Мудофаа ва миллий хавфсизлик / Фавқулодда вазиятлар. Оммавий тартибсизликлар]

30-боб. Маданий-маърифий, томоша ва спорт объектларига қўйиладиган ёнғин хавфсизлиги талаблари
1-§. Умумий қоидалар
408. Чет эл ташкилотлари билан гастроль, томошалар ва кўргазмаларни ташкил этиш юзасидан тузиладиган шартномаларда ёнғин хавфсизлигини таъминлаш бўйича талаблар белгиланиши шарт.
409. Музейлар ва расмлар галереялари учун кўргазма экспонатлари ва бошқа қимматбаҳо буюмларни эвакуация қилиш режалари, цирк ва ҳайвонот боғлари учун ҳайвонларни эвакуация қилиш режалари ишлаб чиқилган бўлиши шарт.
410. Оммавий тадбирларни ўтказишдан олдин барча маданий-маърифий, томоша ва спорт объектларининг ёнғин хавфсизлиги талабларига мувофиқлиги белгиланган тартибда ташкил этиладиган оммавий тадбирларни ўтказишни назорат қилувчи комиссиясининг ишчи гуруҳлари томонидан текшириб чиқилиши шарт.
411. Томоша заллари ва трибуналардаги ўриндиқлар қаторлари бўйича бир-бирига уланган ва полга маҳкам ўрнатилган бўлиши керак.
Ложалардаги ўриндиқлар сони 12 тадан кўп бўлмаса ҳамда алоҳида чиқиш эшиклари бўлса, улардаги креслоларни (стулларни) маҳкамлаш шарт эмас.
Рақс кечалари ўтказишга мўлжалланган томоша залларида ўриндиқлар сони 200 тадан ортиқ бўлмаса, ўриндиқларни ҳар бир қаторда бири бирига ўзаро маҳкамланиши шарти билан полга маҳкамламасликка рухсат этилади.
412. Саҳнадаги ёғоч қурилмалар (декорацияларни маҳкамлаш ва кўтариш-тушириш учун саҳна тепасидаги панжаралар (колосник), осма кўприклар, ишчи галереялар ва шу кабилар), бинонинг чордоқлари, ёнувчи декорациялар, саҳна ва кўргазма безаклари ҳамда томоша ва экспозиция заллари, фойе, буфет деворларига қопланадиган матоларга (драпировкага) ёниш хусусиятини пасайтирувчи бирикма билан ишлов берилиши лозим. Объектда ушбу ишлар қайси ташкилот томонидан, қачон бажарилганлиги (санаси) ва амал қилиш муддати кўрсатилган далолатнома бўлиши шарт.
413. Театр ва томоша муассасаларининг саҳна қисмида бир вақтнинг ўзида 2 тадан ортиқ бўлмаган спектаклга мўлжалланган декорация, саҳна жиҳозлари туришига рухсат берилади. Декорацияларни, бутафория, ёғочли дастгоҳлар ва бошқа мол-мулкни трюмларда, колосникда, ишчи майдонларда (галерея), зинапоялар майдончалари ва уларнинг остки қисмида ҳамда томошабинлар залининг остки қисмида жойлашган ертўлада сақлаш тақиқланади.
414. Саҳна асари саҳнанинг атрофида қўйилганда 1 m кенгликдаги йўлак қолдирилиши шарт. Қоронғилаштирилган саҳна томошаларини қўйиш вақтида йўлакларнинг ёритилиши пол қисмидаги электр чироқлари орқали амалга оширилиши лозим.
Спектакль тугагандан сўнг барча декорация ва бутафориялар қисимларга бўлиниб, саҳнадан олиниши ва махсус омборхоналарда сақланиши керак. Декорация ва бутафорияларни сақлаш омборларида кенглиги 1,5 m дан кам бўлмаган йўлаклар қолдирилиши керак.
415. Саҳнада чекиш, очиқ оловдан фойдаланиш (машъала, шам, қандил ва шу кабилар), ёйли прожекторлардан, мушаклар (фейерверк) ва бошқа турдаги оловли эффектлардан фойдаланишга рухсат этилмайди.
416. Саҳна юзасига ёнғинга қарши парданинг тушиш жойини кўрсатувчи қизил рангли чизиқ чизилган бўлиши керак. Саҳна жиҳозлари ва декорациялар ушбу чизиқдан чиқиб кетмаслиги лозим.
417. Спектакллар (репетициялар) тугагандан сўнг ёнғинга қарши парда тушириб қўйилиши керак. Ёнғинга қарши парда саҳна юзасига қумли затвор (эластик ёстиқча) ёрдамида зич ёпилиши керак. Кўтариб-туширувчи механизмнинг тушириш тезлиги 0,2 m/c дан кам бўлмаган холда ишлашга тўғриланган бўлиши керак.
418. Қишки мавсумда тутун тортиш тизимининг клапанлари иссиқ ҳолда тутилиши керак ва ҳар 10 кунда бир марта текширилиб турилиши шарт. Текширув натижалари махсус журналда қайд этилиши лозим.
419. Пиротехника маҳсулотларидан фойдаланиш ва уларни сақлаш махсус қоидалар талабларига мувофиқ амалга оширилиши керак. Уларни қўлбола усулда тайёрлаш ҳамда томоша муассасаларида, хоналарда ва стадион трибуналарида, маданият ва истироҳат боғларида ва одамлар оммавий бўладиган бошқа объектларда сақлаш тақиқланади.
420. Очиқ майдонда махсус оловли эффектларни ўтказиш зарурати туғилганда саҳналаштирувчи жавобгар шахс (бош режиссёр, бадий раҳбар) томонидан ёнғиннинг олдини олишга қаратилган чора-тадбирлар ишлаб чиқилиши ва амалга оширилиши лозим.
421. Томошабинлар залларининг шифти ва деворларини акустик қопламалар билан жиҳозлаш учун оловдан ҳимоя қилувчи таркиб билан ишлов берилмаган (шимдирилмаган) ёнувчи материаллардан фойдаланиш тақиқланади.
422. Деворлар ва саҳна қисмининг зина катакларидаги ўтиш жойлари ўзи ёпиладиган мосламалар ўрнатилган ёнғинга чидамли эшиклар билан ҳимояланган бўлиши шарт.
423. Актёрларнинг спектаклларда фойдаланиладиган кийим-кечакларни сақлаш хоналаридаги кийим осиш мосламалари оралиғида эркин ҳаракатланиш учун оралиқ масофалар сақланиши лозим.
Кийим-кечакларни сақлаш хоналаридаги марказий ўтиш йўлаги 1,2 m дан кам бўлмаслиги лозим. Кийим қабул қиладиган шахслар, кийимларнинг чўнтакларини текшириб, улардаги гугурт, ёндиргичлар ва шу кабиларни олиб қуйишлари керак.
424. Елим эритиш ва қайнатиш ишлари, шу мақсадда ажратилган махсус жойларда, ёнмайдиган асосга ўрнатилган электр елим қайнатгичларда амалга оширилиши лозим.
425. Ёритиш қурилмаларини цирк гумбази остига жойлаштиришда уларни ёнувчан материаллардан тайёрланган конструкцияларга тегиши имкониятини истисно қилиш керак.
426. Ҳайвон ва паррандаларни сақлаш хоналарида (отхона, паррандахона ва бошқалар), кундалик таъминотдан ортиқча ем-хашак сақлаш тақиқланади.
427. Ҳайвонларга овқат тайёрлаш хоналари цирк хоналаридан ёнмайдиган материаллардан тайёрланган конструкциялар билан ажратилган бўлиши керак.