Moylar va maxsus suyuqliklar

4.3.1. Bazaviy moylar 
 
Motor  moylarining  ekspluatastion  xossalarini  yaxshilovchi  va  ularni 
almashtirish muddatini zaytirishga bazaviy moylar sifatini oshirish bilan erishiladi; 
bunda  bazaviy  moy  olish  texnologiyasi  murakkablashadi  va  bu  jarayonga 
k,uiiladigan talablar kuchaytiriladi. 
Bazaviy  moylar  API  (Amerika  neft  instituta)  klassifikastiyasi  buyicha  5 
guruxga bulinadi: 
1-guruh – tarkibida tuyingan uglevodorodlar 90 % dan kam emas; oltingugurt 
0,03 % va kovushkoklik indeksi 80 ga teng yoki katta va 120 dan kichik; 
2-guruh – tarkibida tuyingan uglevodorodlar 90 % dan kam emas; oltingugurt 
0,03  %  dan  ko’p  emas  hamda  krvushqoqlik  indeksi  80  ga  teng  yoki  katta  va  120 
dan kichik; 
3-guruh – tarkibida tuyingan uglevodorodlar 90 % dan kam emas; oltingugurt 
0,03 % dan ko’p emas xamda qovushqoqlik indeksi 120 ga teng yoki undan katta; 
4-guruh – poli-alfa-olienlar; 

---

46 
 
5-guruh  –  1...4  guruxdarga  kirmagan  boshka  turdagi  bazaviy  moylar 
(murakkab spirtlar). 
Bazaviy moylarni olish texnologik jarayonlar 9 – jadvalda keltirilgan. 
9-jadval.  
Bazaviy moylarni olishning texnologik jarayonlari 
Ajratish 
  Boshqaga o’zgartirish 
Xo
m 
ash
yo 
Selektiv 
tozalash 
Selektiv 
depara-
finlash 
Kata-
litik 
depara-
finlash 
Gidro-
finlash  
Gidro-
kreking 
Gidroizo-
merlash  
PAO olish 
1 – va 2 – guruhlar 
3-guruxlar 
4-guruxlar 
Bu jarayonlardan turli kombinastiyalarda foydalanish mumkin.