Muhandislik fizika


Download 401.24 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/6
Sana09.01.2022
Hajmi401.24 Kb.
#255328
TuriReferat
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
raqamli modulyasiya va demodulyasiya.

Asosiy savollar:   

1

 



Signallarga raqamli ishlov berishda gi afzalliklar. 

2. Raqamli modulyatsiya va demodulyatsiya 

3. Chegaralangan o’tkazuvchanlik polosasida modulyatsiya qilish tamoyili 

4. Amplitudali va fazali modulyatsiya 

5. Chastota modulyatsiyasi 

Nazariy ma’lumotlar:  

 

Keyingi  yillada  apparatli  ta’minot  va  signallarga  raqamli  ishlov  berishda 

erishilgan  yutuqlar  raqamli  qabul  qilgich  va  uzatkichlarni,  analoglilariga  nisbatan 

arzonroq,      ishlashi  tezkor  va  kam  energiya  talab  qiluvchi  qurilmalar  sifatida  

nomoyon  etdi.  Undan  tashqari  raqamli  modulyasiya  analogli  modulyasiyaga 

nisbatan  juda  ko’p  afzalliklarga  egadir,  ya’ni  signal  spektridan  foydalanishda 

nisbatan yuqori samaradorlikka ega, xatoliklarni to’g’rilashda samarali uslublarga 

ega,  kanaldagi  xalallarga  chidamli,  ko’pstasionar  murojatlar  uchun  samarali 

uslublarga  ega,  undan  tashqari  ruxsat  etilmagan  murajatlardan  himoyalash  va 

axborot  xavfsizligi  juda  yaxshi  hisoblanadi.  Xususan,  yuqori  darajali  raqamli 

modulyasiya  qilish  metodlari,  ya’ni  ko’p  marotabali  kvatraturali  amplituda 

modulyasiya,  analogli  modulyasiyaga  qaraganda  spektrdan  juda  samarali 

foydalanishni  ta’minlaydi.  Signallarni  raqamli  uzatishda  qo’llaniladigan 

kodlashtirish  va  kodli  modulyasiya    qilishga  erishish,  bunday  signallarni 




shovqinlarga  va  so’nib  qolishlarga  kam  ta’sirchan  qiladi  va    korreksiyalash 

metodlari  va  bir  qancha  tashuvchilardan  foydalanish  belgilar  orasidagi 

interferensiyani  kamaytirish  imkoniyatini  beradi.  Raqamli  modulyasiyada 

qo’llaniladigan  spektrlarni  kengaytirish  metodlari,    so’nish  ta’sirlarini  bir  vaqtda 

yo’qotish  yoki  qabul  qilishda    ko’p  nurli  tarqaluvchi  signallarni  jamlash  va 

interferensiyaga    qarama  –  qarshi  turishi  va  undan  tashqari  ko’p  signallarn  qabul 

qilish imkoniyatini  yaratadi. Raqamli modulyasiya qilishda berilganlarni shifrlash 

juda sodda bo’lib, bu ruxsat etilmagan murajatlardan  axborotlarni himoyalash va 

juda yuqori  xavfsizlikni ta’minlaydi. Shuning uchun simsiz aloqa  uchun keyingi 

yillarda  yaratilayotgan  va  rejalashtirilayotgan  sistemalarning  barchasi  raqamli 

hisoblanadi. 

Raqamli  modulyasiya  va  demodulyasiyada  aloqa  kanallari  orqali  axborotlar 

bitlar  oqimlari  ko’rinishida  uzatiladi.  Bit  bu  ikkilik  belgilari  bo’lib,  1  yoki  0 

qiymatlarni  qabul  qiladi.  Bunday  bitlar  axborot  anbalaridan  kelib  tushadi  va 

raqamli  yoki  analogli  ko’rinishda  (ARO’  bilan  birgalikda)  bo’lishi  mumkin. 

Manbadan raqamli yoki ARO’ga ega  analogli bitli axborotlar ketma-ketligini olish 

uchun  axborotlarni  siqish  talab  etiladi.  Raqamli  modulyasiya  axborotli  bitlarni 

kanal  bo’yicha  uzatish  uchun  analogli  signalga  o’zgartiradi.  Demodulyasiya 

qilishda  kanal  bo’yicha  qabul  qilingan  signal  asosidagi  dastlabki  bitlar  ketma-

ketligini  tiklash  amalga  oshiriladi.  Raqamli  modulyasiya  qilishning  konkret 

metodini tanlashda quyidagi asosiy qarashlarga tayaniladi: 

- ma’lumotlarni uzatishda yuqori tezkorlik

- spektrdan  foydalanishda  yuqori  samaradorlik  (chastota  diapazonining 

minimal qiymati); 

- quvvat  byudjeti  ma’nosida  yuqori  samaradorlik  (  uzatishda  talab  qilingan 

minimal quvvat); 

- kanaldagi  xalallarga  chidamlilik  (bitlar  bo’yicha  xatoliklarning  minimal 

extimolligi); 

-  kam quvvatli va unchalik qimmat bo’lmagan qurilmalar yordamida amalga 

oshirish. 




Ko’pincha bu talablar bir-biriga qarama-qarshi hisoblanib, ular orasida yaxshi 

kompromisga erishiladigan modulyasiyalash metodlari tanlanadi. 

 Raqamli  modulyasiya  qilishning  ikkita  asosiy  kategoriyasi  mavjuddir,  ya’ni 

amplitudali,  faza  va  chastotali  modulyasiya.  Chastota-modulyasiyalangan  signal 

ko’pincha  doimiy  egiluvchiga  ega  bo’lib,  nochiziqli  metodlardan  foydalanib 

generasiya  qilinadi,  uni  yana  doimiy  egiluvchi  yoki  nochiziqli  modulyasiya 

qiluvchi deb ataladi, amplitudali va fazali modulyasiyani esa, chiziqli modulyasiya 

deb  ataladi.  Chiziqli  modulyasiya  qilish,  nochiziqli  modulyasiya  qilishga 

qaraganda  yaxshi  spektral  xarakteristikalarga  ega  hisoblanadi,  chunki    nochiziqli 

ishlov  berish  spektrning  kengayishiga  olib  keladi.  Lekin  amplitudali  va  fazali 

modulyasiyada  axborot  uzatilayotgan  signalning  amplitudasida  yoki  fazasda 

mavjud  bo’ladi  va  ular  so’nish  va  interferensiya  ta’sirlarini  juda  sezuvchan 

hisoblanadi.  Undan  tashqari  amplituda  va  faza  modulyasiya  uslublari  ko’pincha 

chiziqli 

kuchaytirgichlarni 

talab 


qiladi, 

bunday 


qurilmalar 

nochiziqli 

modulyasiyada  qo’llaniladigan  nochiziqli  kuchaytirgichlarga  qaraganda  qimmat 

turadigan va quvvati jihatdan kam samarali  qurilmalar hisoblanadi. Shuning uchun 

chiziqli  va  nochiziqli  modulyasiya  o’rtasidagi  kelishuv,  bir  tomondan  spektrdan 

foydalanish samaradorligi bilan, ikkinchi tomondan quvvat bo’yicha samaradorligi 

va  kanalning  o’tkazuvchanligining  yomonlashuviga    bo’lgan  turg’unlikni  tanlash 

hisoblanadi.  Modulyasiya  uslubi  aniqlangandan  so’ng,  kombinasiya  o’lchamini 

tanlash kerak hisoblanadi (holatlar diogrammasi o’lchamini). Ko’p sonli holatlarga 

ega    modulyasiya  uslublari  signalning  berilgan  o’tkazuvchanlik  polosasida 

ma’lumotlarni  yuqori  tezkorlikda  uzatilishini  ta’minlaydi,  lekin  apparaturalarning 

deffektlariga,  shovqinlarga  va  so’nishlarga  juda  sezgir  hisoblanadi.    Ba’zi  bir 

demodulyatorlarda, uzatilayotgan signalga nisbatan kogerent bo’lgan tayanch faza 

talab  qilinadi.  Bunday  kogerent  fazani  hosil  qilish    murakkab  hisoblanadi  yoki 

qabul qilgichning murakkabligini oshirib yuboradi. Shuning uchun qabul qilgichda  

kogerent  tayanch  faza  talab  qilmaydigan  modulyasiya  uslublari  kelajagi  porloq 

uslublar hisoblanadi. 




Download 401.24 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling