Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali telekommunikatsiya texnologiyalari fakulteti


Nutqni aniqlashning avtomatlashtirilgan tizimlari


Download 1.22 Mb.
bet10/11
Sana21.01.2023
Hajmi1.22 Mb.
#1106165
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
kurs ishiAliyeva Dilrabo

2.3. Nutqni aniqlashning avtomatlashtirilgan tizimlari.
Biror kishining nutqini tinglaganimizda, bizning ichki qulog'imiz tovushning chastota spektrini tahlil qiladi va miya so'zni idrok etadi. Ba'zi kompyuterlar bu jarayonni spektr analizatori yordamida simulyatsiya qilishlari mumkin.Ovozli signallar mikrofon orqali analizatorga kiritiladi va ularning spektral xarakteristikalari tahlil qilinadi. Keyin kompyuter qabul qilingan signallarni fonemalarning dasturlashtirilgan ro'yxati yoki akustik qurilish bloklari bilan taqqoslaydi. Qisqa muddatli signallar til va sintaksis qoidalari bilan bog'liq standart so'z namunalari bilan taqqoslanadi. Bu jarayon kompyuterga aytilgan so'zlarni aniqlashga yordam beradi.

Ovozni aniqlash.
Ovoz yoki nutqni aniqlash - bu qurilma yoki dasturning og’zaki nutqni qabul qilish va sharhlash yoki og'zaki buyruqlarni tushunish va bajarish qobiliyati. Ovozni aniqlash tizimlari iste'molchilarga texnologiya bilan shunchaki gaplashish orqali o'zaro aloqada bo'lish imkonini beradi.
  Ovozni aniqlashning maqsadi ovoz egasini aniqlashdir. Nutqni aniqlashning maqsadi so'zlovchining so'zlarini aniqlashdir.
Nutqni aniqlash tizimlari nutq tilini qayta ishlash uchun tilshunoslik, matematika va statistikani o'z ichiga oladi. Dastur og’zaki nutqni yozma ko’rinishga aylantirish uchun statistik modellar yoki neyron tarmoqlardan foydalanadi.
Kompyuterlar inson nutqini talqin qilish uchun quyidagi bosqichlardan o'tadi:

  1. Mikrofon tovush tebranishlarini elektr signallariga aylantiradi.

  2. Keyin kompyuter qabul qilingan signallarni raqamlashtiradi.

  3. Nutqni aniqlash dasturi tovushlarni aniqlash va fonemalarni (nutqning eng kichik birliklari) ajratish uchun raqamli signallarni tahlil qiladi.

  4. Algoritmlar signallarni tovushlarni ifodalovchi mos matn bilan moslashtiradi.

Akustik tahlil


Audio spektrograf tovush spektrini ko'rinadigan shaklda ifodalaydi. Tahlil qilishning bir usulida inson ovozi tovushlarining oddiy zanjiri segmentlarga bo'linadi, ularning rang kodi ularning tarkibiy qismlarining kuchi va chastotasini ko'rsatadi. 
Tahlil natijalariga ko'ra, kompyuter berilgan so'z aytilgan yoki aytilmaganligini aniqlaydi. Kompyuter yozilgan tahlilni mumkin bo'lgan namunalar ro'yxati bilan taqqoslaydi, so'ngra ma'lum bir tovush ma'lum bir so'zga mos kelishini aniqlash uchun lug'at va sintaksis qoidalarini qo'llaydi.



Xulosa
Bugungi kunda biz texnologiya hamma joyda qo'llanilishini ko'rishimiz mumkin. Har bir sohada texnologiyaning roli bor. Texnologiyaning asosiy maqsadi ishimizni osonlashtirishdir.
Axborot texnologiyalari (IT) - bu barcha turdagi elektron ma'lumotlarni yaratish, qayta ishlash, saqlash, xavfsiz uzatish va almashish. AT kompyuterlar, tarmoq, saqlash va boshqa texnik qurilmalarni o'z ichiga oladi. Biz axborot texnologiyalaridan siz o'ylashingiz mumkin bo'lgan deyarli hamma narsa, jumladan, maktab ishlari, professional tadqiqotlar, dam olish va zavqlanish uchun foydalanamiz. Oila va do'stlar onlayn ilovalar va mobil qurilmalar orqali aloqada bo'lishlari mumkin.
Hozirgi rivojlanib borayorgan asrimizda axborot texnologiyalarisiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Hozirgi davrda axborot texnologiyalarining imkoniyatlari kengayib, insonlarga yangi qulayliklar yaratib bermoqda. Eng katta yutuqlaridan biri bu qurilamlarga tegmasdan, ya’ni inson nutqi orqali boshqarishdir.
Nutq - bu kompyuterlarda ishlamaydigan ko'plab dasturlar uchun tabiiy interfeys bo'lib, ular tobora keng tarqalgan. 

Download 1.22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling