Муаммоли маруза матни молия фанидан

3. Миллий бойликнинг бир қисми – бюджет маблағларининг йилдан-
йилга ўтувчи қолдиқлари. 
- суғурта ташкилотларининг резерв фондлари; 
- мамлакат олтин заҳираларининг бир қисмини сотишдан тушган 
тушум; 
- ортиқча мулкларни сотишдан тушум ва бошқа. 
4. Қарзга олинган ва жалб қилинган маблағлар: 
- банк кредитлари; 
- кредиторлик қарзлари; 
- акция ва аблигациялар чиқаришдан тушум. 
Молиявий муносабатларнинг турли-туманлиги молиявий ресурсларнинг 
ҳам турли-туманлигини келтириб чиқаради. 
Молиявий ресурсларнинг асосий элементлари қуйидагилардир: 
- фойда; 
- турли солиқлар (ҚҚС, акцизлар, фойда солиғи, мулкий солиқлар, 
даромади); 
- суғурта ташкилотларининг маблағлари; 
- амортизация ажратмалари; 
- ташқи иқтисодий алоқалардан тушум; 
- аҳолидан тушумлар. 
Молиявий ресурсларнинг ўсишига бир қатор омиллар таъсир кўрсатади. 
Молиявий ресурсларнинг ўсиши мамлакат миллий даромадинингҳажми ва 
унинг ўсишига боғлиқ экан, миллий даромаднинг ўсишига таъсир этувчи барча 
омиллар молиявий ресурсларнинг ҳам ўсишига таъсир кўрсатади. Уларга 
қуйидагилар киради: 
1. Ишлаб чиқариш ҳажми ва самарадорлигини ошиши. 
2. Меҳнат унумдориги. 
3. Фонд сиғимининг камайиши. 
4. Фонд қайтимининг ошиши. 
5. Фонд билан қуролланишнинг яхшиланиши. 
Шунингдек, молиявий ресурсларнинг ҳар бир элементларининг ошишига 
таъсир қилувчи омиллар мамлакат молиявий ресурсларининг абсолют ва 
нисбий миқдорларда ўсишига таъсир кўрсатади 

---

35 
Хўжалик субъектлари ихтиёридаги молиявий ресурслар марказлашган 
молиявий ресурслар бўлиб, улар: 
- капитал қўйилмаларга; 
- айланма маблағларнинг ошишига; 
- фан-техника ютуқларини жорий қилишни молиялаштиришга; 
- табиат муҳофазасига; 
- ижтимоий мақсадларга сарфланиши мумкин. 
Макродаражадаги 
ижтимоий 
ишлаб 
чиқариш 
эҳтиёжларини 
марказлашган молиявий ресурслар орқали қондирилиб, уларга бюджет ва 
бюджетдан ташқари фондларнинг маблағлари киради. 
1997 йилда 
қиймати 
ЯИМдаги улуши 
Бюджет даромадлари 
273
/3 млрд. с. 
37 % 
Ижтимоий суғурта фонди 
68,5 млрд. с. 
6,5 % 
Бандлик фонди 
3,8 млрд. с. 
0,5 % 
Йўл фонди 
7,5 млрд. с. 
1 % 
Такрор ишлаб чиқариш харажатларини таъминлаш 3 шаклда амалга 
оширилади: