Muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti telekommunikatsiya texnologiyalari fakultet testologiya Mustaqil ish Talaba guruhi: 416-20 Bajardi: MuhammadovBahriddin Tekshirdi: Zaripova D

MUHAMMAD AL-XOZAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI
FAKULTET
testologiya
Mustaqil ish


Talaba guruhi: 416-20

Bajardi:MuhammadovBahriddin
Tekshirdi:Zaripova D

Mavzu:Test topshiriqlari shakllari. Yopiq va ochiq test topshiriqlari

Reja
1.test topshiriqlari shakllari,
2.ochiq test topshiriqlari,
3.yopiq test shakillari,

1.Test turlari va test topshiriqlari shakllari

Agar testlarni turkumlashda ularning qo’llash maqsadi va vazifalariga asoslanadigan bo’lsak, psixologik testlardan boshqa barcha testlarni quyidagi uch guruhga ajratish mumkin:
· intellektual rivojlanish darajasini aniqlovchi testlar;
· pedagogik testlar;
· muayyan kasbga yaroqlilikni aniqlovchi testlar;
Fanning mazmunidan kelib chiqqan holda biz faqat pedagogik test haqida to’xtalamiz. Adabiyotlarda bunday test topshiriqlarining quyidagi shakllari bayon etiladi.
- birdan-bir to’g’ri javobi bo’lgan Yopiq topshiriqlar;
- bir necha to’g’ri javoblari nazarda tutilgan Yopiq topshiriqlar;
- bitta so’z (yoki so’zlar) tushirib qoldirilgan gapdan tashkil topgan ochiq topshiriqlar;
- to’g’ri ketma-ketlikni aniqlash uchun topshiriqlar;
- o’zaro bog’liqlikni (muvofiqlikni) aniqlovchi topshiriqlar;
- ayrim fanlar bo’yicha bilimlarning chuqurligini aniqlash bo’yicha topshiriqlari;
- sonni to’ldirishga mo’ljallangan topshiriqlar, bunda sonlar seriyasini topish usulini aniqlash va uni muayyan tartibda belgilash talab qilinadi;
- qarama-qarshi munosabatlarni aniqlash testlari;
- masalalar echishga qaratilgan (matematik, fizik va b.) topshiriqlar;
- chizmalar va sxemalarni tushunishga qaratilgan topshiriqlar;
- shakllar nisbatini aniqlashga qaratilgan topshiriqlar;
- olingan axborotni o’zlashtirish darajasini aniqlash topshiriqlari;
- analogiya (aynan o’xshashlik)ga oid topshiriqlar;
- o’qilgan matnni tushunishga oid topshiriqlar;
- ko’rsatmalarni bajarishga oid topshiriqlar;
- bilimdonlikni aniqlashga doir topshiriqlar;
- tafakkurni aniqlovchi testlar;
- orfografik testlar;
- til masalalariga doir topshiriqlar va boshqalar.
Mutaxassislik (umumtexnik) fanlardan test topshiriqlari tuzishda Yopiq (bir yoki bir necha to’g’ri javobli), ochiq, muvofiqlikni va to’g’ri ketma-ketlikni aniqlashga oid test topshiriqlaridan foydalanish tavsiya etiladi. Bunda bir o’quv maqsadiga erishganlikni turli test topshiriqlari yordamida aniqlash (invariant) testlar tuzish ham maqsadga muvofiqdir.
amonaviy testologiyada (Avanesov V.S., Chelyshkova M.B., Mayorov A.N. va boshqalar) test shaklida 4 turdagi topshiriqlar mavjud: bir yoki bir nechta toʻgʻri javobni tanlash boʻyicha topshiriqlar, ochiq shakldagi yoki qoʻshimcha qilish uchun topshiriqlar, toʻgʻrisini belgilash boʻyicha topshiriqlar. yozishmalarni o'rnatish ketma-ketligi va vazifalari. Eng keng tarqalgan - birinchi shakl.
Keling, V.S.ning tasnifi bo'yicha har bir topshiriq shaklini batafsil ko'rib chiqaylik. Avanesov.
Bilimlarni kompyuterda nazorat qilish uchun bir yoki bir nechta to'g'ri javoblarni tanlash uchun topshiriqlar eng mos keladi. Bunday topshiriqlar qulay tarzda quyidagi turlarga bo'linadi: ikki, uch, to'rt, besh va ko'p javobli topshiriqlar. Ushbu topshiriq shakli bo'yicha ko'rsatma jumladir: "To'g'ri javobning raqamini doira (belgilash, ko'rsatish)".
Misol 1. To'g'ri javobning raqamini belgilang.
Raqamning raqam egallagan joyi deyiladi
pozitsiya
tushirish;
pozitsiya;
tanishlik.
Vazifa qisqa va aniq shakllantirilishi kerak, shunda uning ma'nosi birinchi o'qishda tushunarli bo'ladi.
Vazifaning mazmuni iloji boricha aniq va qisqacha tuzilgan. Qisqartirish so'zlarni, belgilarni, grafiklarni sinchkovlik bilan tanlash bilan ta'minlanadi, bu esa vazifaning ma'nosining maksimal ravshanligiga erishish uchun minimal vositalarni ta'minlaydi. So'zlarni takrorlash, tushunarsiz, kam qo'llaniladigan, shuningdek, o'quvchilarga noma'lum belgilar, ma'noni idrok etishni qiyinlashtiradigan xorijiy so'zlardan foydalanishni butunlay istisno qilish kerak. Vazifada bittadan ortiq bo'ysunuvchi gap bo'lmasa yaxshi bo'ladi.
Har bir vazifada qisqalikka erishish uchun bitta narsa haqida so'rash yaxshidir. Biror narsani topish, uni hal qilish va keyin uni yana tushuntirish talablari yuki vazifaning sifatiga salbiy ta'sir qiladi, garchi pedagogik nuqtai nazardan bunday shakllantirish sababini tushunish oson.
Vazifa ham, javob ham qisqa bo'lsa, yanada yaxshi bo'ladi. Amerika test adabiyotida noto'g'ri, ammo ishonchli javob chalg'ituvchi so'z deb ataladi (ingliz tilidagi fe'ldan chalg'itmoq - chalg'itmoq). Umuman olganda, chalg'ituvchilar qanchalik yaxshi tanlangan bo'lsa, vazifa shunchalik yaxshi bo'ladi. Ishlab chiquvchining iste'dodi birinchi navbatda samarali chalg'ituvchi vositalarni ishlab chiqishda namoyon bo'ladi. Odatda noto'g'ri javobni tanlash foizi qanchalik yuqori bo'lsa, u shunchalik yaxshi tuzilgan deb ishoniladi. Shuni ta'kidlash kerakki, bu faqat ma'lum bir chegaragacha to'g'ri keladi; chalg'ituvchilarning jozibadorligiga intilishda, ko'pincha mutanosiblik hissi yo'qoladi. Har bir javobning jozibadorligi empirik tarzda tekshiriladi.
Yagona yoki ko'p tanlovli savollar eng ko'p tanqid qilinadigan shakldir. Odatiy yondashuvlar tarafdorlari bilimni faqat talaba bilan bevosita muloqot qilish jarayonida, unga aniqlashtiruvchi savollar berish jarayonida haqiqiy sinovdan o'tkazish mumkinligini ta'kidlaydilar, bu esa bilimning haqiqiy chuqurligi, mustahkamligi va asosliligini yaxshiroq aniqlashga yordam beradi. Biz bunday bayonotlarga rozi bo'lishimiz kerak. Shu bilan birga, o‘qituvchi va o‘quvchilarning tirik mehnatini tejash, vaqtni tejash masalalari, o‘quv jarayoni samaradorligini oshirish muammolari hamon mavjud.
Ko'pincha to'g'ri javobni o'zingiz shakllantirishdan ko'ra osonroq deb hisoblashadi. Biroq, bilimsiz o'quvchiga yaxshi bajarilgan topshiriqlarda ko'pincha noto'g'ri javoblar to'g'ri javoblardan ko'ra ishonchliroq ko'rinadi. Testni ishlab chiquvchining iste'dodi mutlaqo noto'g'ri, lekin juda ishonchli javoblarni yaratish jarayonida namoyon bo'ladi. Yana bir e'tiroz shundaki, bir yoki bir nechta to'g'ri javoblar tanlovi bilan test topshirig'i faqat quyi darajadagi bilimlarni baholash uchun javob beradi.
Taklif etilganlar orasidan eng to'g'ri javobni tanlash bilan vazifalar varianti ajratiladi. Shunga ko'ra, bunday topshiriqlar bo'yicha ko'rsatmalar ham yozilgan: "Eng to'g'ri javobning raqamini aylantiring." Tabiiyki, vazifalarga berilgan barcha boshqa javoblar to'g'ri, ammo boshqa darajada deb taxmin qilinadi.
Bunday vazifalarni amaliyotga joriy etishning uchta sababi bor.
Birinchisi, zaif o'quvchilar eslab qolishlari mumkin bo'lgan topshiriqlardan noto'g'ri javoblarni chiqarib tashlash haqidagi eski g'oya. Agar biz ushbu juda bahsli tezisga amal qilsak, test o'tkazishda umuman noto'g'ri javob berish mumkin emas.
Bunday vazifalarni amaliyotga joriy etishning ikkinchi sababi ko'proq realdir. Bu talabalarda nafaqat to'g'ri javoblarni noto'g'ri javoblardan ajrata olish qobiliyatini, balki javoblarning to'g'riligi o'lchovini farqlash qobiliyatini rivojlantirish zarurligiga ham tegishli. Bu umumiy o‘rta ta’limda ham, oliy kasbiy ta’limda ham juda muhim.
Eng to'g'ri javobni tanlash bilan topshiriqlardan foydalanishning uchinchi sababi - ularning yordami bilan bilimlarning to'liqligini tekshirish istagi.
Bunday vazifalarni amaliyotga joriy etishning sabablari qanchalik ishonchli bo'lmasin, ikkinchisidan keng foydalanish mumkin emas.
Ochiq shakldagi topshiriqlarda tayyor javoblar berilmaydi: ular ixtiro qilinishi yoki tekshirilayotgan shaxs tomonidan olinishi kerak. Ba'zan, "ochiq shakldagi vazifalar" atamasi o'rniga, "qo'shish uchun topshiriqlar" yoki "javob tuzilgan vazifalar" atamalari qo'llaniladi. Ochiq shakl uchun bitta so'zdan iborat ko'rsatmalardan foydalanish odatiy holdir: "To'liq".

2. Ochiq topshiriqlar. Agar test topshirig’i matnida, uning tayanch so’zlari yoki gap tushirib qoldirilgan bo’lsa, bunday topshiriq ochiq (tugallanmagan) test deb ataladi.

Bu shakldagi testlarda talabalarning bitta, ikkita so’zdan iborat qisqa va aniq javob berishlari taxmin qilinadi. Bu haqda testga ilova qilingan yo’llanmada bayon etish kerak. Blankaning bo’sh joyida javob uchun zarur bo’lgan joy qoldiriladi. Masalan, «Test tushunchasi» ____yilda _________ tomonidan birinchi marta ishlatilgan. Ochiq shakldagi topshiriqlarda tayyor javoblar berilmaydi: ular ixtiro qilinishi yoki tekshirilayotgan shaxs tomonidan olinishi kerak. Ba'zan, "ochiq shakldagi vazifalar" atamasi o'rniga, "qo'shish uchun topshiriqlar" yoki "javob tuzilgan vazifalar" atamalari qo'llaniladi. Ochiq shakl uchun bitta so'zdan iborat ko'rsatmalardan foydalanish odatiy holdir: "To'liq".
2-misol. Qo'shish.
Ikkilik tizimda 10-1=________.
Qo'shimcha vazifalar ikkita sezilarli darajada farqlanadi:
1) olish imkoniyatlari taqdimotning mazmuni va shakli bilan mos ravishda belgilanadigan javoblarga cheklovlar qo'yilgan;
2) muammoning to'liq yechimi shaklida batafsil javobni tuzish yoki mikroinsho shaklida javob berish kerak bo'lgan erkin tuzilgan javobli topshiriqlar.
Cheklovli topshiriqlarda to'g'ri javob nima ekanligi oldindan aniqlanadi va javobning to'liqlik darajasi belgilanadi. Odatda bu juda qisqa - bitta so'z, raqam, belgi va boshqalar. Ba'zan - uzoqroq, lekin ikki yoki uch so'zdan oshmasligi kerak. Tabiiyki, javoblarning tartibga solingan qisqaligi ko'lamga ma'lum talablarni qo'yadi, shuning uchun birinchi turdagi vazifalar asosan tor doiradagi ko'nikmalarni baholash uchun ishlatiladi.
To'ldirilgan javoblarga cheklovlar qo'yilgan vazifalarning o'ziga xos xususiyati shundaki, ular ishlab chiquvchi tomonidan rejalashtirilgan faqat bitta to'g'ri javobni yaratishi kerak.
Erkin tuzilgan javobli ikkinchi turdagi topshiriqlar javoblarning mazmuni va shakli bo'yicha hech qanday cheklovlarga ega emas. Muayyan vaqt davomida talaba xohlagan narsani va xohlagancha yozishi mumkin. Biroq, bunday vazifalarni ehtiyotkorlik bilan shakllantirish standartning mavjudligini nazarda tutadi, bu odatda uni tavsiflovchi xususiyatlar va sifat xususiyatlari bilan eng to'g'ri javobdir.
Yozuvlarni o'rnatish bo'yicha topshiriqlarda o'qituvchi ikkita to'plamning elementlari o'rtasidagi munosabatlar haqidagi bilimlarni tekshiradi. Taqqoslash uchun elementlar ikki ustunga yoziladi: chap tomonda odatda masala bayonini o'z ichiga olgan aniqlovchi to'plamning elementlari, o'ngda esa tanlanishi kerak bo'lgan elementlar beriladi. Ochiq shakldagi vazifalar ko'proq ma'lumotga ega, ammo ularni tekshirishni tashkil qilish qiyinroq. Bundan ham qiyinroq vazifa - bunday topshiriqlarga javoblarning to'g'riligini tekshirish uchun kompyuter dasturlarini yaratish. Bu mavzularning lug'at boyligi (javobda sinonimlardan foydalanish mumkin), diqqatlilik (xatolar, registrlarning mos kelmasligi) va boshqalar bilan bog'liq.
Vazifalar shakllarida muvaffaqiyatli yo'naltirish uchun siz M.B. tomonidan taklif qilingan vazifalarni qiyosiy tahlil qilish uchun maxsus jadvaldan (1-jadvalga qarang) foydalanishingiz mumkin. Chelyshkova.
Ishlab chiquvchining so'zlariga ko'ra, ushbu jadval aniq ko'rsatkichdir, ammo undan foydalanish muayyan diagnostika muammolarini hal qilish uchun turli shakllardagi test topshiriqlarini tanlash jarayonini osonlashtirishi mumkin.

3. Yopiq topshiriqlar. Bunday topshiriq savoldan va bir necha javoblardan iborat bo’ladi, bu javoblardan biri to’g’ri, qolganlari to’g’riga o’xshash, biroq noto’g’ri bo’ladi. Taklif qilinadigan javoblar soni ikkitadan beshtagacha va bundan ko’proq bo’lishi mumkin. Sinovdan o’tuvchining tanlagan javobiga ko’ra, test topshirig’i tegishli ikkita kod: 1 yoki 0 bilan kodlanib, so’ngra shu holda EHMga kiritiladi1. Bilimlarni test bilan nazorat qilish adolatliligi an’anaviy shakllar bilan taqqoslanganda:

a) ortadi. b) pasayadi.
2. Bilimlarni har qanday vaqt oraligida oshishiga baho berish imkonini beradigan nazorat turi:
a) odatdagi
b) testli.
«Ha» va «yo’q» degan ikkita javobli Yopiq test topshiriqlari ustida alohida to’xtalib o’tish lozim. Ba’zi bir topshiriqlar ularning javoblari ikki xil ma`noni bildiradigan qilib bayon etilishi mumkin. Masalan: Siz testlar qo’llanishini xush ko’rasizmi? - Ha (xush ko’raman). Yo’q (xush ko’rmayman). Bunday hollarda javoblar uchun «to’g’ri» va «noto’g’ri» so’zlarni ishlatish maqsadga muvofiqdir.Masalan:
Yopiq test topshiriqlari bilimlarni kompyuterdan foydalanib nazorat qilishga qulay. Yopiq shakldagi vazifalardan foydalanganda tekshirish osonroq, ammo bunday vazifalar kamroq ma'lumotga ega. Ochiq shakldagi vazifalar ko'proq ma'lumotga ega, ammo ularni tekshirishni tashkil qilish qiyinroq. Bundan ham qiyinroq vazifa - bunday topshiriqlarga javoblarning to'g'riligini tekshirish uchun kompyuter dasturlarini yaratish. Bu mavzularning lug'at boyligi (javobda sinonimlardan foydalanish mumkin), diqqatlilik (xatolar, registrlarning mos kelmasligi) va boshqalar bilan bog'liq. arakteristikalar Yopiq shakldagi topshiriqlar To'ldiruvchi topshiriqlar Mos keladigan topshiriqlar ketma-ketlik vazifalariFaktlarni tekshirish Yaxshi Yaxshi Yaxshi YaxshiModel bo'yicha bilimlarni qo'llash Mos keladi Mos keladiNostandart vaziyatlarda bilimlarni qo'llash Yaroqsiz Mos kelmaydiganQurilish qulayligi Ha Ha Yo'q Yo'qTaxmin qilingan istisno Istisno qilinmagan CheklanmaganBaholashning ob'ektivligi Ha Yo'q Ha HaImlo xatosi Yo'q Ha Yo'q Yo'qAsl javob berish imkoniyati Yo'q Ha Ha/Yo'q Yo'q

Test shaklidagi topshiriqlarning mazmun va shaklning pedagogik to'g'riligi talablariga muvofiqligi zarur, ammo ularni test deb atash uchun etarli shartlar emas.

Test shaklidagi topshiriqlarni test topshiriqlariga aylantirish har bir topshiriqning test tuzuvchi xususiyatlari mavjudligini statistik tekshirish vaqtidan boshlanadi. Tanlovli topshiriqlarda (yoki yopiq topshiriqlar - uslubiy xarakterdagi ba'zi mahalliy adabiyotlarda qo'llaniladigan nom) muammoning bayoni va o'qituvchi tomonidan tuzilgan tayyor javoblarni o'z ichiga olgan asosiy qismni ajratib ko'rsatish mumkin. Javoblar orasida ko'pincha faqat bittasi to'g'ri bo'ladi, ammo boshqa variantlar bir nechta to'g'ri javoblarni, shu jumladan turli darajada tanlash bilan istisno qilinmaydi.
Yopiq turdagi vazifalar. Ko'p tanlovli javoblar bilan savollar. Javoblar tanlovi bilan yopiq topshiriq, qoida tariqasida, savol va unga bir nechta javoblarni o'z ichiga oladi (ular A, B, C, D, ... harflari yoki raqamlar bilan ko'rsatilgan: 1,2,3,4, ...). Talaba to'g'ri javoblarni tanlashi kerak. Ko'pgina testlarda faqat bittasi to'g'ri. Ammo ba'zida test ishlab chiquvchilari javoblar orasida bir nechta to'g'ri javoblarni qo'yishadi. Ishonchli javoblar chalg'ituvchi deyiladi. Vazifadagi ularning soni odatda beshdan oshmaydi. Chalg'ituvchilar hisobga olingan holda tanlanadi keng tarqalgan xatolar maktab o'quvchilari.
Javoblar tanlovi bilan yopiq test topshirig‘i, agar o‘quv materialini bilgan o‘quvchilar uni to‘g‘ri bajarsa, javoblardan birortasini tanlamaganlar esa bir xil ehtimollik bilan “yaxshi ishlagan” hisoblanadi.

Xulosa
Test qanday shaklda, qanday ko`rinishda bo`lmasin o`quvchilar va talabalar bilimini nazorat qilish uchun eng qulay, eng ma’qul va eng maqbul variantdir.