Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnalogiyalari universteti

Shamanizm 
Shaman-bu asl ma'noda tasavvuf dunyosi bilan aloqa qila oladigan shaxs.Alohida sifatlarga ega shaxs (chag
‘atoy 
tilida bog
‘bon)
Shamanizm qadimgi shamanizmdan saqlanib qolgan tushunchadir. 
Ruhning egasi qo'pol tana va nozik mavjudotdan iborat degan 
zamonaviy e'tiqod.Inson o‘lgandan keyin xom tanasini 
tark etib,ruh ko‘ra olmaydigan ruh timsolida yangi dunyoga kiradi;u dunyo ilmiy hayotning davomi,shuning uchun ruh 
turli shakllarda kirib,harakat qiladi;Ular tabiat hodisalariga ham ta’sir etishi tushuntirildi. Qozoqlar arvoh, farishta, pari 
kabi savob ishlarga boshchilik qiladilar . Biroq, yomon ishlarni boshqaradiganlar pari, shayton, jin, jin, jodugar va 
boshqalar deb ataladi 
Shaman-bu sirli dunyo bilan muloqot qila oladigan va unda turli xil ruhlardan foydalana oladigan shaxs
Dehqonchilik
ka e’tiqod 
qilish 
Hosildorlikka ta’sir ko‘rsatuvchi tabiat omillari timsoliga sig‘inishdan iborat bo‘lgan.Taxminan sakkiz ming yil 
ilgari ketmon bilan dehqonchilik qilish ishlab chiqarish faoliyatining asosiy turi edi. Dehqonning tabiat 
hodisalariga bog‘liqligi va ayolning yetakchilik roli o‘sha davrning asosiy xususiyatlari bo‘lib, bular 
odamlarning diniy qarashlarida o‘z aksini topgan.
Ajdodlar 
ruhiga 
sig‘inish 
Rivojlangan tuzum uchun, birinchi navbatda ota urug‘i uchun, o‘tmishda muayyan ijtimoiy o‘rin tutgan 
urug‘ boshliqlari, jangchilar ruhini yod etib, ajdodlar ruhiga sig‘inish rasm bo‘lgan. Ajdod ruhini anglatuvchi 
sanam diniy e’tiqod ifodasi edi. Ajdod ruhi hayot bo‘lgan qarindoshlari homiysi va asrovchisi hisoblangan. 
Miloddan avvalgi II-I ming yilliklarda paydo bo‘lgan din - zardushtiylik - o‘tga sig‘inish, Markaziy Osiyoda eng 
keng tarqalgan diniy tizimlardan biri edi. 
 

---