarining shakllanishi, shuningdek, kolgan ikkita motiv orqali esa ish joyini tanlash motivlari xam yuzaga keladi. Mexnat faoliyati motivlari xilma-xil bo‘lib, ular o‘ziga xos omillarbilan belgilanadi.Download 58.42 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling