Ms excel dasturida ko‘paytma hisoblashga oid funksiyalar mavzusini o’qitish meto’dikasi

ANDIJON DAVLAT UNVERSITETI INFORMATIKA O’QITISH METODIKASI 4- KURS TALABASI BOLTABOYEVA NAZOKATXONNING
“MS Excel dasturida ko‘paytma hisoblashga oid funksiyalar mavzusini o’qitish meto’dikasi” mavzusida tayyorlagan


MUSTAQIL ISHI



Mavzu: Ko‘paytma hisoblashga oid funksiyalar.
Statistik ma’lumotlarni sodda tahlili.
Reja:

1. 
   Matematik funksiyalar.
   
2. 
   Ko‘paytma hisoblashga oid funksiyalar .
   
3. 
   Statistik ma’lumotlarni sodda tahlili.
   

O’quvchilar faoliyatini faollashtirish:
Tezkor so’rov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.



Tezkor so’rov uchun savollar
Mashq. z=cosxcosy, funksiyaga mos tasvirni hosil qilish.
Bajarish:
A1:J1 kataklariga qiymatlar kiritiladi;
A2:A10 kataklariga tegishli qiymatlar kiritiladi;
B2 katagiga =COS($A$1)*COS(B1) ifoda yoziladi;
B2 dan B10 katagigacha formula aralash murojaatni qo‘llanilgan holda hosil qilinadi;
B10 dan J10 katagidagi ifoda aralash murojaatni qo‘llanilgan holda hosil qilinadi.

MS Excel 2010 elektron jadvallarida keng qamrab olingan iqtisodiyot muhandislik masalalarini yechishda qo‘llanilishi keng bo‘lgan matematik funksiyalarni o‘rganamiz. 1-mashq. MS Excel 2010 matematik funksiyalaridan foydalangan holda y=arccosx, y=cosx, y=ex , y=cosex funksiyalarni argumentning turli qiymatlarida hisoblang. Bajarish: B3:D3 kataklarida

qiymatlarni kiritib olamiz; Формулы bo‘limining Математические qismida acos, cos, exp корень(ABS) funksiyalariga murojaat qilib B4:B8 kataklarida

mos ifodalarni hosil qilamiz; Nisbiy murojaat usulidan foydalanib qolgan kataklargaamalni davom ettiramiz.

Shunday qilib ixtiyoriy murakkablikdagi funksiyalarni hisoblab olishimiz mumkin. 2-mashq. y=cosx, y=ex , y=cosex , y=cos(cosx) funksiyalarning grafiklarini hosil qilish. Bajarish:  F3:P3 kataklarda x ning qiymatlarini kiritiladi;  F4 katagida Формулы bo‘limining Математические qismidan cos funksiyasi olinib uning argumenti uchun F3 katagiga murojaat etiladi;  F4 katagida hisoblanayotgan ifodalar nisbiy murojaat yordamida F5:F7 kataklarida mos ravishda hosil qilinadi;  F4:F7 blokida bajarilayotgan amallar o‘z navbatida nisbiy murojaat yordamida qolgan kataklarda o‘zlashtiriladi;  Вставка bo‘limining График qismining tegishli bandiga murojaat etilib qaralayotgan funksiyalarning grafiklari hosil qilinadi:

3- mashq. z=cosxcosy, funksiyaga mos tasvirni hosil qilish. Bajarish: A1:J1 kataklariga qiymatlar kiritiladi;  A2:A10 kataklariga tegishli qiymatlar kiritiladi; 34  B2 katagiga =COS($A$1)*COS(B1) ifoda yoziladi;  B2 dan B10 katagigacha formula aralash murojaatni qo‘llanilgan holda hosil qilinadi;  B10 dan J10 katagidagi ifoda aralash murojaatni qo‘llanilgan holda hosil qilinadi. Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi:

B2:J10 bloki ajratib olinadi;  Вставка-Другие-Поверхность ketma-ketligi tanlanib, qaralayotgan funksiyalarning grafigi hosil qilinadi;  hosil bo‘lgan grafikdan muhim bo‘lmagan yozuvlar olib tashlanadi. Natijada quyidagi tasvir hosil bo‘ladi:

Ko‘paytma matematik ifodalarda keng tarqalgan amallardan biri bo‘lib, biz ushbu darsda ko‘paytma qatnashgan hisoblashlarning o‘ziga xos usullari bilan tanishamiz:

1-usul. Katakka = belgi qo‘yilib kerakli ifodalar ko‘paytiriladi;

2-usul. Ko‘paytmani hisoblash funksiyasidan foydalaniladi.
1-mashq. MS Excel 2010 da quyidagi jadval mavjud:

C ustunga A va B ustundagi sonlarning ko‘paytmasini hisoblang;

D ustunga A va B ustundagi sonlarning yig‘indisini hisoblang;
E ustunga A, B, C, D ustundagi sonlarning ko‘paytmasini hisoblang;
F ustunga A, B, C, D, E ustundagi sonlarning yig‘indisini hisoblang;